دون ژوانیسم چیست؟ از علل روانکاوی تا راه های درمان

آیا تا به حال با مردانی برخورد کرده‌اید که ظاهری جذاب، کلامی دلنشین و میل سیری‌ناپذیری برای فتح قلب زنان دارند، اما به محذ رسیدن به هدف، علاقه‌شان را از دست می‌دهند؟ این الگوی رفتاری در روانشناسی، با عنوان “دون ژوانیسم” شناخته می‌شود. شخصیتی افسانه‌ای که تبدیل به نماد مردی اغواگر و بی‌قید شده است. اما پشت این ماسک فریبنده، اغلب مردانی با عزت نفس شکننده، ترس عمیق از صمیمت و زخم‌های حل‌نشده کودکی پنهان شده‌اند. در این مقاله، به طور جامع و علمی به بررسی این اختلال، از ریشه‌های روانکاوی تا علائم و روش‌های مدرن درمان می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

دون ژوانیسم چیست؟

دون ژوانیسم یک الگوی رفتاری است که در آن فرد (معمولاً مرد) به صورت وسواس‌گون به دنبال برقراری روابط جنسی متعدد و کوتاه‌مدت است، اما از ایجاد هرگونه پیوند عاطفی عمیق و پایدار ناتوان است. اگرچه این اصطلاح ریشه در ادبیات دارد، اما امروزه در روانشناسی بالینی بیشتر از مفاهیم معادل مانند “اعتیاد جنسی” یا ” بیش فعالی جنسی (هایپرسکشوال)” استفاده می‌شود. این تغییر نگرش نشان می‌دهد که این رفتار، یک “اعتیاد رفتاری” در نظر گرفته می‌شود که مدارهای پاداش در مغز را درگیر می‌کند.

برای آشنایی بیشتر با اختلال شخصیت خودشیفته کلیک کنید.

ریشه‌های روانکاوی: “عقده مادر” کلید اصلی معما

برای درک عمیق دون ژوانیسم، باید به دوران کودکی و رابطه اولیه فرد با مادر بازگردیم. از دیدگاه روانکاوی، “عقده مادر” یکی از اصلی‌ترین دلایل شکل‌گیری این شخصیت است.

جایگزینی پسر به جای همسر: زمانی که مادر به دلایل مختلف (مانند کمبود محبت از طرف همسرش) از نظر عاطفی سیراب نباشد، ممکن است به صورت ناخودآگاه، پسر خود را جایگزین شریک عاطفی کند. در این رابطه “فرزندپروری معکوس” رخ می‌دهد؛ یعنی پسر نقش “غم‌خوار” و “تأمین‌کننده عاطفی” مادر را بازی می‌کند.

اسارت در دام مادر: این پسران در بزرگسالی، اگرچه از نظر جنسی فعال به نظر می‌رسند، اما در برقراری رابطه‌ای سالم و صمیمی با یک زن دیگر ناتوان هستند. آن‌ها به همسر آینده خود به چشم یک “مادر” نگاه می‌کنند و همین امر، میل جنسی را در آن رابطه برایشان غیرممکن یا کمرنگ می‌کند. این مردان برای تصمیم‌گیری‌های زندگی به مادرشان وابسته‌اند و در دام رابطه سمّی مادر-پسری اسیر می‌مانند.

احساس گناه سمی و انتقام ناخودآگاه: این مردان همواره احساس می‌کنند نسبت به مادر خود “مدیون” هستند. هرگونه لذت و شادی در نبود مادر برایشان با “احساس گناه سمی” همراه است. در نتیجه، در روابط با زنان دیگر، به دنبال “انتقام” از مادران خود هستند. آن‌ها زنان را فتح می‌کنند تا بر آنان تسلط یابند و سپس با رها کردن‌شان، خشم درونی خود را ارضا می‌کنند. در حقیقت، هدف آنان “به دست آوردن” است، نه “رابطه داشتن”.

برای اطلاع از نشانه ها و راه های جلوگیری از مادری کردن برای همسر کلیک کنید.

ویژگی‌ها و علائم بارز یک دون ژوان

این افراد معمولاً علائم زیر را از خود بروز می‌دهند:

• روابط کوتاه‌مدت و متعدد: آن‌ها نمی‌توانند در یک رابطه بلندمدت بمانند و به سرعت از شریکی به شریک دیگر می‌روند.
• ترس از صمیمت و تعهد: از درگیری عاطفی عمیق می‌ترسند و هرگاه رابطه به سمت جدی‌تر شدن پیش برود، فرار می‌کنند.
• نیاز وسواس‌گونه به تأیید و تحسین: آن‌ها به جای “دوست داشته شدن”، نیازمند “تحسین شدن” هستند. این تحسین، موقتاً عزت نفس آسیب‌دیده آنان را التیام می‌بخشد.
• تمرکز بر فتح و تصاحب: لذت اصلی برای آن‌ها در فرآیند “شکار” و “فتح” است، نه در خود رابطه.
• بدبینی عمیق به زنان: در سطح ناخودآگاه به هیچ زنی اعتماد ندارند و معتقدند هر زنی قصد بهره‌کشی یا کنترل آنان را دارد.
• ظاهر آراسته و کلام فریبنده: برای جذب کردن، بسیار روی ظاهر و مهارت‌های کلامی خود سرمایه‌گذاری می‌کنند.

حتما مقاله شوهرم با زنان دیگر چت می کند را بخوانید.

علل بروز دون ژوانیسم: از مغز تا تجربیات زندگی

علاوه بر ریشه‌های روانکاوی، عوامل دیگری نیز در بروز این اختلال نقش دارند:

علل عصب‌شناختی:

• عدم تعادل شیمیایی: افزایش غیرعادی انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند دوپامین (مربوط به پاداش و لذت) و سروتونین (مربوط به خلق و کنترل تکانه) می‌تواند منجر به افزایش میل جنسی و کاهش خودکنترلی شود.
• اعتیاد رفتاری: رابطه جنسی مفرط، دقیقاً مانند مواد مخدر، مدارهای پاداش در مغز را تحریک می‌کند و به ایجاد “تحمل” می‌انجامد؛ یعنی فرد برای رسیدن به لذت قبلی، نیاز به روابط بیشتر و شدیدتر دارد.

علل روانشناختی:

• عقده کمبود محبت: تجربه محبت مشروط یا کمبود محبت در کودکی، باعث می‌شود فرد خود را “دوست‌داشتنی” نپندارد و نتواند دیگری را به صورت سالم دوست بدارد.
• شکست عاطفی: تجربه طرد و شکست‌های مکرر در روابط گذشته می‌تواند فرد را به سمت روابط سطحی سوق دهد تا از درد عاطفی دوباره در امان بماند.
• هم‌ابتلایی با اختلالات شخصیت: دون ژوانیسم اغلب با اختلالات شخصیت خودشیفته (نیاز به تحسین و فقدان همدلی)، ضداجتماعی (بی‌اعتنایی به حقوق دیگران) و نمایشی (نیاز به جلب توجه) همراه است.

راه‌های درمان دون ژوانیسم

خوشبختانه این اختلال قابل درمان است، اما نیازمند اراده فرد و یک برنامه درمانی جامع است.

روان‌درمانی عمیق (روان‌کاوی و روان‌پویشی):

کشف ریشه‌ها: هدف اصلی، کشف و ریشه‌یابی تعارضات ناخودآگاه، به ویژه “عقده مادر” و احساس گناه سمی است.

بازسازی الگوهای فکری: به فرد کمک می‌شود تا باورهای غلط خود درباره زنان، صمیمت و اعتماد را شناسایی و بازسازی کند.

ترمیم عزت نفس: درمانگر به فرد کمک می‌کند تا عزت نفس شکننده خود را نه بر اساس تعداد فتح‌ها، بلکه بر اساس ارزش‌های درونی بنا کند.

درمان شناختی-رفتاری (CBT):

این روش بر شناسایی و تغییر الگوهای فکری و رفتاری ناسازگار حاضر متمرکز است. به فرد آموزش داده می‌شود چگونه تکانه‌های جنسی خود را مدیریت کرده و مهارت‌های ارتباطی و تشکیل رابطه عاطفی را فرا بگیرد.

برای آشنایی بیشتر با درمان اختلالات شخصیت کلیک کنید.

دارودرمانی:

در مواردی که علائم بسیار شدید است یا با اختلالاتی مانند افسردگی یا اضطراب همراهی دارد، روانپزشک ممکن است از داروهای مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) استفاده کند. این داروها با تعدیل سطح سروتونین در مغز، به کاهش وسواس فکری و تکانه‌های جنسی کمک شایانی می‌کنند.

نکته کلیدی: موثرترین روش درمان، ترکیب روان‌درمانی (برای پرداختن به ریشه‌ها) و دارودرمانی (برای کنترل علائم) تحت نظر یک تیم متشکل از روانشناس و روانپزشک است.

سخن پایانی

دون ژوانیسم صرفاً یک “سبک زندگی” نیست؛ یک زندان روانی است که فرد را در چرخه‌ای بی‌پایان از جستجوی لذت توخالی و فرار از ترس رها می‌کند. پشت نقاب اغواگر و مطمئن این افراد، کودکی زخم‌خورده و مردی تنها نهفته است که عمیقاً مشتاق عشق و صمیمیت است، اما از آن هراس دارد. اگر خود یا عزیزی را در این الگوی رفتاری می‌بینید، بدانید که تنها نیستید و کمک تخصصی می‌تواند چراغ راهی برای خروج از این پیچ‌وتاب روانی باشد. شجاعت به خرج دهید و برای بهبود کیفیت زندگی خود و اطرافیانتان، گام اول را بردارید.

برای دریافت مشاوره در زمینه دون ژوانیسم مردان و زنان می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

سوالات متداول