تولید شیر مادر

تولید شیر مادر یکی از جالب‌ترین تغییراتی است که در بدن هر زن بارداری اتفاق می‌افتد. متخصصان معتقدند مقدمات تولید شیر مادر از زمانی که شما وارد سیکل ماهانه جدیدی می‌شوید شروع می‌شود. و اگر در این دوره بارداری اتفاق بیفتد تغییرات مربوط به فیزیولوژی سینه‌ها و همین‌طور تولید شیر بیشتر خواهد شد. با توجه به اهمیتی که شیر مادر و تغذیه در سلامت جسم و همین‌طور روان فرزند شما دارد، بهتر است با این فرایند آشنایی داشته باشید. پس اگر شما یا هر یک از اطرافیانتان به‌تازگی مادر شده‌اید بهتر است در ادامه همراه ما باشید. برای دریافت راهنمایی شیر دادن به نوزاد کلیک کنید.

فهرست مطالب

برای دریافت مشاوره در زمینه میزان و چگونگی تولید شیر مادر می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

تولید شیر مادر و تغییرات سینه‌ها

متخصصان معتقدند با شروع هر سیکل زنانه بدن شما خودش را برای بارداری آماده می‌کند. و یکی از این مراحل آماده‌سازی، تغییراتی است که در سینه اتفاق می‌افتند. این تغییرات در حال آماده‌کردن سینه‌ها برای شیردهی هستند. اگر در طول دوره ماهانه بارداری اتفاق بیافتد به‌تدریج این مراحل و آمادگی پیشرفته‌تر می‌شود. در سینه‌های هر زن تعدادی اندام به نام لوب وجود دارد. لوب‌ها در واقع غدد شیری هستند. و درون هر لوب تعداد زیادی لوبول وجود دارد که اصلی‌ترین اندام برای تولید شیر هستند.

در زمان تخمک‌گذاری، دو هورمون استروژن و پروژسترون از تخمدان آزاد می‌شوند. یکی از وظایف استروژن این است که شاخه‌های فرعی مجاری شیر را تولید می‌کند تا شیر از لوب‌ها به سمت نوک سینه حرکت کند. در همین زمان پروژسترون نیز اندازه و میزان لوبول‌ها را برای تولید شیر بیشتر می‌کند. به همین خاطر است که احساس تغییر در سینه‌ها یکی از نشانه‌هایی است که در هر دوره توسط زنان احساس می‌شود.

اگر در طول سیکل ماهیانه باردار شوید این تغییرات در سینه‌ها ادامه پیدا خواهد کرد. و به همین خاطر است که در طول دوران بارداری احساس تورم و سنگین شدن سینه‌ها را خواهید داشت. در طی دوران بارداری هاله‌های اطراف سینه تیره‌تر می‌شوند. به‌علاوه برآمدگی‌های روی این هاله که به آن‌ها غدد مونتگومری گفته می‌شود نیز بزرگ‌تر می‌شوند. وظیفه این غده‌ها تولید چربی است. با تولید چربی توسط غدد مونتگومری از ترک خوردن، خشک‌شدن و همچنین عفونت‌های نوک پستان جلوگیری می‌شود.

تولید شیر مادر

با خارج‌شدن جفت از بدن مادر این پیغام به مغز می‌رسد که تولید شیر در سینه‌ها باید شروع شود. در این زمان و با دستور مغز چندین هورمون در بدن ترشح می‌شود. یکی از این هورمون‌ها پرولاکتین است. پرولاکتین یکی از اصلی‌ترین هورمون‌هایی است که در تولید شیر نقش دارد.

شاید برای‌تان جالب باشد اگر بدانید این هورمون زمانی افزایش پیدا می‌کند که نوزاد شما شروع به مکیدن نوک سینه می‌کند. همان‌طور که گفتیم لوبول‌ها اصلی‌ترین اندامی هستند که تولید شیر را به عهده دارند. درواقع لوبول‌ها با استفاده از پرولاکتین فعال می‌شوند. لوبول‌ها قند، چربی و پروتئین را از جریان خون مادر دریافت کرده و با استفاده از آنها شیر تولید می‌کنند.

هم‌زمان با پرولاکتین هورمون دیگری به نام اکسی‌توسین نیز در بدن ترشح می‌شود. اکسی‌توسین باعث می‌شود تا غدد کوچکی که در اطراف لوبول‌ها قرار دارند با یک انقباض به آزادشدن شیر کمک کنند. و این باعث می‌شود تا شیر به مجاری سر سینه رسیده و نوزاد بتواند از آن استفاده کند.

برای رفع مشکلات شیردهی کلیک کنید.

زمان تولید شیر مادر

اولین شیر در بدن مادر دو تا چهار روز پس از زایمان تولید می‌شود. بااین‌حال قبل از این نیز سینه‌های شما شیر کافی برای تغذیه فرزندتان را خواهند داشت که به آن آغوز گفته می‌شود. بعضی از خانم‌ها حتی زودتر از زمان زایمان و در طول ماه‌های آخر بارداری نیز متوجه خارج‌شدن آغوز از سینه‌ها می‌شوند.

در حقیقت آغوز از زمانی تولید می‌شود که سلول‌های قسمتی از لوبول‌ها تخریب شده و فرومی‌ریزد و توسط مجاری شیر به نوک سینه می‌رسد. همان‌طور که احتمالاً شنیده‌اید آغوز یک شیر دارای خامه است که سرشار از پروتئین‌ها و مواد ایمنی‌بخش است. این ماده برای نوزاد بسیار مفید است؛ و می‌تواند احتیاجات او را در سه روز اول تأمین کند.

تاخیر در زمان تولید شیر مادر

همان‌طور که گفتیم به طور میانگین سه روز پس از زایمان تولید شیر در بدن مادر شروع می‌شود؛ و سینه‌ها پر از شیر خواهند شد. اما گاهی اوقات ممکن است این زمان کمی به تأخیر بیافتد. از جمله عواملی که باعث این مشکل می‌شوند به شرح زیر است.

1- اولین زایمان

اگر این نخستین زایمان شما بوده جای نگرانی نیست. برای بعضی از مادران که اولین فرزند خود را به دنیا می‌آورند پیش آمده که تولید شیر تا 5 روز نیز طول کشیده باشد.

2- زایمان‌های دشوار

زایمان با روش سزارین و یا زایمان طبیعی اما سخت می‌تواند مشکلات بسیاری را به همراه داشته باشد. تأثیر داروهای بیهوشی، استرس و درد از جمله مسائلی است که می‌تواند تولید شیر در بدن مادر را دچار تأخیر کند.

3- دیابت

بیماری‌های زمینه‌ای و به‌خصوص دیابت می‌تواند یکی از دلایلی باشد که تولید شیر در سینه‌های شما را به تأخیر می‌اندازد. این وضعیت می‌تواند به علت مشکلات هورمونی، جراحی سزارین و یا دور شدن مادر و فرزند پس از تولد از یکدیگر باشد.

4- ضعف نوزاد در مکیدن

تولید شیر در سینه‌های مادر رابطه مستقیمی با مکیدن شیر توسط نوزاد دارد. پس هر چیزی که این مکیدن را به خطر بیندازد می‌تواند تولید شیر را نیز دچار مشکل کند. موضوعاتی مثل بزرگ یا کوچک بودن سینه‌ها، شکاف کام یا لب شکری در نوزاد و یا مشکلات عصبی از جمله این دلایل هستند.

مقدار تولید شیر مادر

یکی از سؤالات بسیاری از مادران راجع به میزان تولید شیر مادر است. گاهی اوقات ما نگران این هستیم که شیر در سینه‌های‌مان کم باشد؛ و یا ممکن است از آن دسته زنانی باشید که بیش از حد شیر دارند. همان‌طور که گفتیم تخلیه سینه‌ها باعث تولید شیر بیشتر می‌شود؛ و به همین نسبت خالی نشدن سینه‌ها نیز باعث خشک‌شدن شیر مادر خواهد شد. به همین خاطر اگر می‌خواهید مرتب نوزادتان را تغذیه کنید؛ و همین‌طور شیر شما برای او کافی باشد باید به تخلیه شیر از سینه توجه داشته باشید. برای این کار نکات زیر را در نظر بگیرید.

نوزاد را به شیر خوردن از سینه تشویق کنید
از هر دو سینه به فرزندتان شیر بدهید
حتی اگر فرزندتان شیر نمی‌خورد بهتر است در فواصل زمانی مشخص سینه‌هایتان را خالی کنید
با استفاده از کارهایی مثل ماساژ یا دوش آب گرم غدد تولید شیر را تحریک کنید.

برای آشنایی با علت کم بودن شیر مادر کلیک کنید.

تغذیه و نیازهای روانی کودک به شیرمادر

اولین و اساسی‌ترین باور هرکدام از ما در زندگی، در طول سال اول تولدمان و به‌وسیله تغذیه و ارتباط با مادر شکل می‌گیرد. هرچقدر رابطه نزدیک‌تر و تغذیه منظم‌تری در این دوران برای فرزندتان ایجاد کنید باعث می‌شوید دلبستگی ایمن‌تری در او شکل بگیرد. دلبستگی ایمن به معنای باور به این موضوع است که جهان جای امنی برای زندگی است؛ و دیگران برای رفع نیازها به ما کمک خواهند کرد.

در مقابل بی‌توجهی به نیازهای کودک باعث می‌شود چیزی درست مخالف این باور در فرزند شما شکل بگیرد. سبک دلبستگی یکی از باورهای اساسی است که تا بزرگسالی نیز در فرزند شما باقی خواهد ماند؛ و می‌تواند کیفیت روابط نزدیک او را تعیین کند. به همین خاطر بسیار مهم است که در کنار تمام برنامه‌هایی که برای رشد و تربیت فرزندتان دارید مشورت کردن با یک مشاور کودک را نیز در دستور کار قرار دهید. این مشورت باعث می‌شود شما از نیازهای روحی فرزندتان نیز اطلاع پیدا کنید. و بتوانید تربیت صحیح‌تری را راجع به او به کار ببندید.