ناسازگاری خونی پدر و مادر

فاکتور Rh چیست؟

در این قسمت قصد داریم توصیحات بیشتری پیرامون فاکتور Rh ارائه کنیم که مثبت و یا منفی بودن آن نشان‌ دهنده چه چیزی در خون انسان‌ها می‌باشد.

فاکتور Rh وابسته به وجود نوعی پروتئین در گلبول‌های قرمز است. در صورتی که پروتئین نامبرده در خون افراد وجود داشته باشد؛ گروه خونی دارای Rh مثبت و در صورتی که وجود نداشته باشد Rh منفی خواهد بود. این فاکتور بیشترین و مهم‌ترین اهمیت خود را در دوران بارداری نشان می‌دهد که ناسازگاری‌آن در‌زن‌ومرد می‌تواند در زمینه فرزندآوری مشکل‌ساز باشد.

چگونگی انتقال Rh از والدین به فرزندان

با وجود پیچیدگی هایی که در انتقال آنتی ژن ها از والدین به فرزندان وجود دارد، متخصصان با توجه به گروه خونی و آنتی ژن های والدین می توانند گروه خونی فرزندان را پیش بینی بکنند.

بر اساس آنتی ژن های والدین اگر پدر و مادر هر دو دارای Rh + باشند، فرزندان آن ها می‌توانند دارای Rh + یا – باشند.

اگر پدر و مادر هر دو دارای Rh  – باشند، فرزندان آن‌ها دارای Rh – هستند.

اگر والدین یکی Rh – و دیگری Rh  + باشد، فرزندان آن‌ها می‌توانند دارای Rh + یا – باشند.

در مورد گروه های خونی نیز می توانید از روی جدول زیر گروه خونی فرزندتان را پیش بینی کنید.

ناسازگاری خون پدر و مادر و ایجاد زردی شدید در جنین

انواع گروه خونی با توجه به وجود و یا عدم وجود انواع مختلفی از پروتئین‌ها در گلبول‌های قرمز خون به وجود آمده‌اند. ناسازگاری‌خونی پدر و مادر سبب می‌شود که جنین دارای Rh مشابه با پدر باشد. بنابراین ناسازگاری خونی پدر و مادر منجر به ناسازگاری خونی مادر و جنین می‌گردد (البته نه صددرصد).

زمانی که مادر دارای Rh متفاوتی با نوزاد باشد، گلبول‌های قرمز موجود در خون مادر به جفت و یا جنین منتقل می‌شوند. انتقال این گلبول‌ها سبب تولید آنتی بادی‌هایی در بدن جنین می‌گردند که با حمله به سلول‌های خونی نوزاد، می‌تواند منجر به زردی شدید شود. لازم است اشاره کنیم که احتمال بروز این مشکل در زمان نزدیک به زایمان به بیشترین حالت خود می‌رسد. 

بررسی گروه خونی پدر و مادر و احتمال ناسازگاری‌خون و Rh قبل از بارداری امکان پذیر است. همینطور می‌توان با بررسی و تشخیص این موضوع قبل از شروع دوران حاملگی، با دریافت درمان‌های پیشگیرانه از بروز خطرات احتمالی در نوزاد جلوگیری کرد. 

البته در بهترین حالت پیوند زناشویی میان زن و مردی که دارای Rh یکسان هستند برقرار گردد. چراکه گاهی تفاوت در Rh سبب بروز مشکلان جدی در جنین و یا افزایش خطر سقط جنین می‌گردد. برای آشنایی با نشانه های رشدن نکردن جنین کلیک کنید.

اهمیت بررسی ناسازگاری خونی برای جلوگیری از آسیب‌های مغزی جنین

متفاوت بودن Rh خون پدر و مادر سبب بروز ناسازگاری‌خونی می‌شود. از آنجایی که جنین Rh خون خود را از پدر به ارث می‌برد، در نهایت خون مادر و جنین نیز با یکدیگر ناسازگار خواهد بود.

با باردار شدن مادر و وجود ناسازگاری خونی بین او و فرزندی که در رحم دارد، بدنش جنین را به عنوان یک مهاجم شناسایی می‌کند و آنتی بادی‌هایی را بر علیه او فعال می‌کند. فعال شدن این آنتی‌بادی‌ها و حمله به گلبول‌های قرمز جنین، سبب ایجاد نوعی کم خونی شدید در نوزاد می‌شود که زمینه به خطر افتادن سلامت مغز و یا سقط جنین را افزایش می‌دهد.

عوارض ناسازگاری خونی پدر و مادر برای جنین

ناسازگاری‌خون پدر و مادر از موضوعات مهم در زمینه بارداری است که مستقیما سلامت نوزاد را هدف می‌گیرد. از عوارض ناسازگاری‌خونی پدر و مادر برای کودک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :

• تولد نوزاد با آنمی شدید و یا همان کم خونی
• ابتلا به یرقان یا همان زردی
• آسیب به بافت‌های مغزی نوزاد
• ابتلای نوزاد به انواع اختلالات مغزی
• سقط جنین
• مرده زایی 
• و …

پیشگیری از مشکلات احتمالی با ناسازگاری خونی پدر و مادر

در صورتی که زن و مرد پیش از بارداری از ناسازگاری‌خونی خود مطلع باشند، می‌توانند اقدامات پیشگیرانه‌ای را انجام دهند. 

یکی از این اقدامات دریافت آمپول رگام است که به مادر تزریق می‌گردد. دریافت به موقع این دارو از بروز خطرات احتمالی ناشی از ناسازگاری‌خونی پدر و مادر در جنین جلوگیری می‌کند. از سویی دیگر رعایت رژیم غذایی خاص که توسط پزشک برای مادر تجویز می‌گردد نیز در این زمینه موثر است.

بنابراین توصیه می‌شود زوجینی که تصمیم به فرزندآوری دارند، قبل از اقدام برای بارداری، ابتدا آزمایش‌های پزشکی لازم را انجام دهند تا در صورت وجود هر گونه مشکل از جمله ناسازگاری خونی پدر و مادر، با اقدام به موقع از مشکلات احتمالی جلوگیری کنند. 

لازم است اشاره کنیم که مشکلات مرتبط با ناسازگاری خونی زوجین، از بارداری‌های دوم به بعد نیازمند پیگیری‌های جدی‌تری است چراکه بر اساس آمار، پزشکان بر این باورند که مشکلات مرتبط با ناسازگاری خونی پدر و مادر از فرزند دوم به بعد بیشتر نمایان می‌شود. برای آشنایی با سایر خطرات بارداری کلیک کنید.

آیا در هر بار بارداری بایدبرای جلوگیری از ناسازگاری خونی پدر و مادر رگام تزریق کرد؟

همانطور که متوجه شده اید زمانی که Rh خون مادر منفی است، احتمال ناسازگاری خونی با فرزند وجود دارد. اما این احتمال 50 درصد است که برای سلامت کودک بسیار زیاد است. به همین دلیل حتما اقدامات لازم انجام می شود. اما در صورت عدم تزریق روگام اینکه جنین عامل خارجی شناخته شود، باز هم صدرصد نیست.

در صورت ورود پادتن های بدن مادر به جنین چه راه هایی وجود دارد؟

متخصصان تمام تلاششان را می کنند تا با انجام اقدامات ضروری از ورود پادتن های خون مادر به جنین جلوگیری کنند. اما در مواردی این احتمال وجود دارد که به دلایل مختلف تغییراتی در خون جنین به وجود آمده باشد. به همین دلیل بعد از تولد گاه نیاز به تعویض خون وجود دارد. در این حالت از گروه خونی جنین با Rh منفی تزریق می شود (گروه های خونی با Rh مثبت می توانند Rh منفی دریافت کنند). این گونه سطح گلبول های قرمز خون جنین ثابت می شود. به مرور زمان نیز خون با Rh منفی دفع شده و خون با Rh مثبت جایگزین می‌شود. تا آن زمان تمام پادتن ها نیز از بین می روند.

پزشک اگر قبل از تولد متوجه ورود پادتن ها شود، در صورت امکان زایمان را زودتر انجام می دهد و یا از طریق بند ناف عمل تغییر خون را اعمال خواهد کرد. نوزادانی که در داخل رحم خون با Rh منفی دریافت می کنند، شانس بیشتری برای بهبودی دارند. حتی اگر دچار کم خونی شده باشند باز هم با این روش سلامت نوزاد بیشتر تامین می شود.

سخن آخر

یکی از اقدامات لازم هنگام ازدواج بررسی ناسازگاری خونی پدر و مادر است. در صورتی که مادر دارای Rh منفی باشد، مراقبت های حین بارداری و زایمان اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. به منظور جلوگیری از به دنیا آمدن نوزادانی با مشکلات مادرزادی انجام این آزمایشات در کشور ما اجباری شده است. اما هنوز هم ممکن است ناسازگاری خونی پدر و مادر موجب بروز مشکلات جسمی و روانی برای کودک و خانواده شود. از این رو آموزش ها و دریافت مشاوره های پیش از ازدواج ضرورت زیادی دارند. شما نیز برای دریافت خدمات مشاوره ازدواج کافی است با شماره های درج شده تماس بگیرید.

برای دریافت مشاوره در زمینه ناسازگاری خونی پدر و مادر می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان  کلینیک تخصصی مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

سؤالات متداول