اختلال اضطراب فراگیر (GAD) | علائم، علل و درمان تخصصی
اختلال اضطراب فراگیر یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که در موارد شدید به راحتی می‌تواند زندگی شما و حتی اطرافیان را تحت تاثیر قرار دهد. گسترش بیماری و ابتلا به سایر اختلالات روانی از جمله پیامدهای بی توجهی به درمان است. معمولا سیر بیماری فراز و نشیب دارد و در مواقعی که با عامل استرس زا رو به رو شوید، نشانه‌ها شدت پیدا می‌کنند. GAD بر اساس علائم و علل توسط متخصص تشخیص و درمان می‌شود. برای آشنایی با سایر اختلالات اضطرابی کلیک کنید.
علائم و نشانه‌های تشخیص اختلال اضطراب فراگیر (GAD)
بر اساس راهنمای تشخیصی DSM-5، علائم این اختلال به دو دسته علائم روانشناختی و علائم جسمانی تقسیم می‌شوند. برای تشخیص، این علائم باید به مدت حداقل ۶ ماه و در بیشتر روزها وجود داشته باشند.
علائم روانشناختی:
- نگرانی مداوم و غیرقابل کنترل درباره چندین رویداد یا فعالیت مختلف
- انتظار دائمی وقوع فاجعه (فاجعه‌سازی) و تمرکز بر بدترین سناریوهای ممکن
- عدم تحمل بلاتکلیفی و نیاز مفرط به اطمینان‌جویی از دیگران
- احساس بی‌قراری، عصبی بودن یا بودن در «آستانه» (On Edge)
- مشکل در تمرکز یا احساس «خالی شدن ذهن»
- علائم جسمانی (ناشی از فعال‌سازی مداوم سیستم عصبی):
- تنش عضلانی، دردهای بدنی و لرزش
- خستگی زودرس و کم‌انرژی بودن
- بی‌خوابی یا خواب بیکیفیت و غیرآرامش‌بخش
- تحریک‌پذیری و زودرنجی
- تعریق زیاد، تپش قلب و مشکلات گوارشی (مانند سندرم روده تحریک‌پذیر)
علل و عوامل خطر: چرا افراد به اختلال اضطراب فراگیر GAD مبتلا می‌شوند؟
مانند بسیاری از اختلالات روانپزشکی، علت واحدی برای اختلال اضطراب فراگیر GAD وجود ندارد. این اختلال معمولاً از تعامل پیچیده عوامل زیر ناشی می‌شود:
عوامل ژنتیک و فیزیولوژیک: سابقه خانوادگی اضطراب، تفاوت‌های ساختاری و شیمیایی در مغز (مخصوصاً در سیستم‌های نوراپی‌نفرین، سروتونین و GABA).
عوامل مزاجی: افراد با خلق‌و‌خوی محتاط، بازداری شده یا دارای صفت «روان‌رنجوری» (Neuroticism) بالا، مستعدتر هستند.
عوامل محیطی: تجربیات منفی در کودکی (مانند محافظت افراطی والدین، تجربه تروما یا تنبیه مکرر) می‌توانند نگرش «دنیای خطرناک» را در فرد ایجاد کنند.
روش‌های درمان علمی و مبتنی بر شواهد
خوشبختانه، GAD به چندین روش درمانی پاسخ خوبی می‌دهد. انتخاب روش به شدت علائم، ترجیح بیمار و نظر متخصص بستگی دارد.
۱. روان‌درمانی (Psychotherapy)
درمان شناختی-رفتاری (CBT): موثرترین روش غیردارویی. در CBT به بیمار آموزش داده می‌شود چگونه الگوهای فکری تحریف‌شده و رفتارهای اجتنابی خود را شناسایی و اصلاح کند. طول درمان معمولاً ۱۲ تا ۲۰ جلسه است.
پذیرش و تعهد درمانی (ACT): در این روش، به جای جنگ با افکار اضطرابی، به بیمار مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر آموزش داده می‌شود چگونه آنها را بپذیرد و در عین حال بر ارزش‌های زندگی خود متمرکز بماند و committed action داشته باشد.
برای دریافت خدمتت درمان اضطراب شدید کلیک کنید.
۲. دارودرمانی (Pharmacotherapy)
داروها می‌توانند به سرعت علائم شدید اضطراب فراگیر را کاهش دهند و فرد را برای بهره‌وری بیشتر از جلسات روان‌درمانی آماده کنند.
مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs) و SNRIها: خط اول دارودرمانی due to efficacy and safety.
بوسپیرون (Buspirone): یک داروی ضداضطراب غیربنزودیازپینی با عوارض کم‌تر.
بنزودیازپین‌ها: فقط برای کوتاه‌مدت و تحت نظارت دقیق پزشک due to risk of dependence. قرص ضد استرس
برای دریافت مشاوره استرس کلیک کنید.
کلام آخر
اختلال اضطراب فراگیر یکی از انواع اختلالات‌اضطراب است. هرگز بدون مشورت با متخصص از دارو یا روش درمانی سرخود استفاده نکنید. برای عملکرد بهتر و زندگی بدون اضطراب حتما با روانشناس و متخصص در حوزه اضطراب مشورت کنید. مرکز مشاوره ذهن نو به صورت حضوری و تلفنی به مراجعین عزیز خدمات روانشناختی ارائه می‌دهد. عدم توجه به نشانه های اضطراب فراگیر فرد را با مشکلات جدی تری مواجه خواهد کرد. پس هر چه زودتر با شماره های درج شده تماس حاصل نمایید.
برای دریافت مشاوره تلفنی با متخصصان حوزه اعتیاد و خانواده، با ما تماس بگیرید:
مرکز مشاوره ذهن نو: 02191002360
شماره تماس از تلفن ثابت: ۹۰۹۹۰۷۰۳۵۴
سوالات متداول
بله، کودکان و نوجوانان نیز ممکن است دچار اختلال اضطراب فراگیر شوند. با این تفاوت که وجود یک علامت از علائم تشخیصی GAD برای تشخیص این اختلال در کودکان کفایت می‌کند. برای دریافت نظر کارشناسی در این زمینه لازم است به یک روانشناس بالینی کودک مراجعه نمایید.
