انتقاد پذیری
روحیه انتقاد پذیری یکی از مهارت‌هایی است که همه ما به آن نیاز داریم. ما در زندگی و باتوجه‌به شرایط‌مان در موقعیت‌های مختلفی قرار می‌گیریم. طبیعی است که در تمام این نقش‌ها نمی‌توانیم بهترین عملکرد را داشته باشیم؛ یا انتظار داشته باشیم که همه از کار ما راضی باشند. در تمامی این موقعیت‌ها گاهی هم پیش می‌آید که از طرف دیگران مورد انتقاد قرار می‌گیریم. در چنین شرایطی چه باید کرد؟ نداشتن روحیه انتقادپذیری می‌تواند فشار روحی بسیاری را برای شما به همراه داشته باشد. درصورتی‌که تقویت این روحیه به شما برای قوی تر کردن شخصیت و پرکردن نقاط ضعفتان کمک خواهد کرد. به همین خاطر بسیار مهم است که با راهکارهای تقویت روحیه انتقاد پذیری آشنا شوید. در ادامه این راهکارها را بررسی خواهیم کرد. و اگر سؤالاتی دارید برای دریافت مشاوره فردی کلیک کنید.
روحیه انتقاد پذیری
انتقادپذیر بودن در قدم اول به شما کمک می‌کند تا علاوه بر آگاهی از نقاط قوتتان، نقاط ضعفتان نیز آشنایی پیدا کنید. همه ما دارای نقص هایی هستیم، اما در گذر زمان با آگاهی از آنها می‌توانیم خود بهتری بسازیم. در نتیجه هم در ارتباطات وهم در مسیر زندگی لذت بیشتری خواهیم برد. افرادی که طاقت شنیدن جنبه های منفی شان را ندارند، همیشه با مشکلاتی بر دوش شان حرکت کرده و فرصت های زیادی را از دست می‌دهند.
راهکارهایی برای بالا بردن روحیه انتقاد پذیری
مدیریت هیجانات منفی
معمولاً اولین چیزی که بعد از انتقاد تجربه می‌کنیم احساسات منفی هستند. شما ممکن است از دست طرف مقابل عصبانی بشوید. و یا احساس کنید که فردی ناتوان و ضعیف هستید. به همین خاطر اولین قدم نیز این است که احساسات منفی خود را کنترل کنید. برای این کار نفس عمیق بکشید و به این فکر کنید که انتقاد یک نفر از شما و آن هم تنها از یک بخش از رفتارتان نباید بتواند شما را به هم بریزد.
انتقاد پذیری با تفکر منطقی
هر انتقادی یک جنبه مثبت و یک جنبه منفی دارد. زمانی که شما شرایط را به‌صورت عقلانی مورد ارزیابی قرار نمی‌دهید ممکن است از جنبه مثبت و سازنده انتقاد غافل شوید. پس همان‌طور که در بالا گفتیم بهترین کار این است که آرامش خود را حفظ کنید و به‌صورت منطقی به حرف‌های طرف مقابلتان گوش کنید. سعی کنید به دور از احساسات بخش‌های صحیح حرف طرف مقابل را بررسی کنید. و از آنها استفاده کنید.
انتقاد به معنای اشتباه بودن شما نیست
یکی از دلایلی که ما از انتقاد دیگران ناراحت می‌شویم و نسبت به آن واکنش نشان می‌دهیم این است که انتقاد را نه به یک موضوع مشخص بلکه به کل شخصیتمان تعمیم می‌دهیم. این فکر شما اولاً باعث می‌شود که خودتان اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفستان را از دست بدهید. ثانیاً به احتمال زیاد باعث خواهد شد که در مقابل منتقد جبهه بگیرید. پس بهتر است هر بار که از شما انتقاد می‌شود به این موضوع توجه داشته باشید که انتقاد به معنای بد یا اشتباه بودن شما نیست.
از دید طرف مقابل به مسئله نگاه کنید
اگر به دنبال تقویت روحیه انتقادپذیری هستید یک راهکار این است که خودتان را به‌جای طرف مقابل قرار بدهید. اگر شما هم از بیرون و بدون سوگیری به رفتار خودتان نگاه کنید همین نکات را خواهید دید؟ اگر پاسختان به این سؤال مثبت است پس بهتر است کمی بیشتر به صحبت‌های طرف مقابل گوش کنید.
انتقاد پذیری با واکنش غیر عجولانه
لازم نیست وقتی کسی از شما انتقاد می‌کند بلافاصله به او جواب بدهید. واکنش‌های عجولانه و در لحظه معمولاً صحیح نیستند. متخصصین معتقدند بهترین کار این است که با آرامش به صحبت‌های طرف مقابل گوش کنید؛ از او بابت صحبت‌هایش تشکر کنید. و سپس کمی به خودتان زمان بدهید. این به معنای آن است که تا وقتی هیجانات در شما شدید است نه به انتقادها فکر کنید و نه به آنها واکنش نشان بدهید. بلکه وقتی آرام‌تر شدید یک‌بار حرف‌های او را در ذهنتان بررسی کنید؛ و سعی کنید جنبه‌های صحیح و مثبت آن را پیدا کنید.
مقابله‌به‌مثل نکنید
یک عادت اشتباه این است که ما در مقابل انتقاد دیگران دست به رفتار مشابه می‌زنیم. وقتی یک نفر از ما انتقاد می‌کند سعی می‌کنیم نقاط ضعفش را به رخ او کشیده و از این طریق رفتارش را تلافی کنیم. اما واقعیت این است که شما با این کار هرگز انتقاد پذیر نخواهید شد. مهم این نیست که چه کسی با شما صحبت می‌کند. به حرف‌های او توجه کنید و اگر واقعاً صحبت‌هایش منطقی هستند آنها را بپذیرید.
آگاهی از انگیزه فرد انتقادکننده
انتقادکردن و مورد انتقاد واقع‌شدن یک امر طبیعی در زندگی روزمره است. برخی مواقع اشتباهاتی انجام می‌دهیم که مورد انتقاد قرار می‌گیریم زیرا که فرد انتقادکننده خیر و صلاح شما را می‌خواهد. مواقعی هم پیش می‌آید که برخی افراد از روی حسادت، لجبازی و… سعی می‌کنند از شما انتقاد کنند تا آرامش زندگی‌تان را به هم بزنند. پس قبل از اینکه بخواهید به هر انتقادی پاسخ دهید بهتر است از انگیزه فرد انتقادکننده مطلع شوید. اگر انتقادات از روی خیرخواهی هستند بهتر است با آرامش به آنها توجه کنید. و اگر انتقادها برای آسیب‌زدن به روحیه شما هستند بهتر است به‌راحتی و بی‌تفاوت از کنار آنها بگذرید.
انتقاد پذیری و شنونده فعال بودن
هنگامی که فردی از شما انتقاد می‌کند بگذارید تمام افکار و نظراتش را درباره شما بگوید. با استفاده از تکنیک‌های گوش‌دادن فعال انتقادهای طرف مقابل را بشنوید و سپس در نهایت آن چیزی که بیان شد را با هم مرور کنید و از نکات مثبت انتقاد بهره ببرید.
گفتگو با یک نفر سوم
وقتی مورد انتقاد قرار می‌گیرید صحبت‌های طرف مقابل را حداقل با یکی از دوستان نزدیکتان نیز در میان بگذارید. از او بخواهید نظرش را راجع به این انتقاد بیان کند. اگر او نیز معتقد است که این انتقاد از شما به جا بوده، بهتر است کمی بیشتر به تغییر رفتارتان فکر کنید.
برای آشنایی با روش های انتقاد کردن از دیگران کلیک کنید.
چگونه به دیگران نشان دهیم که انتقاد پذیر هستیم؟
تحلیل انتقاد انجام شده
همان‌طور که گفتیم اولین واکنش شما به انتقادهای طرف مقابل باید این باشد که هیجاناتتان را مدیریت کنید. با دقت به صحبت‌های طرف مقابل گوش کنید. سپس آنچه را از صحبت‌هایش فهمیده‌اید برای او بازگو کنید. این کار باعث می‌شود تا شما بدون سوءتفاهم و ابهام متوجه نظر طرف مقابل بشوید.
بازخورد دادن
پس از این که فرد انتقادکننده نظراتش را بیان کرد با او گفتگو کنید. مواقعی پیش می‌آید که شما کار نادرستی انجام داده‌اید و فردی از شما انتقاد می‌کند. پس از پایان صحبت‌هایش از او معذرت‌خواهی کنید و سپس بیان کنید که چه بخش از انتقادهایش سازنده و کدام بخش از انتقادهایش منفی بوده است. بازخورد دادن باعث می‌شود تا فرد متوجه شود که شما حرف او را شنیده‌اید. چنین عملی باعث ایجاد رابطه و تعامل بهتر بین شما می‌شود. برای آشنایی با انواع انتقاد سازنده و غیر سازنده کلیک کنید.
ارائه راهکار جایگزین
اینکه بدانیم کارمان اشتباه بوده تنها یک بخش از مسئله است. موضوع مهم‌تر این است که بفهمیم رفتار جایگزین و بهتر کدام است. به همین خاطر یکی از کارهایی که می‌توانید انجام بدهید این است که از طرف مقابل بخواهید در کنار انتقادهایش راهکار مناسبی نیز به شما ارائه کند.
شیوه‌های تبدیل انتقاد به یک فرصت سازنده
تغییر نگرش
هر انسانی نسبت به مورد انتقاد واقع شدن یک حالت دفاعی می‌گیرد. هیچ‌کس دوست ندارد مورد ارزیابی منفی دیگران قرار بگیرد. بهتر است نگرش و طرز تفکر خود را نسبت به انتقاد تغییر دهید و به جنبه‌های مثبت و سازنده آن توجه کنید. در این صورت می‌توانید به پیشرفت خودتان و روحیه انتقاد پذیری تان کمک کنید.
تفکیک قائل شدن بین راهکار مناسب و نامناسب
آن چیزی که اهمیت دارد این است که لزوماً شما نباید به هر انتقادی پاسخ دهید. بعضی افراد انگیزه‌های ناسالمی دارند که هدفشان تخریب موقعیت و شخصیت شماست. برخی دیگر هم هدفشان بهبود شرایط شما است. پس انگیزه فرد انتقادکننده می‌تواند اهمیت بالایی داشته باشد. با توجه به این مسئله باید بین افرادی که از شما انتقاد می‌کنند و راهکارهایی که به شما ارائه می‌دهند تفکیک قائل شوید. در مجموع بهتر است با شیوه‌های مهارت ارتباطی مؤثر آشنا شوید تا بتوانید بهترین نوع واکنش و تصمیم‌گیری را انجام دهید. برای آشنایی با راه های تقویت مهارت های ارتباطی کلیک کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه مهارت های لازم در زندگی می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره آنلاین و تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.
سؤالات متداول
چگونه هنگامی که مورد انتقاد قرار می‌گیریم رفتار مناسبی از خودمان نشان دهیم؟
