مهارت های ارتباطی کودکان و تقویت آن با 11 روش

مهارت های ارتباطی کودکان و ارتباط موثر کودک با اطرافیان می‌تواند بر سایر مهارت‌های کودک نظیر تقویت روحیه مشارکت با دیگران، همکاری و اعتماد و… نقش داشته باشد. مهارت های ارتباطی کودکان همچنین می‌تواند بر روابط دوستانه با دیگر کودکان تاثیر مثبتی بگذارد. یکی از مواردی که هر والدی باید به فرزند خودش آموزش بدهد همین مسئله است، زیرا مهارت‌های ارتباطی می‌تواند بر سلامتی روانی فرد و اجتماع، روابط گرم والد و فرزند، قطع روابط اجتماعی ناسالم و… نقش موثری داشته باشد.

فهرست مطالب

همچنین آموزش صحیح این موضوع باعث می‌شود تا کودک بتواند بدون پرخاشگری نسبت به خواسته‌‌های خود اقدام کند. در نتیجه می‌توان گفت که یکی از عوامل موفق شدن و موثر واقع شدن کودک در آینده آشنایی با همین مسئله است، از این جهت آشنایی با مهارت‌های ارتباطی موثر و راهکارهای افزایش این موضوع برای والدین حائز اهمیت است.

برای دریافت مشاوره در زمینه مهارت های ارتباطی کودکان می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 با برترین متخصصان کلینیک ذهن نو تخصصی تماس حاصل نمایید.

مهارت های ارتباطی کودکان

اینفوگرافی تقویت مهارت ارتباطی کودکان

انسان موجودی اجتماعی است و به واسطه همین ارتباطات و تعامل زندگی خود را گسترش داده است. از این جهت بهتراست از همان دوران کودکی به مهارت های ارتباطی کودکان توجه داشت. مهارت ارتباطی خوب در دوران کودکی می‌تواند باعث افزایش تعاملات و دوستان همسال کودک شود. کودکانی که مهارت ارتباطی بهتری دارند، بیشتر مورد پذیرش همسالان‌شان قرار می‌گیرند و اعتماد به نفس و عزت نفس بالاتری دارند.

کسب این مهارت‌ها در دوران کودکی باعث می‌شود تا فرد در سنین بالاتر بتواند موقعیت‌های اجتماعی را بهتر درک کند و به سخنان افراد به طور فعالانه گوش کند و نسبت به درک هیجانات خود و دیگران آگاه‌تر شود. همچنین کودکانی که مهارت ارتباطی بهتری دارند نسبت به سایر همسالان بهتر می‌توانند عقاید، باورها و خواسته‌های خود را بیان کنند. در نتیجه آموزش مهارت‌های ارتباطی موثر می‌تواند هم در کودکی و هم در سال‌های بعد زندگی فرد تاثیر مفیدی داشته باشد. برای آشنایی با سایر انواع مسائل مورد نیاز برای استفاده از بهترین شیوه آموزش به کودکان کلیک کنید.

انواع مهارت های ارتباطی کلی

مهارت‌های ارتباطی در دو دسته مهارت های کلی و جزئی دسته‌بندی می‌شوند. مهارت‌های ارتباطی کلی نیز خود شامل دو دسته از مهارت‌های انتقال پیام و مهارت‌های دریافت پیام است:

مهارت‌های انتقال پیام : فرد باید برای انتقال پیام و اطلاعات خود به شخص دیگر از مهارت‌های انتقال پیام شامل مهارت‌های ارتباط کلامی و ارتباط غیرکلامی استفاده کند. مهارت کلامی در واقع به شیوه استفاده از کلمات و مهارت‌های غیرکلامی شامل زبان بدن از جمله حرکات بدن، چهره، طرز نشستن و ایستادن و … مربوط می‌شود.
مهارت‌های دریافت پیام : مهارت‌های دریافت پیام بر اصل مهارت گوش دادن تاکید دارد. شما باید ضمن شنیدن حرف‌های طرف مقابل سعی کنید آن‌ها را درک کرده و پاسخ دهید.

روش هایی برای تقویت مهارت های ارتباطی کودکان

مهارت های ارتباطی کودکان

1- فرصت دادن به کودک برای بیان جملات

کودکان برای اینکه بتوانند بهتر صحبت کنند نیاز دارند تا کمی به آن‌ها فرصت داده شود. یکی از اشتباهات رایجی که والدین انجام می‌دهند این است که قبل از تمام شدن حرف کودک، جملات او را تکمیل می‌کنند و اجازه نمی‌دهند کودک صحبت خودش را تکمیل کند. کودکان برای توضیح دادن مسائل مختلف و پاسخ به سوالات به زمان نیاز دارند.

یکی از راهکارهای مفید برای انجام این مسئله استفاده از تکنیک 5 ثانیه صبر است. والدین می‌توانند قبل از تکمیل جملات کودک، به طور میانگین بین 5 تا 10 ثانیه به او فرصت دهند و اگر کودک نتوانست صحبت خود را کامل کند، والدین به او کمک کنند. برای آشنایی با بهترین روش های آموزش حرف زدن به کودکان کلیک کنید.

2- افزایش مهارت های ارتباطی کودکان با هم صحبتی

کودکان بسیاری از فعالیت‌ها و مسائل را از طریق الگوبردای والدین یاد می‌گیرند. یکی از کارهایی که می‌تواند باعث تقویت مهارت های ارتباطی کودکان شود، هم صحبتی با او است. اگر والدین مهارت‌های ارتباطی خوبی داشته باشند، کودک هم به مراتب این مهارت‌های ارتباطی را از والدین خود یاد می‌گیرد.

برقراری ارتباط چشمی و گفتگو با کودک به طوری که هر دو نفر در این گفتگو فعال باشند می‌تواند برای تقویت مهارت‌های ارتباطی مفید باشد. کودک در چنین مواقعی ارتباط چشمی، رعایت نوبت برای صحبت، تقویت دایره واژگان، توانایی استدلال و… خود را می‌تواند به طور مستقیم و غیرمستقیم تقویت کند. گاه در هنگام گفتگو کودک ممکن است بخواهد صحبتی را بیان کند اما نمی‌تواند کامل آن را توضیح دهد، در این شرایط والدین می‌توانند از طریق حدس زدن، کمی آن مسئله را توضیح دهند تا کودک راحت‌تر بتواند صحبت کند.

3- ایفای نقش

یکی از راهکارهایی که می‌تواند سبب تقویت مهارت ارتباطی کودکان شود نقش بازی کردن و یا مشاهده‌گر ایفای نقش توسط دیگران است. در چنین شرایطی کودک یاد می‌گیرد خودش را کاملا با آن نقش سازگار کند و تمام ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری و شناختی آن نقش را بازی کند. ایفای نقش در واقع نوعی تمرین آن شرایط است. به عنوان مثال می‌توان از کودک خواست نقشی را بازی و تمرین کند که که برقراری ارتباط در آن موقعیت موثر دشوار است. نکته‌ای که وجود دارد این است که ایفای نقش بهتر است در حضور یک مربی کودک یا روانشناس انجام شود تا تاثیر مطلوب‌تری داشته باشد.

4- مهارت های ارتباطی کودکان با خواندن مطالب مختلف

خواندن مطالب مختلف و یا گوش دادن به مطالب صوتی باعث می‌شود تا کودک هر چه بیشتر با ساختارهای زبان آشنایی پیدا کند و دایره واژگان و سلامت کلامش بیشتر شود. جذاب کردن فرایند مطالعه برای کودکان و توضیح دادن عکس‌ها و تصاویرکتاب باعث می‌شود تا کودک به صحبت کردن تشویق شود. همچنین می‌توانید نظر کودک را در ارتباط با داستان یا عکس‌ کتاب‌ها جویا شوید. این هم صحبتی در ارتباط با یک موضوع مشخص باعث می‌شود تا کودک بتواند توانایی گفتگو در ارتباط با یک موضوع مشخص را به طور متمرکز تقویت کند.

5- مدیریت هیجانات

شناسایی هیجانات و مدیریت هیجانات باعث می‌شود تا کودک به طور لجبازانه و پرخاشگرانه صحبت نکند. به طور طبیعی شناسایی و مدیریت هیجانات برای کودکان امری ساده نیست و همچنین توانایی درک هیجانات و احساسات طرف مقابل امری دشوار‌تر است. کودکان معمولاً به هیجانات و خواسته‌های خودشان اهمیت بیشتری می‌دهند. با آموزش دادن این مسائل و نکات ریز می‌توان به طور مستقیم مهارت ارتباطی کودکان را هم به طور موثری افزایش داد. پیشنهاد می‌شود مقاله آموزش مهارت های زندگی به کودکان را هم بخوانید.

6- مطرح کردن پرسش‌هایی با پایان باز

سوال‌هایی با پایان باز، یا باز پاسخ نوعی از سوال‌ها هستند که پاسخ بلندی دارند و فقط به کلمات بله یا خیر محدود نمی‌شوند. پرسش‌های باز پاسخ باعث می‌شود تا مهارت فکر کردن، استدلال کردن و… در کودک تقویت شود. زیرا کودک برای پاسخ دادن به این سوال‌ها نیاز به تمرکز بیشتر، استدلال، و مهارت کلامی بیشتری دارد.

ممکن است در ابتدای این کار کودک نتواند خیلی زیاد صحبت کند، اما هرچقدر که این پرسش‌ها در شرایط مختلف بیشتر تکرار شود، کودک مهارت بیشتری پیدا می‌کند. یکی از بهترین سوال‌هایی که می‌توان از کودک پرسید این است که نظرش را در ارتباط با موضوعات مختلف جویا شوید.

7- تقویت مهارت ابراز وجود

برخی از کودکان به دلیل نداشتن مهارت ابراز وجود در بیان عقاید، خواسته و تمایلات خود مشکل دارند. این کودکان معمولاً نمی‌توانند به طور جرات‌مندانه درخواست خود را بیان کنند. مهارت ابراز وجود یکی از مهم ترین مهارت های ارتباطی کودکان است. مهارت ابراز وجود باعث می‌شود تا کودک بدون پرخاشگری، لج‌بازی و با رعایت احترام به بزرگ‌ترها بتواند حرف خود را بیان کند.

8- مهارت های ارتباطی کودکان با افزایش اعتماد به نفس

در برخی مواقع کودک قدرت استدلال، دایره واژگان، توانایی درک مطلب و… خوبی دارد اما اعتماد بنفس و عزت نفس خوبی برای بیان عقاید و درخواست‌های خود ندارد. این کودکان معمولاً در خانواده فرصت گفتگو نداشته‌اند و درگیر مشکلات خانوادگی و روانشناختی هستند. برطرف کردن این مسائل به کمک یک روانشناس می‌تواند باعث تقویت مهارت های ارتباطی کودکان بشود. برای دریافت مشاوره کودک کلیک کنید.

9-کودک را عادت به گفتگوی رفت و برگشتی کنید

هر مکالمه حداقل دو سر دارد. طبق آداب ارتباطی وقتی متکلم وحده می شود، فرصت بیان نظر را به طرف مقابل نمی دهند. در چنین مکالمه طرفی که اجازه حرف زدن پیدا نمی کند خسته شده و تمایلی به ادامه مکالمه نخواهد داشت. پس در آموزش مهارت های ارتباطی کودکان باید تمریناتی برای گفتگوی رفت و برگشتی ایجاد کرد. برای مثال در فاصله ای دو تا سه متری از کودک بنشینید. با هر بار پرتاب توپ یک سوال بپرسید.

وقتی کودک تان توپ را گرفت به سوال پاسخ می دهد و قبل از پرتاب مجدد یک سوال از شما بپرسد.

10- برای تقویت مهارت های ارتباطی کودکان از او نظر بخواهید

شما باید تمامی آن چه کودک تان در بزرگسالی در ارتباط با دیگران نیاز دارد را به او بیاموزید. بیان نظرات و پیشنهاد نیز جزئی از همین مهارت های ارتباطی مهم برای کودکان است که باید آموزش داده شود. پس تا حد امکان در مورد امور مختلف از فرزندتان نظرش را بپرسید. به خصوص در مورد لوازم و وسایلی که مربوط به خود اوست.

11- تشویق به استفاده از دفترچه خاطر

ثبت خاطرات روزانه به کودک کمک می کند تا بتواند رویدادها را به نحوی مرتبط و منسجم نقل کند. او با نوشتن خاطرات به نوعی بازگویی وقایع را می آموزد. به مرور متوجه تقویت مهارت های ارتباطی کودکان خود در مورد وقایع روزانه خواهید بود.

بهبود مهارت ارتباطی در نوجوانان و جوانان

مهارت های ارتباطی

برای تقویت مهارت های ارتباطی، نیز راه های مختلفی وجود دارد. در واقع با استفاده از این روش ها افراد می‌توانند ارتباط بهتری با یکدیگر داشته و همچنین بر بسیاری از مشکلات خود غلبه نمایند.

✅🟢نظرخواهی از دیگران

یکی از اصلی ترین راه های تقویت مهارت های ارتباطی، نظرخواهی از دیگران است. در واقع اگر افراد در زمینه های مختلف، با دیگران مشورت کرده و نظر آنان را نیز اعمال نمایند؛ می‎توانند راحت تر از مشکلات خود عبور کرده و همچنین در ارتباطات خود نیز به شکل موثری عمل کنند.

✅🟢 تمرین مهارت های گفته شده

از طرفی در قسمت های قبلی نیز به مهارت های مختلفی اشاره شد؛ که برای رسیدن به هریک از آنها نیاز به تمرین و ممارست وجود دارد. برای مثال افراد برای عمل کردن به شکل موثرتر در زمینه مهارت های ارتباطی، خوب گوش کردن را تمرین کرده و همچنین در صحبت کردن نیز مواردی را رعایت نمایند.

✅🟢برقراری ارتباط با دیگران

مهارت های ارتباطی به طور کلی در مورد برقراری ارتباط با دیگران است. اما اینکه چطور در این زمینه بهتر عمل کنیم؛ به عوامل مختلفی بستگی دارد. در واقع هرچه با افراد بیشتری ارتباط بگیرید در این زمینه خبره تر شده و می‌توانید مسائل بیشتری را در نظر بگیرید.

✅🟢 استفاده از زبان بدن

یکی از ارکان مهم در زمینه مهارت های ارتباطی، استفاده از زبان بدن است. در واقع افراد تصور می‌کنند که برای داشتن مهارت های ارتباطی تنها باید به طرز صحیحی صحبت کنند. اما این موضوع درست نبوده و نجوه بیان کردن موضوعات و حتی زبان بدن نیز می‌تواند در این مورد موثر باشد.

سخن آخر

مهارت‌های ارتباطی، سنگ بنای رشد اجتماعی و عاطفی کودکان و نوجوانان هستند. این مهارت‌ها که شامل گوش دادن فعال، بیان واضح احساسات و درک نشانه‌های غیرکلامی می‌شوند، برای ساختن روابط سالم و موفقیت در آینده ضروری هستند. دنیای امروز با چالش‌های منحصر به فردی مانند فضای مجازی، این مهارت‌ها را هم پیچیده‌تر و هم حیاتی‌تر کرده است. تقویت این توانایی‌ها نه تنها اعتمادبه‌نفس را افزایش می‌دهد، بلکه از بسیاری از مشکلات رفتاری و روانی پیشگیری می‌کند. اگر احساس می‌کنید فرزندتان در برقراری ارتباط مؤثر مشکل دارد، مشاوره روانشناسی می‌تواند با ارائه راهکارهای تخصصی و متناسب با سن او، مسیر رشد این مهارت‌های کلیدی را هموار کند.

مطالب مرتبط

بازی برای توسعه برقراری ارتباط با همسالان

آموزش حرف زدن به کودک

سوالات متداول

آیا بازی کردن می‌تواند مهارت ارتباطی کودک را افزایش دهد؟

به طور کلی حضور در جمع و بازی کردن به شیوه گروهی و دوستانه اگر شکل خصمانه و لجبازی پیدا نکند می‌تواند باعث افزایش مهارت‌های ارتباطی کودک شود. بازی‌های مختلفی هم وجود دارد که به طور تخصصی برای افزایش مهارت‌های ارتباطی کودکان طراحی شد است. برای آشنایی بیشتر با این مسائل می‌توانید از یک روانشناس کودک کمک بگیرید.