بدبینی | پیامد، عوارض، راه های از بین بردن بدبینی
بدبینی یکی از ویژگی‌های شخصیتی است که در خیلی‌ها دیده می‌شود. افراد بدبین به این معروفند که همیشه نیمه خالی لیوان را می‌بینند. آنها معمولاً بدترین احتمال‌ها را در نظر می‌گیرند و راجع به همه مسائل انتظار یک پیامد منفی را دارند. همین طرز تفکر باعث بروز بسیاری از مشکلات روحی برای این افراد می‌شود؛ و به‌خصوص روابط آنها با دیگران را نیز تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
اما خبر خوب این است که شما می‌توانید تفکرتان را تحت کنترل در بیاورید. ما در این مطلب راجع به بدبینی و ابعاد مختلف آن صحبت خواهیم کرد. اگر شما یا هر یک از اطرافیان نیز درگیر این مشکل شده‌اید در ادامه همراه ما باشید. این نکته را هم به خاطر داشته باشید که کمک‌گرفتن از یک مشاور می‌تواند بهترین راه برای تغییر افکار منفی شما باشد. برای از بین بردن افکار بدبینی برای دریافت مشاوره فردی کلیک کنید.
حتما از صفحه اینستاگرام ذهن نو دیدن نمایید.
بدبینی یعنی چه
بدبینی یک شکل از تفکر است. این سبک از فکرکردن درست مانند یک عینک تیره است که در مقابل چشمان خود قرار بدهید. طبیعتاً شما از پشت این عینک همه چیز را تیره‌وتار خواهید دید. افراد بدبین نیز با هر موضوعی که روبه‌رو می‌شوند قبل از هر چیز آن را به‌صورت منفی برداشت می‌کنند.
در حقیقت می‌توانیم بگوییم شخصیت بدبین همیشه نسبت به خود، دیگران، آینده و به طور خلاصه هر چیزی که در اطرافش وجود دارد یک احساس منفی دارد؛ و منتظر است که یک اتفاق خیلی بد پیش بیاید.
ویژگی‌های فرد بدبین
بدبینی ویژگی نیست که شما یا آن را داشته باشید و یا نداشته باشید. بلکه بدبین بودن یا در مقابل آن خوش‌بینی، دو سر یک طیف هستند. هرکدام از ما درجاتی از هر دوی این ویژگی‌ها را داریم. و حتی ممکن است در بخش‌هایی از زندگی و با توجه به شرایطی که در آن هستیم بدبین‌تر یا خوش‌بین‌تر بشویم. به همین خاطر نمی‌توانیم بگوییم همه افراد بدبین شبیه هم هستند و نشانه‌های مشخصی دارند. بااین‌حال بیشتر افراد بدبین تا حدودی ویژگی‌های زیر را از خود نشان می‌دهند. این ویژگی‌ها به شرح زیر هستند.
- نقاط منفی و ضعف‌های هر موضوعی بیشتر از جنبه‌های مثبت و در اولین برخورد با یک موضوع به نظر آنها می‌آید.
- فرد بدبین همیشه منتظر یک نتیجه بد است؛ آنها همیشه بدترین احتمال‌ها را در نظر می‌گیرند.
- در ارتباط با افراد خوش‌بین احساس می‌کنند که طرف مقابل اهمیت موضوع را درک نمی‌کند.
- معمولاً باور دارند که هیچ کنترلی روی شرایط نخواهند داشت؛ و اتفاقات بد خارج از کنترل آنها و حتمی هستند.
- اتفاقات خوب از نظر این افراد معمولاً به شانس و سایر عوامل بیرونی نسبت داده می‌شود.
دلایل بدبینی
بدبینی موضوعی نیست که یک دلیل مشخص برای آن پیدا کنیم. بلکه درست مانند هر موضوع روان‌شناختی دیگر مجموعه‌ای از دلایل در آن نقش دارند. بعضی از تحقیقات نشان می‌دهد که ژن‌ها و شرایط فیزیولوژیک ما در به‌وجودآمدن تفکر بدبینانه نقش دارند. اما دررابطه‌با دلایل بدبینی نمی‌توانیم همه چیز را به گردن ژنتیک بیندازیم. سبک تربیتی خانواده و همین‌طور تجربیاتی که ما در زندگی داریم نیز در این موضوع اهمیت بالایی دارند. بعضی از پدر و مادرها که خودشان درگیر بدبینی هستند معمولاً به‌مرورزمان این ویژگی را در فرزندانشان نیز ایجاد می‌کنند. همچنین تجربه مسائلی مانند طردشدن از طرف دیگران یا شکست و ناکامی در رسیدن به خواسته‌ها نقش بسیار پررنگی در ایجاد تفکر بدبینانه دارند.
برای آشنایی با راه های کنترل افکار منفی کلیک کنید.
پیامدهای بدبینی
لذت نبردن از زندگی
همان‌طور که گفتیم شخصیت‌های بدبین همیشه منتظر یک اتفاق بد هستند. آنها به هیچ‌چیز و هیچ‌کس اعتماد ندارند؛ و به‌جای لذت‌بردن از داشته‌ها فقط به نداشته‌هایشان فکر می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود که زندگی برای آنها خیلی هم خوشایند نباشد و از آن لذت نبرند.
بیماری‌های روحی
تفکر بدبینانه ویژگی اصلی بیماری‌های روحی مانند اضطراب و به‌خصوص افسردگی است. اینکه شما از هیچ‌چیز لذت نمی‌برید به معنای آن است که راهی برای کسب انرژی روانی خودتان در نظر ندارید. درحالی‌که همه ما نیاز به راه‌هایی داریم که از طریق آن انرژی بگیریم و خودمان را برای مبارزه با چالش‌ها آماده کنیم. به‌علاوه وقتی شما دائماً منتظر یک اتفاق بد باشید فشار روانی بسیاری را تجربه خواهید کرد. و این شرایط می‌تواند مشکلات روحی و حتی جسمی بسیاری را برایتان ایجاد کند.
محدود شدن ارتباط با دیگران
آسیب‌دیدن روابط اجتماعی یکی از مشکلاتی است که بدبینی برایتان به همراه می‌آورد. از یک طرف بدبینی باعث می‌شود شما به طرف مقابل اعتماد نداشته باشید؛ و همیشه به دنبال معنای پنهان در رفتار و حرف‌های او باشید. از طرف دیگر اطرافیان هم به‌تدریج تمایلشان را برای برقراری ارتباط با شما از دست می‌دهند. واقعیت این است که هیچ‌کس دوست ندارد در تمام صحبت‌ها و ملاقات‌هایی که با شما دارد افکار منفی‌تان را بشنود. یا دائماً زیر ذره‌بین قضاوت منفی شما قرار بگیرد.
راه‌های ازبین‌بردن بدبینی
حتی اگر بدبینی یک موضوع فیزیولوژیکی باشد شما قدرت تغییر دادن آن را دارید. تحقیقات نشان می‌دهد انسان‌ها هر زمان که بخواهند می‌توانند افکار و باورهای خود را تغییر بدهند. اگرچه این مسیر آسان نیست و به زمان زیادی احتیاج دارد اما امکان‌پذیر است. از جمله راهکارهایی که برای ازبین‌بردن بدبینی می‌توانید استفاده کنید عبارتند از:
1- محیطتان را تغییر بدهید
اولین راهکار برای ازبین‌بردن بدبینی این است که در محیط سالم قرار بگیرید. شخصیت‌های بدبین معمولاً با کسانی هم ارتباط دارند که درست مانند خودشان هستند. صحبت‌کردن راجع به مسائل منفی و قرار داشتن در این محیط‌ها باور شما نسبت به این مسائل را چندبرابر می‌کند. به همین ترتیب اگر خودتان را در معرض محیط‌های شادتر و هم صحبتی با افراد امیدوارتر قرار بدهید باورهایتان نیز تغییر خواهد کرد. پس در اولین قدم به‌خوبی محیط اطرافتان را بررسی کنید. اگر احساس می‌کنید در محیط منفی قرار دارید بهتر است شرایط را تغییر بدهید.
2- جریان فکرتان را متوقف کنید
حتماً به تجربه متوجه این شده‌اید که وقتی یک فکر منفی شروع می‌شود افکار دیگر هم به دنبالش می‌آیند. بعد از چند لحظه شما علاوه بر فکرهای منفی احساساتی مثل غم و اضطراب را هم تجربه می‌کنید. و هرچقدر بیشتر به فکرکردن ادامه بدهید شدت این افکار و احساسات هم بیشتر می‌شود. به همین خاطر یک راه‌حل این است که نسبت به افکار خودتان هشیار باشید. وقتی متوجه می‌شوید که درگیر یک فکر منفی شده‌اید بهتر است هرچه سریع‌تر خودتان را سرگرم یک کار دیگر کنید.
پیشنهاد می کنیم حتما مقاله چگونه زود قضاوت نکنیم را بخوانید.
3- نسبت به بدبینی خودتان آگاه باشید
یکی از مشکلات افراد بدبین فاجعه‌انگاری است. آنها قبل از اینکه هیچ مشکلی پیش آمده باشد منتظر بدترین اتفاق هستند. یا راجع به ساده‌ترین مسائل بزرگ‌نمایی می‌کنند؛ و به‌اصطلاح از کاه، کوه می‌سازند. یک تمرین برای افراد بدبین این است که از سبک تفکر خودآگاهی داشته باشند. وقتی می‌بینید که درگیر افکار و احساسات منفی شده‌اید این موضوع را به خودتان یادآوری کنید که این مسائل در محیط بیرون واقعاً وجود ندارند؛ و این سبک تفکر شماست که همه چیز را بیش از حد منفی می‌کند.
4- شواهد موافق و مخالف را بررسی کنید
یک راه‌حل منطقی برای مبارزه با بدبینی این است که ببینید چه شواهدی برای فکرهایتان وجود دارد. به هر موضوعی که فکر می‌کنید آن را روی کاغذ بنویسید. سپس با دقت بررسی کنید که چه شواهدی فکر شما را تأیید یا رد می‌کنند. این تکنیک باعث می‌شود به‌مرورزمان متوجه این موضوع بشوید که افکار شما در دنیای بیرون خیلی هم پایه و اساس محکمی ندارند.
5- خوبی‌ها را ببینید
اگر می‌خواهید از بدبینی فاصله بگیرید یک راه‌حل مناسب این است که خوش‌بینی را تقویت کنید. برای این کار بهتر است تمرین کنید که اتفاقات خوب و داشته‌هایتان را ببینید. برای مثال سعی کنید هر اتفاق خوبی که برایتان می‌افتد یا هر چیز خوبی که دارید را روی یک کاغذ یادداشت کنید. با این کار ذهن شما به‌تدریج عادت‌های قبلی را ترک می‌کند و به سمت دیدن خوبی‌ها گرایش پیدا می‌کند.
بدبینی و اهمیت مشاوره
بدبینی مشکلات بسیاری را برای فرد ایجاد می‌کند. بدترین پیامد آن نیز این است که شما همیشه احساس ترس و نگرانی را همراهتان خواهید داشت. به همین خاطر بهتر است افکار منفی را کنار بگذارید. اما این تغییر همیشه هم به همین سادگی اتفاق نمی‌افتد. گاهی اوقات باورهای منفی ما ریشه‌های بسیار عمیقی دارند که مبارزه با آنها را تقریباً غیرممکن می‌کند. به همین خاطر یک راه‌حل مناسب برای رهایی از بدبینی این است که از یک مشاور متخصص کمک بگیرید. مشاورین به شما کمک خواهند کرد خطاهای فکری خود را بشناسید و همچنین راهکارهایی را برای تغییر دادن این افکار به شما آموزش می‌دهند.
همچنین بدبینی درصورتی‌که خیلی شدید باشد می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی‌تر مثل اسکیزوفرنی، اختلال شخصیت پارانوئید و یا سوءمصرف مواد مخدر باشد. در چنین شرایطی تنها راه درمان فرد کمک‌گرفتن از داروها و روش‌های روانشناسی است. پس اگر این افکار را در کسی می‌بینید بهترین راه این است که هرچه سریع‌تر از یک مشاور کمک بگیرید.
برای دریافت مشاوره در زمینه بدبینی می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.
سؤالات متداول
آیا بدبینی یک بیماری روانی است؟
