ترس از خون یا هموفوبیا | نشانه ها ، علل و درمان
ترس از خون یا هموفوبیا یکی از انواع ترس‌های مرضی یا فوبیا است که باعث می‌شود فرد با دیدن خون‌و جراحت یا حتی تصور آن دچار اضطراب شود. اما طبق مشاهدات نشانه‌های ترس‌از خون با نشانه‌های سایر ترس‌های اضطرابی تفاوت دارد؛ در سایر انواع ترس‌مانند ترس‌از ارتفاع یا حیوانات فرد دچار تپش قلب و افزایش فعالیت بدن می‌شود، اما ترس‌از خون با کاهش فعالیت بدن، افت فشارخون و حتی غش کردن نمود می‌یابد. به همین خاطر درست برعکس سایر درمان‌های مؤثر در فوبیا، برای درمان این بیماری به فرد آموزش داده می‌شود که چگونه سطح فعالیت بدن خود را افزایش دهد. در ادامه با روش های درمان نیز آشنا می‌شوید برای شروع درمان به صورت تلفنی نیز می‌تواند اقدام کنید. برای دریافت مشاوره استرس کلیک کنید.
ترس از خون یا هموفوبیا چیست؟
هموفوبیا ترس شدید، غیرمنطقی و مداوم از دیدن خون، جراحت، تزریق یا انجام اقدامات پزشکی مرتبط است. این ترس آنقدر قوی است که حتی فکر کردن یا صحبت کردن درباره این موضوعات نیز می‌تواند محرک اضطراب شدید و واکنش فیزیکی ذکر شده باشد. در حالی که بسیاری از افراد ممکن است از خون ناخوششان بیاید، فرد مبتلا به هموفوبیا واکنشی به مراتب شدیدتر و ناتوان‌کننده‌تر را تجربه می‌کند.
علائم و نشانه های ترس از خون
علائم این فوبیا اغلب به شکل یک پاسخ وازوواگال ظاهر می‌شود:
مرحله اول (واکنش سمپاتیک): احساس اضطراب ناگهانی، افزایش ضربان قلب، تعریق، لرزش و حالت تهوع.
مرحله دوم (واکنش پاراسمپاتیک): افت ناگهانی فشار خون، کاهش ضربان قلب، رنگ پریدگی، احساس سبکی سر، تاری دید و در نهایت غش کردن.
این الگوی دو مرحله‌ای، کلید تشخیص هموفوبیا از سایر فوبیاهاست.
برای اشنایی با سایر اختلالات اضطرابی کلیک کنید.
دلایل ترس از خون
علل بروز هموفوبیا معمولاً ترکیبی از عوامل زیستی، روانی و محیطی است:
عامل ژنتیکی و آمادگی زیستی: مطالعات نشان می‌دهد زمینه ارثی قوی در این نوع فوبیا وجود دارد. افراد ممکن است از نظر فیزیولوژیکی مستعد واکنش وازوواگال باشند.
شرطی‌سازی و تجربیات گذشته: یک تجربه منفی و травه‌زا در گذشته (مانند یک جراحی دردناک، تصادف یا مشاهده یک حادثه خونی) می‌تواند محرک آغاز این فوبیا باشد.
یادگیری مشاهده‌ای: دیدن ترس شدید والدین یا اطرافیان از خون در دوران کودکی می‌تواند این ترس را به فرد منتقل کند.
حساسیت ذهنی: برخی افراد به طور ذاتی نسبت به محرک‌های مربوط به بدن (خون، درد، جراحت) حساسیت بیشتری دارند.
عوارض عدم درمان هموفوبیا
نادیده گرفتن این مشکل می‌تواند تأثیرات منفی گسترده‌ای بر کیفیت زندگی بگذارد:
اجتناب از مراقبت‌های پزشکی ضروری: خودداری از انجام آزمایش خون، واکسیناسیون، مراجعه به دندانپزشک یا حتی معاینات دوره‌ای.
محدودیت شغلی: کنار گذاشتن رویای فعالیت در مشاغل حوزه سلامت (پزشکی، پرستاری و …) یا سایر مشاغلی که احتمال مواجهه با خون وجود دارد.
اضطراب منتشر و کاهش کیفیت زندگی: زندگی در ترس دائمی از یک مواجهه غیرمنتظره، که می‌تواند منجر به اضطراب فراگیر شود.
تعمیم ترس: ممکن است ترس به محرک‌های مشابه (مثل دیدن چاقو، سرنگ یا رنگ قرمز) نیز تعمیم یابد.
چه زمانی باید به روانشناس مراجعه کرد؟
اگر ترس از خون:
- باعث اجتناب از موقعیت‌های necessary (مانند مراقبت‌های پزشکی) شود.
- واکنش‌های فیزیکی شدید مانند غش کردن را به همراه داشته باشد.
- باعث پریشانی یا اضطراب قابل توجهی شود.
- در عملکرد اجتماعی، شغلی یا تحصیلی شما اختلال ایجاد کرده است.
برای آشنایی با سایر انواع فوبیا کلیک کنید.
راه‌های درمان ترس از خون
درمانگر با توجه به شرایط فرد و شدت بیماری از روش‌های مختلفی برای درمان استفاده خواهد کرد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد. برای اشنایی بیشتر با روش های درمان فوبیا کلیک کنید. خوشبختانه هموفوبیا به خوبی به درمان پاسخ می‌دهد. مؤثرترین روش‌های درمانی عبارتند از:
۱. مواجهه درمانی (Exposure Therapy):
این روش موثرترین درمان برای فوبیاهاست. درمانگر به تدریج و به صورت کنترل‌شده، فرد را با موضوع ترس‌آور (مثلاً از تصاویر شروع کرده و به تدریج به سمت مواجهه واقعی پیش می‌رود) روبه‌رو می‌کند.
۲. درمان شناختی-رفتاری (CBT):
این روش به فرد کمک می‌کند الگوهای فکری منفی و catastrophizing (“حتماً غش می‌کنم و می‌میرم!”) را که ترس را تغذیه می‌کنند، شناسایی و با افکار واقع‌بینانه‌تر جایگزین کند.
۳. تکنیک تنش کاربردی (Applied Tension Technique):
این تکنیک ویژه هموفوبیا است. برخلاف سایر فوبیاها که از آرام‌سازی استفاده می‌شود، در اینجا به فرد آموزش داده می‌شود که در مواجهه با محرک، چگونه با منقبض کردن ماهیچه‌های بزرگ بدن (دست، پا، سینه) به مدت ۱۵-۲۰ ثانیه، فشار خون خود را به طور موقت افزایش دهد تا از افت فشار و غش کردن جلوگیری کند. این تکنیک حس کنترل را به فرد بازمی‌گرداند.
۴. دارودرمانی:
داروها معمولاً خط اول درمان نیستند، اما در موارد بسیار شدید یا برای کمک به فرد در حین فرآیند مواجهه درمانی، ممکن است روانپزشک از داروهای ضداضطراب کوتاه‌اثر استفاده کند.
برای آشنایی با انواع قرص های ضد استرس کلیک کنید.
کلام آخر
ترس از خون زمانی که در فردی بروز یابد او را در زندگی روزمره دچار چالش می‌کند. زندگی روزمره ما شاید گهگاهی با خون روبرو شود و اگر توان مقابله با آن را نداشته باشید به سختی با این موضوع کنار خواهید آمد. این افراد تا زمانی که تحت درمان قرار نگیرند در مواجهه با خون غش می‌کنند و بر بدن خود کنترلی نخواهند داشت. برای درمان و آموزش راه های مقابله با این بیماری نیاز به روانشناس است. مرکز مشاوره ذهن نو به صورت حضوری و تلفنی به مراجعان خدمات ارائه می‌دهد. برای‌کسب اطلاعات بیشتر با شماره درج شده تماس حاصل فرمایید.
مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو با بهره‌گیری از متخصصان مجرب و دارای پروانه رسمی در حوزه سلامت روان ، آماده ارائه خدمات مشاوره‌ای به شما عزیزان است. شما می‌توانید برای رزرو نوبت و دریافت مشاوره تلفنی یا حضوری از طریق راه‌های ارتباطی زیر اقدام نمایید:
تماس با خطوط ثابت شهری: ۹۰۹۹۰۷۰۳۵۴
تماس با تلفن همراه: ۰۲۱۹۱۰۰۲۳۶۰
ما در کنار شما هستیم تا این مسیر را با آرامش بیشتری طی کنید.
سوالات متداول
هیچ دارویی نمی‌تواند ترس از خون را از بین ببرد اما داروهای ضد اضطراب به بیمار کمک می‌کنند هنگامی‌که مجبور است با خون مواجه شود اضطراب کمتری را تحمل کند.
مشاهده ترس دیگران از خون، بروز اتفاقات ناخوشایند یا سابقه ژنتیکی ازجمله مسائلی است که می‌تواند باعث شروع ترس از خون باشد. علاوه بر این برخی افکار غلط مانند آلودگی یا مرگ به علت خونریزی نیز می‌تواند باعث بروز این بیماری باشد.
