سیستم لیمبیک چه عملکردی دارد؟
سیستم لیمبیک یا دستگاه کناره ای بخشی از مغز بوده که در قسمت قدامی قرار گرفته است. به دلیل عملکرد این بخش از مغز و تاثیراتی که بر احساسات و حافظه افراد دارد؛ پرداختن به آن و داشتن اطلاعاتی در این زمینه از اهمیت زیادی برخوردار است. بسیاری از افراد به بیماری های روانی و یا حتی مشکلات حافظه به دلیل اختلال در این بخش مبتلا می‌شوند. برخی از دانشمندان معتقدند که زندگی هیجانی ما در این بخش مغز گنجانده شده است. از طرفی از لحاظ تاریخی تکوینی نیز این بخش از قدیمی ترین بخش های مغز محسوب می‌شود.
این بدان معناست که این ساختار در ذهن انسان‌های اولیه نیز وجود داشته و در اثر انتخاب طبیعی و فرایندهای تکاملی به وجود نیامده است. از این رو پیش زمینه ما در مورد برخی از مسائل به دلیل قدمت سیستم لیمبیک مغز می‌باشد. افراد برای کسب اطلاعاتی در این مورد می‌توانند از روانشناس نیز کمک بگیرند. برای دریافت مشاوره تلفنی روانشناسی کلیک کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه سیستم لیمبیک می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی روانشناسی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 تماس بگیرید.
سیستم لیمبیک
لیمبیک اصطلاحا در زبان لاتین به معنی مرز و حاشیه است. در واقع واژه سیستم لیمبیک در ابتدا برای توصیف تشکیلات حاشیه ای در اطراف نواحی نیمکره ای به کار می‌رفت. اما امروزه این نام کاملا برای قسمتی مشخص از مغز به کار می‌رود. در مرکز سیستم لیمبیک ، هیپوتالاموس قرار دارد که خود این ناحیه وظایف زیادی برعهده دارد و لیمبیک با کمک هیپوتالاموس به کنترل رفتارهای هیجانی و احساسی ما می‌پردازد.
از آنجایی که این ناحیه از مغز وظایف زیادی داشته در بسیاری از فعالیت های نقش دارد؛ بخش اعظمی از تحقیقاتی که در مورد مغز صورت گرفته است؛ معطوف به این ناحیه است. با این وجود هنوز هم انسان به طور کامل نتواسته است کارکرد این ناحیه و یا حتی بخش های دیگر از مغز را به طور کامل درک نماید. برای آشنایی بیشتر با لوب های مغزی کلیک کنید.
اجزای تشکیل دهنده سیستم لیمبیک
سیستم لیمبیک متشکل از ساختارهای مختلفی است که به کمک آنها به هماهنگی و کنترل رفتارها و احساسات ما می‌پردازد. در این بخش به توضیح برخی از آنها می‌پردازیم. برای اطلاع از کارکرد نیمکره های مغز کلیک کنید.
📌هیپوکامپ
یکی از اصلی ترین بخش های سیستم لیمبیک ، هیپوکامپ است. این بخش مسئول شکل گیری، ذخیره سازی و سازمان دهی خاطرات جدید است. برای مثال اگر هپوکامپ فردی دچار اختلال شود؛ او می‌تواند خاطرات گذشته را به خوبی به یاد بیاورد؛ اما در به خاطر سپردن خاطره های جدید دچار مشکل است. در چنین شرایطی حتی اگر فردی را هر روز هم ببیند؛ بازهم نمی‌تواند اسم او را به خاط بسپارد.
📌قشر لیمبیک و فورنیکس
اتصال هیپوکامپ به نواحی دیگر مغز بر عهده فورنیکس است. قشر سیستم لیمبیک و فورنیکس وظیفه تبادل و ارسال اطلاعات به سایر بخش های مغز را دارد.
📌آمیگدال
آمیگدال در سیستم لیمبیک وظیفه برقراری ارتباط میان لیمبیک با جهان اطراف است. در واقع این قسمت نیاز به بقا، و ایجاد فرایند های هیجان را برعهده دارد. این بخش نیز در شکل گیری خاطرات و همچنین کنترل عواطف نیز نقش دارد. از این رو به خاطر این بخش از مغز است که خاطراتی که بار عاطفی بیشتری دارند؛ برای مدت زمان بیشتری در یاد افراد باقی می‌مانند. از طرفی این بخش برای تمایل به ماندگاری در انسان و بقا، ترس را در وجود انسان نهادینه می‌کند. بر اساس تحقیقاتی که بر این بخش انجام شده است؛ مشخص گردید که پیوندهایی از تفاوت آمیگدال در افراد مبتلا به اتیسم، افسردگی، اختلال استرس پس سانحه و دوقطبی وجود دارد.
📌شکنج کمربندی
این بخش از قسمت های اصلی سیستم لیمبیک محسوب نمی‌شود اما به دلیل ارتباط نزدیک و یا تاثیر آن بر لیمبیک، آن را جزو این بخش می‌دانند. این ناحیه بر تنظیم احساسات، رفتار و درد تاثیر داشته و همچنین مسئول کنترل عملکرد بخش خودمختار است. گفته می‌شود که این ناحیه درگیر ترس، پیش بینی و اجتناب از محرک های منفی از طریق تجربیات گذشته و یا نظارت بر بخش های مختلف بدن است. آسیب به این ناحیه می‌تواند منجر به نامناسب بودن احساسات، فقدان، ترس، اختلال در احساس درد و… شود.
📌هیپوتالاموس
وظیفه هیپوتالاموس در سیستم لیمبیک کنترل خلق و خود، احساسات پیچیده، فعالیت های خلاقانه، لذت بردن، آرامش و احساس گرسنگی و تشنگی است. این بخش یکی از مهم ترین بخش های مغزی محسوب می‌شود که حتی در مواردی با ترشح هورمون ها بخش های دیگر را نیز کنترل می‌کند. برای مثال غذه هیپوفیز تحت تاثیر هیپوتالاموس قرار دارد.
📌گانگلیون پایه
این ناحیه مسئول کنترل حرکات ارادی مانند حرکت دادن چشم، کمک به تعادل و همچنین وضعیت بدن است. از طرفی این ناحیه با کمک رفتارهای شناختی و عاطفی در سیستم پاداش و تقویت نقش بسزایی دارد. به همین دلیل است که می‌توان آن را با رفتارهای اعتیادآور و شکل گیری عادات جدید مرتبط دانست. آسیب به این ناحیه باعث لرزش بدن، بروز حرکات غیرارادی ماهیچه ها، وضعیت بدنی غیر طبیعی و بروز اختلالات حرکتی مانند پارکینسون می‌شود.
عملکرد سیستم لیمبیک
علاوه بر مواردی که گفته شد؛ یکی از عملکردهای اصلی سیتم لیمبیک ، تعمیم دادن و کپی کردن است. برای مثال وقتی وارد شهری جدید می‌شوید و تنها تعداد کمی از مردم با شما رفتار خوب یا بدی دارند؛ آن را به تمام مردم این شهر تعمیم می‌دهید. این بخش از مغز با همکاری بخش های دیگر وظایف زیادی داشته و منجر به بروز واکنش های متفاوتی در انسان می‌گردد. علاوه بر تاثیر این بخش بر احساسات افراد، بر پردازش اطلاعات مختلف نیز موثر است. که این بخش تقریبا برعهده آمیگدال است. با آسیب به هر یک از این ساختارها افراد دقیقا در همان بخش مغز دچار مشکل می‌شوند.
بیماری های مرتبط با سیستم لیمبیک
همانطور که به آن اشاره شد؛ آسیب به این ناحیه منجر به بروز مشکلاتی در سلامت روان و سلامت جسمانی می‌گردد. این بیماری ها گاهی درمان پذیر نیستند و تا پایان عمر زندگی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهند. مانند مشکلاتی که برای حافظه ایجاد می‌شود. برخی دیگر از اختلالاتی که در زمینه سلامت روان ایجاد می‌شود نیز شامل جنون، افسردگی و مالیخولیا است. از همین رو افراد بعد از مشاهده نشانه های این بیماری ها باید وضعیت مغزی خود را نیز مورد بررسی قرار دهند. اما برای درمان آنها باید از ترکیبی از روان درمانی و دارودرمانی کمک بگیرند. برای آشنایی بیشتر با ارتباط افسردگی و کارکردهای مغز کلیک کنید.
سخن پایانی
به دلیل نقش کلیدی سیستم لیمبیک در فرایند حافظه و احساسات، و همچنین تاثیر آن در ابتلا به بیماری های مختلف، افراد باید همواره وضعیت سلامت این بخش از مغز را بررسی کرده و در این مورد از متخصص مغز و اعصاب و روانشناس کمک بگیرند. سلولهای عصبی قابل ترمیم نبوده و در بیشتر موارد آسیب به آنها منجر به بروز مشکلاتی برای همه عمر می‌گردد. از این رو باید در این مورد بسیار محتاط بود.
برای دریافت مشاوره در زمینه سیستم لیمبیک می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی روانشناسی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 تماس بگیرید.
