اعتیاد زنان : از علل و پیامدها تا راهکارهای درمانی
اعتیاد زنان به عنوان یک پدیده نوین باید مطالعات اختصاصی تری صورت بگیرد. در گذشته، اعتیاد عمدتاً پدیده‌ای مردانه تلقی می‌شد، اما امروزه شاهد افزایش نگران‌کننده شیوع مصرف مواد در میان زنان هستیم. این “اپیدمی خاموش” به دلیل انگ اجتماعی شدیدتر و پیامدهای منحصربه‌فرد آن بر زنان (مانند بارداری و فرزندپروری)، نیازمند توجه و اقدام فوری است. درک علل چندبعدی این پدیده، اولین گام برای طراحی راهکارهای درمانی و پیشگیرانه مؤثر است.
ما در این مقاله تلاش کرده‌ایم تا در مورد علل گرایش زنان به مصرف مواد و آثار و پیامدهای اعتیاد آن‌ها را مورد بررسی قرار دهیم. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه تا انتهای مطلب با ما همراه باشید. جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد بهترین روش های ترک اعتیاد کلیک کنید.
علل و عوامل اعتیاد در زنان
اعتیاد در زنان نتیجه تعامل پیچیده عوامل مختلف است:
عوامل زیست‌شناختی:
- حساسیت هورمونی: نوسانات هورمونی (مانند دوران قاعدگی، بارداری، یائسگی) می‌تواند زنان را در برابر استرس و اختلالات خلقی آسیب‌پذیرتر کرده و خطر سوءمصرف مواد را افزایش دهد.
- سریع‌تر شدن وابستگی: مطالعات نشان می‌دهند زنان اغلب سریع‌تر از مردان به برخی مواد وابسته می‌شوند و عوارض جسمانی آن را زودتر تجربه می‌کنند.
علل روان‌شناختی:
- اختلالات هم‌ایند: شیوع بالاتر اختلالاتی مانند افسردگی، اضطراب و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در زنان، آنان را به سمت خوددرمانی با مواد سوق می‌دهد.
- تأکید بر لاغری و ظاهر: فشارهای اجتماعی برای داشتن اندام ایده‌آل، برخی زنان را به سمت مصرف داروها و پودرهای لاغری غیرمجاز و اغلب حاوی مواد مخدر (مانند متآمفتامین) می‌کشاند.
عوامل اجتماعی-فرهنگی:
- تجربه خشونت و سوءاستفاده: سابقه تجاوز، خشونت خانگی و سوءاستفاده جنسی از قوی‌ترین پیش‌بین‌کننده‌های اعتیاد در زنان است.
- فشار نقش‌های جنسیتی: بار مسئولیت‌های چندگانه (همسری، مادری، شغلی) و انتظارات غیرواقعی از یک “مادر/همسر ایده‌آل” می‌تواند منجر به فرسودگی و پناه بردن به مواد شود.
- انزوا و نداشتن حمایت اجتماعی: فقدان شبکه‌های حمایتی قوی، خطر اعتیاد را افزایش می‌دهد.
آثار و پیامدهای منحصر به فرد اعتیاد برای زنان
سلامت باروری و فرزندان: اعتیاد با عوارضی چون زایمان زودرس، تولد نوزاد با وزن کم، سندرم محرومیت از مواد در نوزاد (NAS) و انتقال اعتیاد از طریق شیردهی همراه است.
انگ اجتماعی شدیدتر: زنان معتاد اغلب با قضاوت و طرد شدیدتری از سوی خانواده و جامعه مواجه می‌شوند که مانع از درخواست کمک به موقع می‌شود.
قربانی شدن: این زنان در معرض خطر بالاتر خشونت خانگی، سوءاستفاده جنسی و بهره‌کشی اقتصادی قرار دارند.
سیر سریع‌تر بیماری: اغلب زنان سیر سریع‌تری از مصرف تفننی تا وابستگی کامل و بروز عوارض پزشکی را تجربه می‌کنند.
راهکارهای درمانی موثر و تخصصی
درمان اعتیاد در زنان باید حساس به جنسیت و متناسب با نیازهای خاص آنان باشد:
درمان جامع و همزمان: بهترین روش، درمان همزمان اختلال اعتیاد و مشکلات روان‌شناختی زمینه‌ای (مانند افسردگی یا PTSD) در یک برنامه یکپارچه است.
ایجاد محیط های امن: مراکز ترک اعتیاد ویژه زنان که فضایی امن، حمایتی و عاری از قضاوت فراهم می‌کنند، برای موفقیت درمان حیاتی هستند.
درمان مبتنی بر مشاوره و روان‌درمانی: روش‌هایی مانند درمان شناختی-رفتاری (CBT)، مدیریت بحران و آموزش مهارت‌های زندگی به زنان کمک می‌کنند تا ریشه‌های اعتیاد خود را درک و مدیریت کنند.
خدمات حمایتی: ارائه خدماتی مانند مشاوره فرزندپروری، حمایت حقوقی و کمک به اشتغال‌زایی، بازگشت موفقیت‌آمیز به جامعه را تسهیل می‌کند.
برای آشنایی با راه های ترک مصرف متادون در بارداری کلیک کنید.
نقش پیشگیری و افزایش تاب‌آوری
- آموزش مهارت‌های مقابله‌ای: آموزش مدیریت استرس، کنترل هیجانات و “نه” گفتن از سنین نوجوانی.
- ارتقای سلامت روان: کاهش انگ مراجعه به روانشناس و دسترسی آسان به خدمات سلامت روان.
- حمایت از زنان در معرض خطر: شناسایی و حمایت از زنانی که سابقه خشونت یا اختلالات روانی دارند.
- آگاهی‌رسانی عمومی: مبارزه با کلیشه‌های جنسیتی و آموزش در مورد خطرات خاص اعتیاد برای زنان.
سخن پایانی
برای دریافت مشاوره در زمینه اعتیاد در زنان می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره ترک اعتیاد تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 تماس بگیرید.
مطالب مرتبط
سوالات متداول
وجود یک سیستم حمایتی قوی (خانواده، دوستان، گروه‌های حمایتی) و دسترسی به خدمات درمانی تخصصی و حساس به جنسیت مهم‌ترین عوامل هستند.
با ایجاد یک فضای غیرقضاوت‌گرانه و حمایتی شروع کنید. او را به صحبت کردن تشویق کنید و اطلاعاتی در مورد مراکز درمانی معتبر و ویژه زنان در اختیارش بگذارید. تصمیم نهایی برای درمان باید از سوی خود فرد گرفته شود.
