درمان بیش فعالی کودکان

سوالی دارید؟ با ما تماس بگیرید

تماس با برترین مشاوران از طریق تلفن ثابت در سراسر کشور از 8 صبح الی 12 شب حتی ایام تعطیل

سراسر کشور : 9099070354

جهت مشاوره تلفنی با موبایل و رزرو وقت حضوری
شماره تماس با موبایل : 02191002360

    

درمان بیش فعالی کودکان نیازمند چه چیزهایی است؟ آیا دارو دادن به کودک تنها راه درمان این اختلال است؟ متخصصان امروزه روش‌های مختلفی را برای کنترل و بهبود علائم بیش فعالی معرفی می‌کنند. آن‌ها بر این باورند که تجویز داروهایی نظیر ریتالین تنها بخشی از فرایند بهبود بیش فعالی محسوب می‌شود. در عین حال کمک گرفتن از روانشناس، شرکت در جلسات روان درمانی، تمرین مهارت‌های مقابله ای و پیروی از یک رژیم غذایی مناسب از جمله دیگر بخش‌های مهم درمان اختلال ADHD هستند. در ادامه این مقاله توضیحات بیشتری در این باره ارائه کرده‌ایم. برای دریافت راهنمایی‌های لازم برای شروع درمان بیش فعالی کودکان، مشاوره کودک دریافت کنید.

برای دریافت مشاوره در زمینه درمان بیش فعالی کودکان می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

تعریف اختلال بیش فعالی ADHD کودکان

بیش فعالی در کودکان یکی از انواع اختلالات عصبی رشدی است و به این معناست که مغز آن‌ها دچار اختلالاتی می‌شود که باعث می‌گردد تا حد زیادی توانایی کنترل رفتارشان را از دست بدهند. به همین خاطر در کنار فعالیت بیش‌ازحد شما شاهد رفتارهای بدون فکر و هیجانی از این کودکان خواهید بود زیرا آن‌ها نمی‌توانند فعالیت خود را برای تفکر منطقی و بررسی سود و زیان رفتارهایشان متوقف کنند. بیش‌فعالی باعث بروز دشواری‌هایی در ارتباط با کودک خواهد شد. برای مثال بسیاری از همسالان کودک تمایلی به بازی با وی ندارند زیرا او قواعدی مانند رعایت نوبت را در بازی‌ها رعایت نمی‌کند.

کنار گذاشته شدن از جمع همسالان و همین‌طور شکست‌هایی که این افراد معمولاً در حفظ تمرکز و به پایان رساندن موفقیت‌آمیز یک فعالیت با آن درگیر می‌شوند می‌تواند باعث بروز مشکلاتی نظیر اعتیاد یا افسردگی در فرد باشد. همچنین خواهران و برادران کودک بیش‌فعال نیز معمولاً مشکلاتی را در محیط خانواده تجربه خواهند کرد. برای مثال آن‌ها همواره شاهد توجه بیش‌ازحد شما به خواهر یا برادر دیگرشان هستند و این موضوع می‌تواند باعث ناراحتی آن‌ها باشد. به همین خاطر درصورتی‌که فرزند شما یا کودکی در اطرافیانتان دچار این اختلال شده بهتر است نسبت به درمان کودک و همین‌طور سلامت روان سایر اعضا حساسیت داشته باشید. برای آشنایی با بهترین روش‌های آموزش بچه های بیش فعال کلیک کنید.

انواع بیش‌فعالی ADHD

کودکان بیش فعال کودکانی استثنایی هستند که به سه دسته مختلف تقسیم می‌شوند. کودکانی که تنها بیش فعال بوده، کودکانی که تنها نقص توجه دارند و کودکانی که هم بیش فعال بوده و هم نقص توجه دارند. در ادامه به طور کامل درباره این سه دسته توضیح خواهیم داد. برای آگاهی بیشتر درباره کودکان استثنایی کلیک کنید.

اختلال بیش‌فعالی

در این اختلال تنها مشکل کودک فعالیت بیش‌ازحد است. این کودکان معمولاً به‌سختی می‌توانند روی یک صندلی آرام بنشینند و مرتباً در حال حرکت در محیط هستند. آن‌ها معمولاً بدون فکر کردن عمل می‌کنند و به همین خاطر ممکن است مشکلاتی را برای خود ایجاد کنند.

اختلال نقص توجه

کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه نشانه‌های بیش‌فعالی را از خود نشان نمی‌دهند اما اصلی‌ترین مشکل این کودکان ضعف در توجه و تمرکز است. این گروه از کودکان معمولاً نمی‌توانند برای مدت طولانی روی موضوعی تمرکز کنند، توجه آن‌ها به‌سرعت از موضوع پرت می‌شود و معمولاً وسایلشان را گم می‌کنند.

بیش‌فعالی همراه با اختلال نقص توجه

اختلال این کودکان ترکیبی از دو حالت دیگر است. آن‌ها علاوه بر اینکه بیش‌ازحد فعالیت می‌کنند در تمرکز حواس و توجه به یک موضوع نیز ناتوان هستند.

نشانه‌های بیش فعالی کودکان

نشانه‌های بیش‌فعالی کودک می‌بایست حداقل در دو محیط از سه محیط (خانه، مدرسه، جمع دوستان) و برای مدت حداقل 6 ماه ادامه داشته باشد. همچنین شروع نشانه‌ها می‌بایست تا قبل از رسیدن کودک به 12 سالگی اتفاق افتاده باشد. ازجمله شایع‌ترین نشانه‌های بیش‌فعالی در کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• فعالیت بی‌وقفه و بدون نیاز به استراحت
• کودکان بیش‌فعال معمولاً نمی‌توانند بیش از چند دقیقه روی یک صندلی بنشینند.
• آن‌ها قواعد بازی مانند رعایت نوبت را در نظر نمی‌گیرند و به همین خاطر معمولاً از بازی‌ها کنار گذاشته می‌شوند.
• رفتارهای تکانه‌ای یا هیجانی
• بی‌دقتی در انجام تکالیف
• گم کردن وسایل
• صحبت کردن بیش‌ازحد
• فراموش‌کاری

با نشانه های زیر کودکان بیش فعال را شناسایی کنید؛

کودکان بیش فعال توجه چندانی به جزئیات ندارند.

+ آن‌ها در حین انجام تکالیف نمی‌توانند تمرکز خود را حفظ کنند.

+دائما حواس‌شان جای دیگری است و هنگام مکالمه توجه کمی به فرد مقابل دارند.

+در به پایان رساندن وظایف و تکالیف‌شان با مشکل مواجه هستند.

+ معمولا از انجام تکالیفی که نیازمند فعالیت ذهنی است، متنفرند.

+در اکثر اوقات وسایل خود را گم می‌کنند.

+ به راحتی حواس‌شان با محرک‌های خارجی پرت می‌شود.

+ دائما کارهای روزمره خود را فراموش می‌کنند.

+دائما روی صندلی وول می‌خورند یا هنگامی که نشسته‌اند دست و پای خود را تکان می‌دهند.

+ نمی‌توانند به مدت طولانی روی صندلی بنشینند.

+ معمولا در مکان‌هایی که مناسبتی ندارد می‌دوند یا از در و دیوار بالا می‌روند!

+فعالیت‌هایشان با سر و صدای زیاد همراه است.

+ دائما در حال حرکت هستند.

+ بیش از حد حرف می‌زنند.

+وسط حرف دیگران می‌پرند.

+ اگر از آن‌ها سوال بپرسند معمولا قبل از اتمام پرسش پاسخ را می‌پرانند.

+ انتظار کشیدن در موقعیت‌هایی نظیر ماندن در صف برایشان بسیار دشوار است.

دلایل بروز بیش فعالی کودکان

اگرچه تاکنون دلیل مشخصی برای اختلال بیش‌فعالی پیدا نشده بااین‌حال تحقیقات نشان‌دهنده این موضوع است که بیش‌فعالی در کودکان تحت تأثیر دلایل فیزیولوژیکی-روانی-اجتماعی قرار دارد. به‌طورقطع اختلال بیش‌فعالی به معنای آسیب در برخی نقاط مغز است اما بروز این آسیب علاوه بر اینکه نیازمند زمینه ژنتیکی و خانوادگی است به موارد دیگری ازجمله مصرف الکل در دوران بارداری و همین‌طور میزان سرب موجود در هوا نیز بستگی دارد.

درمان بیش فعالی کودکان

اختلال بیش فعالی و کمبود توجه در سه نوع دسته بندی می‌شود. برای درمان این افراد نیز ابتدا متخصص نوع آن را مشخص می‌کنند، سپس برای درمان اقدام می‌کند. معمولا برای درمان بیش فعالی کودکان از روش های بازی درمانی، کار درمانی، گفتار درمانی و … استفاده می‌شود. در درمان بیش‌ فعالی کودکان، والدین و محیط آموزشی نقش بسیار زیادی دارند. اما زمانی که شدت این اختلال زیاد باشد؛ از دارو درمانی نیز استفاده می‌شود. در این مقاله روش های درمانی این اختلال را توضیح داده ایم. برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای مقاله همراه ما باشید. حتما از صفحه اینستاگرام ذهن نو و کانال تلگرامی ذهن نو دیدن نمایید.

گزینه های پیش رو برای درمان بیش فعالی کودکان

با وجود اینکه در برخی موارد مصرف دارو برای درمان بیش فعالی کودکان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، اما درمان این اختلال فقط به دریافت دارو محدود نمی‌شود. در واقع درمان‌های موثر دیگری نیز وجود دارد که به مبتلایان کمک می‌کنند، قدرت توجه خود را بهبود ببخشند، تکانشگری کمتری داشته باشند و در نهایت به کنترل بیشتری روی رفتارهای خود دست پیدا کنند.

وعده‌های غذایی مناسب، اصلاح رفتاری، یادگیری مهارت‌های مقابله‌ای جدید و بهبود مهارت‌های اجتماعی از جمله دیگر بخش‌های فرایند درمان بیش فعالی کودکان هستند که می‌توانند عملکرد فرزندتان را در مدرسه بهبود ببخشند، روابط او با دیگران را تقویت کنند و استرس و ناکامی را در کل خانواده کاهش دهند. برای آشنایی با روش‌های آموزش بچه های بیش فعال کلیک کنید.

درمان بیش فعالی کودکان به کمک دارو

برای درمان بیش فعالی کودکان معمولا از داروهای محرک سیستم عصبی مرکزی استفاده می‌شود که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به ریتالین و آدرال اشاره کرد. این داروها با افزایش سطح برانگیختگی مغز به بهود علائمی نظیر کم توجهی و مشکلات تمرکز کمک می‌کنند. البته هرگز نباید این داروها را به طور سرخود به فرزندتان بدهید چرا که برای تجویز آن تشخیص پزشک در مورد شدت بیماری و در نظر گرفتن شرایط جسمانی و روانشناختی کودک بسیار اهمیت دارد. در غیر این صورت ممکن است دارو به جای ایجاد اثرات درمانی به یکسری عوارض جانبی ناخوشایند بیانجامد.

درمان بیش فعالی کودکان به کمک رفتار درمانی

مطالعات پژوهشی نشان می‌دهند رفتار درمانی (یا همان اصلاح رفتار) یکی از روش‌های بسیار موثر در بهبود اختلال بیش فعالی است. به خصوص کودکانی که هم زمان تحت درمان با دارو قرار دارند به طور مضاعفی از فواید این روش بهره مند می‌شوند. در برخی موارد رفتار درمانی حتی می‌تواند به متخصصین کمک کند که دوز داروها را کاهش دهند و در نتیجه به طور امن‌تری روند درمان بیش فعالی کودکان را پیش ببرند.

در توضیح این درمان بیش فعالی کودکان باید گفت که درمانگران در این رویکرد تلاش می‌کنند رفتارهای سالم را از طریق تقویت و پاداش دهی افزایش داده و رفتارهای مخرب را از طریق تعیین محدودیت و پیامدهای منفی کاهش دهند. رفتار درمانگران معمولا از قدم‌های کوچک شروع می‌کنند. برای مثال کودک بیش فعال معمولا وسط حرف دیگران می‌پرد و درمانگر اصلاح این رفتار را مد نظر قرار می‌دهد.

در همین راستا برای درمان بیش فعالی کودکان؛ ابتدا رفتار صحیح را آموزش می‌دهد و پس از آن از او می‌خواهد قبل از شروع به حرف زدن دست خود را بالا بگیرد. هربار که کودک این رفتار را به درستی انجام دهد درمانگر به شیوه‌های مختلف عمل او را تقویت می‌کند. تقویت می تواند حتی با گفتن جملات ساده‌ای نظیر آفرین، لبخند زدن یا تکان دادن سر اتفاق بیافتد. رفتار درمانگران معمولا آموزش دهی به خانواده و معلمین را نیز در دستور کار خود قرار می‌دهند. به این ترتیب کودک در محیط‌های دیگر نیز اصلاح رفتار را تمرین می‌کند که همین مسئله در تسریع فرایند درمان اثر بسزایی دارد.

درمان بیش فعالی کودکان به کمک روان درمانی و آموزش مهارت ها

از آنجا که کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی اغلب در تعاملات اجتماعی ساده مشکل دارند و با عزت نفس پایین دست و پنجه نرم می‌کنند، نوع دیگری از درمان بیش فعالی کودکان که به آنها کمک می‌کند، آموزش مهارت‌های اجتماعی است. آموزش مهارت‌های اجتماعی که معمولاً در محیط گروهی انجام می‌شود، توسط یک درمانگر هدایت می‌گردد.

به طوری که ابتدا او به عنوان الگو رفتارهای مناسب را نشان می‌دهد و سپس از کودکان می‌خواهد که آنها را تکرار کنند. گروه مهارت‌های اجتماعی به کودکان می‌آموزد که چگونه واکنش‌های دیگران را پیش بینی نمایند و چگونه رفتارهای قابل قبول‌تری داشته باشند. همچنین گروه مهارت‌های اجتماعی باید روی انتقال مهارت‌های جدید به دنیای واقعی کار کند.

برای آشنایی با روش های جدیدی مثل نوروفیدبک چیست و بیوفیدبک کلیک کنید.

درمان بیش فعالی در کودکان به کمک رژیم غذایی مناسب

برخی از متخصصین بر این باورند که رژیم غذایی کودکان مبتلا به بیش فعالی نیز در فرایند بهبودی آن‌ها تاثیر دارد. البته توجه به این مسئله بسیار ضرورت است که بدانید رژیم غذایی مناسب به تنهایی برای درمان بیش فعالی کودکان این اختلال کفایت نمی‌کند. از جمله توصیه‌هایی که در مورد تغذیه کودکان ADHD وجود دارد باید به موارد زیر اشاره کرد.

فاصله بین وعده های غذایی کودک نباید بیش از 3 ساعت شود

برای درمان بیش فعالی کودکان، وعده‌های اصلی و میان وعده‌های فرزندتان را طوری تنظیم کنید که او هر 3 ساعت مقداری غذا بخورد. این کار کمک می‌کند که قند خون کودک ثابت بماند و همین مسئله به کاهش تحریک پذیری و افزایش تمرکز او کمک می‌کند.

گنجاندن پروتئین و کربوهیدرات در وعده های غذایی کودک

درمان بیش فعالی کودکان با کمک پروتئین و کربوهیدارت نیز امکان پذیر است. سعی کنید در هر وعده غذایی یا میان وعده کمی پروتئین و کربوهیدرات قرار دهید. این غذاها به کودک کمک می‌کنند تا میزان فعالیتش کاهش پیدا کند ولی در عین حال هشیاری بیشتری داشته باشد.

سطح روی، آهن و منیزیم کودک بررسی کنید

بسیاری از کودکان مبتلا به ADHD دارای میزان کمی از این مواد معدنی مهم هستند. افزایش سطح آنها ممکن است به کنترل علائم ADHD کمک کند. به خصوص افزایش آهن بسیار مفید می‌باشد. در همین راستا یک مطالعه نشان داده که مکمل آهن تقریبا به اندازه مصرف داروهای محرک علائم بیش فعالی را بهبود می‌بخشد. با این حال مکمل‌ها نیز باید طبق نظر پزشک به کودک داده شوند. در نتیجه برای درمان بیش فعالی کودکان، به طور سرخود و بیش از حد از آن‌ها استفاده نکنید.

درمان دارویی بیش فعالی در کودکان

معمولا برای درمان بیش‌ فعالی در کودکان از ریتالین و آدرال استفاده می‌کنند. اما می‌توان برای افرادی که به داروهای محرک واکنش نشان نمی‌دهند یا دچار عوارض هستند، از داروهای جایگزین مانند استراترا یا ضد افسردگی استفاده کرد. هر نوع دارو باید دوز مخصوص به خود داشته باشد و توسط پزشک تجویز شود. زیرا مصرف خودسرانه باعث تشدید بیماری های دیگر می‌شود. در ادامه اصلی ترین محرک های مورد استفاده برای درمان بیش فعالی کودکان را توضیح داده ایم.

✨ آمفتامین‌: مانند آدرال، دیاناول، ویوانس، دکسدرین

✨ متیل فنیدات: ریتالین، کنسرتا، قرص روز، فوکالین، قرص جویدنی، کوئیلیوانت، متادیت

استفاده از داروهای محرک خطرناک است؟

با توجه به اینکه داروهای محرک عوارضی مانند کج خلقی یا سر درد دارند؛ مدت ها است که برای درمان بیش فعالی کودکان تجویز می‌شود. اگر دچار عارضه های قبلی هستید حتما با پزشک مشورت کنید. زیرا این دارو ها فشار خون و ضربان قلب را بالا می‌‌برد. حتی این دارو ها می‌تواند باعث بروز تیک، مانیا و در موارد اندک روان پریشی شود. به همین جهت از مصرف خودسرانه آن پرهیز کنید.

آیا داروهای محرک مانع رشد کودک می‌شود؟

شواهد ضد و نقیصی در این نوع درمان بیش فعالی کودکان وجود دارد. اما بر اساس تحقیق سال 2017، مصرف طولانی مدت این دارو باعث کاهش وزن کودک شد. اما تحقیقات دیگر این مساله را رد می‌کنند. در نظر داشته باشید که روند دارو درمانی فرزند خود را با پزشک پیش ببرید. و آگاه باشید که این داروها می‌تواند موجب کاهش اشتهای کودک شود.

آیا داروهای غیر محرک مانند داروهای محرک موثر هستند؟

معمولا اولین داروی تجویزی برای درمان بیش فعالی کودکان، دارو های محرک هستند. این دارو ها خطر ندارند و سریع تر عمل می‌کنند. اما داروهای غیر محرک زمانی تجویز می‌شوند که داروی محرک روی فرد بیمار بی تاثیر است. داروهای غیر محرک اثر بخشی تدریجی دارند و باید چند هفته مصرف شود.

نقش والدین در کنار بیش فعالی کودکان

مواجه‌شدن با این واقعیت که فرزند شما دچار اختلال بیش‌فعالی است می‌تواند شرایط روحی شما را تا حد زیادی به هم بریزد. بااین‌حال روانشناسان خانواده و کودک معتقدند رفتار والدین در این شرایط می‌تواند تا حد زیادی شدت این اختلال را در کودک مشخص کند. به میزانی که شما تلاش بیشتری برای آموزش مهارت‌های مختلف به کودک داشته باشید فرزند شما رفتارهای سازگارانه تری را یاد خواهد گرفت و به‌تدریج توانایی مدیریت خود را به دست خواهد آورد. ازجمله موضوعاتی که شما می‌بایست به آن‌ها توجه داشته باشید موارد زیر را دربرمی‌گیرد. برای آشنایی بیشتر با نکات مربوط به رفتار با کودک بیش فعال کلیک کنید.

با آرامش با کودک برخورد کنید

ارتباط با کودکانی که دارای اختلال بیش‌فعالی هستند در برخی مواقع طاقت‌فرسا خواهد بود. شما احتمالاً تنها برای چند دقیقه می‌توانید رفتار آن‌ها را کنترل کنید و این موضوع به‌تدریج باعث دلسرد شدن شما یا بدرفتاری با کودک خواهد شد. در چنین شرایطی به خود یادآوری کنید که پیشرفت در آموزش به کودکان بیش‌فعال نیاز به صبر و آرامش دارد و شما می‌بایست به پیشرفت‌های بسیار کوچک آن‌ها نیز امیدوار باشید. همواره این موضوع را به خاطر داشته باشید که فرزند شما عمداً از حرف‌هایتان سرپیچی نمی‌کند و یا به‌قصد لجبازی تکالیف را رها نمی‌کند. بلکه توانایی او به میزانی است که مشاهده می‌کنید.

کمک گرفتن از همسر، والدین یا دوستانتان برای آموزش کودکان بیش‌فعال که در واقع کودک استثنایی محسوب می‌شوند می‌تواند تا حد زیادی مفید باشد. شما احتیاج خواهید داشت زمان‌هایی را به استراحت و تمدد اعصابتان اختصاص بدهید و به همین خاطر بهتر است از اطرافیان بخواهید در برخی مواقع برای نگهداری از فرزندتان به شما کمک کنند.

محیط خانواده را با شرایط جدید منطبق کنید

یکی از مهم‌ترین نکات درزمینهٔ بهبود بیش فعالی کودکان این است که تمامی اعضای خانواده به آن‌ها کمک کنند. سعی کنید تا جای ممکن اطلاعات خود و سایر اعضا را از این اختلال و نحوه برخورد با آن افزایش دهید. از همسرتان بخواهید در شرایط موجود بیش از گذشته همراه شما باشد و همین‌طور از سایر فرزندانتان نیز بخواهید با شما همکاری داشته باشند. شما می‌توانید برای مدیریت خانواده خود در شرایط پیش‌آمده از یک مشاور خانواده نیز کمک بگیرید.

مراقبت از سایر اعضای خانواده

وجود کودک بیش‌فعال در خانواده حجم عظیمی از زمان و انرژی شما را درگیر خود خواهد کرد و این موضوع ممکن است باعث شود تا شما زمان کمتری را به سایر فرزندان، همسر یا والدین خود اختصاص دهید. با توجه به اینکه این موضوع خود می‌تواند مشکلات ثانویه بسیاری را برایتان ایجاد کند بهتر است همواره تلاش کنید تا محبت و توجه خود را به سایر اعضای خانواده نیز نشان دهید.

کلام آخر

برای دریافت مشاوره در زمینه درمان بیش فعالی کودکان می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی مشاوره روانشناسی ذهن نو و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

سوالات متداول