دعوای بین فرزندان را چطور مدیریت کنیم

دعوای بین فرزندان یکی از مسائلی است که همه ما در خانواده تجربه می‌کنیم. اگر شما بیشتر از یک فرزند داشته باشید دیر یا زود با اختلاف‌های میان آن‌ها روبه‌رو می‌شوید. بااین‌حال بسیاری از والدین نمی‌دانند که در مقابل این شرایط چطور رفتار کنند. دعوای بین فرزندان به همان اندازه که موضوع ساده‌ای است اگر به‌درستی مدیریت نشود می‌تواند مشکلات بسیاری را به همراه داشته باشد. ازیک‌طرف اگر در این دعواها دخالتی نداشته باشید ممکن است یکی از فرزندانتان از این شرایط آسیب ببیند. از طرف دیگر دخالت شما می‌تواند باعث شود فرزندانتان احساس کنند شما در حال طرفداری از یکی از آن‌ها هستید. به همین خاطر والدین معمولاً در این موقعیت‌ها دچار احساس تعارض و درماندگی می‌شوند. در صورتی که در این زمینه در خانواده تان دچار مشکل شده‌اید، از مشاوره کودک تلفنی استفاده بفرمایید.

فهرست مطالب

برای دریافت مشاوره در زمینه دعوای بین فرزندان می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان کلینیک تخصصی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

چرا باید دعوای بین فرزندان را مدیریت کرد؟

تحمل دعوا و مرافه بین بچه ها در کنار احساس مادرانه در جهت حفظ آرامش و عدالت، کار آسانی نیست. کودکان ممکن است در هر سنی با یکدیگر دعوا کنند و گاه می‌بینیم که آسیب های جدی وارد می‌کنند. پدر و مادر اگر در این بین طرف کشی کنند و یا بخواهند جانب دارانه رفتار کنند، شاید موفق شوند در کوتاه مدت به اختلافات پایان دهند؛ اما در بلند مدت متوجه آسیب های روانی فرزاندشان خواهند شد.

دلایل دعوای بین فرزندان را بیابید

جلب‌توجه والدین

روانشناسان معتقدند یکی از مهم‌ترین دلایل اختلاف و دعوای بین فرزندان انحصارطلبی است. کودکان معمولاً دوست دارند تمام توجه و محبت والدین را برای خودشان داشته باشند و این باعث می‌شود بسیاری از مواقع با یکدیگر درگیر شوند. به همین خاطر معمولاً تولد فرزند کوچک‌تر باعث می‌شود که بزرگ‌ترها احساس خطر کنند و رابطه خوبی با خواهر یا برادر کوچک‌ترشان نداشته باشند. درنتیجه اگر می‌خواهید رابطه میان فرزندانتان را مدیریت کنید سعی کنید شرایط مساوی برای همه آن‌ها در نظر بگیرید.

مسیر طبیعی رشد

اختلاف میان بچه‌ها در کنار مشکلاتی که دارد تا حد زیادی به رشد آن‌ها هم کمک می‌کند. این اختلاف‌ها یک واکنش طبیعی هستند که باعث می‌شود فرزندانتان روش‌های حل مسئله و همین‌طور دفاع کردن از حقوق خود را یاد بگیرند. به همین خاطر بسیاری از روانشناسان معتقدند که خیلی اوقات لازم نیست شما در دعوای میان فرزندانتان دخالت کنید. بلکه با کمی صبوری به آن‌ها اجازه بدهید که خودشان مشکلات پیش‌آمده را به شکلی حل کنند. پیشنهاد می‌شود حتما مقاله دخالت والدین در دعوای بچه ها را نیز بخوانید.

نقش والدین در دعوای بین فرزندان

همان‌طور که گفتیم اختلاف و دعوای بین میان فرزندان گاهی اوقات والدین را در یک دوراهی قرار می‌دهد. ترس از آسیب دیدن فرزندان یا نکات تربیتی که می‌خواهیم به آن‌ها آموزش بدهیم باعث می‌شود در دعواها مداخله کنیم. بااین‌حال دخالت مستقیم شما می‌تواند پیامدهای منفی بسیاری داشته باشد. همان‌طور که گفتیم اختلاف میان فرزندان معمولاً به این خاطر است که آن‌ها تمام توجه شما را برای خودشان می‌خواهند.

این درحالیست که دخالت شما در دعوای آن‌ها باعث می‌شود احساس کنند، شما در حال جانب‌داری کردن از دیگری هستید؛ و این موضوع می‌تواند خشم و ناراحتی آن‌ها را چندین برابر کند. مشاورین کودک معتقدند بهترین راه‌حل برای کاهش دعوا میان فرزندانتان این است که از روش‌های غیرمستقیم استفاده کنید. برای مثال از طریق آموزش همدلی یا راه‌های حل مسئله به آن‌ها دلایل اصلی اختلافات را از بین ببرید.

برای آشنایی با راه های کاهش سختی های بچه داری کلیک کنید.

دعوای بین فرزندان | دعوا با فرزندان خانواده‌های دیگر

سخت‌تر از دعوا میان فرزندانتان این است که ببینید آن‌ها با سایر کودکان دچار اختلاف شده‌اند. این شرایط گاهی باعث می‌شود شما از رفتار دختر یا پسرتان خجالت بکشید؛ گاهی اوقات هم به خاطر زورگویی یا بدرفتاری بچه‌های دیگر با فرزندتان دچار استرس می‌شوید. بااین‌حال بسیاری از ما در این شرایط نمی‌توانیم واکنش درستی داشته باشیم. ممکن است بیش‌ازحد از دیگران عذرخواهی کنید. بعضی وقت‌ها هم ما علی‌رغم اینکه عصبانی هستیم اما از سایر پدر و مادرها خجالت می‌کشیم و رفتار اشتباه فرزندانشان را به آن‌ها یادآوری نمی‌کنیم. سؤال اینجاست که در این شرایط چه باید کرد؟

روانشناسان کودک معتقدند دعوای فرزند شما با سایر کودکان نیز درست مانند دعوای آن‌ها با خواهر و برادرها بخش طبیعی از فرایند رشد است و بهتر است تا جای ممکن در آن مداخله نکنید. اما اگر احساس می‌کنید شرایط به شکلی است که کنترل اوضاع دارد از دستتان خارج می‌شود و ممکن است به هم آسیب برسانند بهتر است با والدین کودک دیگر صحبت کنید. اینکه شما از آن‌ها بخواهید رفتار کودکشان را کنترل کنند یا به او تذکر بدهند موضوعی نیست که بخواهید از آن خجالت بکشید. سعی کنید با یک بیان مناسب و بدون اینکه تنشی ایجاد کنید از آن‌ها بخواهید به فرزندشان تذکر بدهند.

هرگز فرزندتان را تشویق نکنید که در این شرایط درست مانند کودک دیگر رفتار پرخاشگرانه داشته باشد. این کار شما باعث می‌شود کودک از همین سنین یاد بگیرد که پرخاش کردن به دیگران کار اشتباهی نیست و این موضوع احتمالا تا بزرگسالی در شخصیت او باقی خواهد ماند.

بیشتر بخوانید : آموزش پدر و مادر

راه های مدیریت دعوای بین فرزندان

انتظار نداشته باشید که کودکان خود به خود مهارت ها و مسائل منطقی را یاد بگیرند. حتی اگر موضوعی را بدانند هم برای اجرای آن نیاز به تمرین دارند. بنابراین شما به عنوان والد باید برای مدیریت دعوای بین فرزندان روش های به خصوصی به کار ببرید. در ادامه چند پیشنهاد کاربردی به شما داده ایم. اما بهتر است حتما مطالعات بیشتری کرده و از متخصصان روانشناسی کمک بگیرید.

1- آموزش به کودکان

شاید فرزندتان در سنین بالاتر بالاخره یاد بگیرد که چگونه در زمان اختلاف مسائلش را حل و فصل کند. اما قطعا کودک و نوجوان شما نیاز به آموزش دارند. بنابراین باید به او بگویید که در زمان اختلاف و دعوا برای مثال به حرف های طرف مقابل گوش بدهد. با فحاشی و رفتارهای تند نه نظر خواهر یا برادرش را می شوند و نه به نتیجه خواهد رسید.

این آموزش ها و تمرین نحوه مذاکره و ارائه دلیل و رسیدن به یک نتیجه منطقی باعث می شود که در آینده کودک شما تبدیل به فردی شود که می تواند در محل کار و سایر موقعیت های زندگی مشکلات اش را به بهترین نحو حل نماید.

2- نمایان کردن جلوه های زیبای روابط خواهر و برادری

باید به کودکان خود توضیح دهید که چقدر روابط خواهر و برادری اهمیت دارد و موجب گرم شدن کانون خانواده می شوند. حضور آن ها درست مانند اعضای یک تیم ورزشی موجب برد تیمشان خواهد شد. به آن ها بگویید که همانطور که یک تیم ورزشی برای رسیدن به هدف باید با هم کار کنند و به جلو بروند، خانواده هم برای داشتن آرامش و خوشحالی نیاز داره که همه اعضایش همدیگر را دوست داشته باشند. به هم احترام بگذارند و از خواسته های یکدیگر حمایت کنند.

3- اقدام و مداخله به موقع

شاید از آن دست والدینی باشید که اعتقاد دارند “باید بچه ها را به حال خودشان گذاشت و در دعوای آن ها دخالت نکرد. تا این گونه از پس مشکلات شان برآیند”. بله این عقیده تا حدودی درست است. اما وقتی که شما آموزه های لازم را داده باشید. همچنین وقتی که دعوا بالا گرفت و تبدیل به زد و خورد یا فحاشی شد؛ والدین سریعا باید مداخله کنند.

اگر در حین دعوای بین فرزندان حضور نداشتید، حتما زمان دیگری را برای رسیدگی به دعوای آن ها اختصاص دهید. حتما درباره راه های از بین بردن دعوای خواهر و برادر هم بخوانید.

4- شنیدن حرف های دو طرف

در هر دعوای بین فرزندان دو طرف وجود دارد. خیلی مهم است که شما بتوانید بین آن دو عدالت را برقرار کنید. برای این منظور حتما به حرف های دو طرف گوش دهید. اجازه ندهید هر کدام وسط حرف دیگری بپرد. کاری کنید که کودک احساس کند حرف هایش بدون قضاوت شنیده می شود. بیشتر کودکان همین که والدین حرف های آن ها را می شنوند تا حد زیادی آرام می شوند. اما بازخورد شما همچنان اهمیت دارد. تا زمانی که منصفانه و درک احساسات دو طرف رفتار کنید، مشکلی پیش نخواهد آمد.

5- تعیین قوانینی برای بحث ها و موضوعات اختلاف

بهتر است در خانه و خانواده برای اعضا قوانینی تعیین کنید که حتی هنگام دعوا حق ندارند از آن ها تخطی کنند. برای مثال فحاشی، پرت کردن اشیا، خشونت کلامی یا فیزیکی و… را ممنوع کنید. در صورت نقض هر کدام از قوانین مجازاتی در نظر بگیرید. همچنین به کودکان بگویید که آیا دوست دارند طرف مقابلشان هم اینگونه رفتار کند؟

6- ریشه یابی مساله

هنگامی که دعوای بین فرزندان بالا می گیرد؛ ممکن است مساله اصلی به کل فراموش شود. پس از آن ها ابتدا بخواهید که دلیل اختلاف شان را بیان کنند. از آن بخواهید تمرکز کنند و دلیل اصلی چیزی که باعث عصبانیت شان شده را بیان کنند. این کار باعث می شود که کودک دید عمیق تری نسبت به خودش هم پیدا کند.

7- دریافت پیشنهادات خود کودکان

بهتر است همیشه شما کسی نباشید که راه حل پیشنهاد می دهد. از خلاقیت و هوش کودکان استفاده کنید. برای حل دعوای بین فرزندان از آن ها بخواهید به شما پیشنهاد بدهند که چه کاری بهتر است. برای این کار آن ها را به آرامش دعوت کنید و از پیشنهادات خود آن ها استفاده کنید. از کودک بخواهید خودش را جای طرف مقابل بگذارد اینگونه پیشنهاد منصفانه تری خواهید شنید.

8- الگویی مناسب برای فرزندان باشید

با وجود تمام اقدامات فوق اگر شما به عنوان پدر و مادر نتوانید الگوی مناسبی برای فرزندان باشید، انتظار نداشته باشید که آن ها رفتاری متفاوت با شما داشته باشند. آن ها تمام رفتارها و حرف های شما را می بیننند و می شنوند؛ پس اگر شما در دعواهایتان به دیگران احترام بگذارید، در آرامش حرف های تان را بزنید، در زمان نیاز اشتباهات تان را بپذیرید و سعی در جبران آن ها داشته باشید؛ قطعا فرزندان شما نیز به همین منوال رفتار خواهند کرد.

برای کاهش دعوای بین فرزندان عادت های زیر را در خود تقویت کنید

هرگز فرزندان تان را با هم مقایسه نکنید.
تفاوت های آن ها را بپذیرید و بر نقاط قوت آن ها تکیه کنید.
احترام گذاشتن و رفتار مودبانه را در جای جای زندگی شان آموزش دهید.
به آن ها یاد دهید که چطور بدون بی احترامی نظرات خودشان را بیان کنند و مخالفت کنند.
به آن ها اهمیت روابط خانوادگی را توضیح دهید.
اوقاتی را برای خوشی و وقت گذرانی همه اعضای خانواده با یکدیگر را مشخص کنید.

چه زمانی به خاطر دعوای بین فرزندان از مشاور کمک بگیرم؟

دعوای بین فرزندان بسیاری از مواقع برای والدین تبدیل به یک موضوع ترسناک می‌شود. آن‌ها نگران این هستند که شاید فرزندشان بیش‌ازحد پرخاشگر است یا شاید هرگز قرار نباشد که این دعواها تمام بشوند. به همین خاطر یک سؤال رایج در میان این والدین این است که چه زمانی از یک روانشناس کمک بگیرند؟ همان‌طور که گفتیم این دعواها بسیاری از مواقع بخشی از فرایند رشد فرزند شما هستند و دیر یا زود تمام خواهند شد. بااین‌حال شما می‌توانید در هر یک از شرایط زیر از یک مشاور کودک یا خانواده کمک بگیرید.

پرخاشگری‌های بیش‌ازحد

اگر احساس می‌کنید در دعوای بین فرزندان تان شدت پرخاشگری در یکی از آن‌ها بیش‌تر ازحد کنترل رسیده، بهتر است راجع به این موضوع از مشاوره بگیرید. رفتارهایی که بیش‌ازحد پرخاشگرانه هستند می‌توانند نشانه‌هایی از بیماری‌های روحی مختلف مانند افسردگی یا اختلال سلوک باشند.

برای اطلاع از راه های توقف دعوای دوقلوها کلیک کنید.

پرخاشگری در محیط‌های مختلف

اگر فرزند شما به‌جز دعوا و اختلاف با خواهر و برادر خود در محیط‌های دیگر نیز از خودش پرخاشگری نشان می‌دهد یا احساس می‌کنید آستانه تحمل پایینی دارد بهتر است راجع به این موضوع از یک مشاور کمک بگیرید.

بهبود رابطه میان اعضای خانواده

مشاورین تنها در شرایطی که شما در یک بحران قرار می‌گیرید برای کمک حاضر نمی‌شوند. بسیاری از مواقع کمک گرفتن از یک مشاور به شما کمک می‌کند تا از حوادث ناشی از دعوای بین فرزندان پیشگیری کنید. به همین خاطر اگر می‌خواهید رابطه میان اعضای خانواده خود به‌خصوص فرزندانتان را بهتر کنید نیز می‌توانید از یک مشاور کمک بگیرید.

مشاورین به‌خوبی می‌توانند به شما کمک کنند تا روش‌های حل مسئله و از بین بردن اختلافات را به فرزندانتان آموزش بدهید و از پرخاشگری‌های میان آن‌ها جلوگیری کنید. در صورتی که این شرایط موجب خستگی شما شده، پیشنهاد می‌شود که مقاله خستگی از بچه داری نیز بخوانید.

سؤالات متداول

چطور به دعوای بین فرزندانم خاتمه بدهم؟

تا جای ممکن سعی کنید به‌صورت مستقیم در این دعواها دخالت نکنید. زیرا این کار شما باعث می‌شود که فرزندانتان احساس کنند شما در حال جانب‌داری از یکی از آن‌ها هستید. بهتر است از رفتارهایی مثل آموزش حل مسئله یا ایجاد احساس همدلی در آن‌ها استفاده کنید.