توهم در کودکان

توهم در کودکان در دسته اختلالات روانی طبقه بندی شده و انواع مختلفی دارد. بیشتر توهمات کودکان گذرا و موقتی بوده و خودبه‌خود از بین می‌روند. از طرفی توهم کودکان ممکن است سازگار با خلق‌وخو یا ناسازگار باشد. هم‌چنین ممکن است توهم برای او خوشایند یا ناخوشایند باشد. اغلب توهمات مشاهده شده در کودکان زمانی به وجود می‌آید که کودک با عوامل استرس‌زا روبرو شده و دچار اضطراب است. گاهی شدت این توهم‌ها به قدری است که زندگی روزمره او را با مشکلاتی روبرو می‌کند. و ممکن است زمینه‌ای از یک اختلال شدیدتر باشد. علل، انواع، درمان توهم و نحوه بررسی کودک در ادامه مطلب آورده شده است.

فهرست مطالب

توهم در کودکان

توهم احساساتی است که توسط ذهن ایجاد شده و برای کودک واقعی می‌نماید، اما در حقیقت وجود ندارد. می‌توان توهم را نوعی تحریف در احساسات به حساب آورد که حواس پنج‌گانه فرد را درگیر می‌کند.

با توجه به منطقه مغزی درگیر، توهم به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. باید اشاره کنیم توهم در کودکان زمانی تعریف می‌شود که کودک بتواند دنیای درون خود و محیط بیرون را از یکدیگر تفکیک کند و متوجه تفاوت بین آن‌ها باشد.

سنی که کودک می‌تواند بین رویا و واقعیت تفاوت قائل شود را معمولا سه سالگی در نظر می‌گیرند. معمولا توهم در کودکان اتفاق رایجی است که برای والدین و مراقبین کودکان پدیده ترسناکی تلقی می‌شود.

گفته می‌شود تقریبا دو سوم کودکان ۹ تا ۱۱ ساله حداقل یک بار توهم را تجربه کرده‌اند. بیشتر موارد توهم در کودکان خطری نداشته و گذرا هستند و طی چند هفته یا چند ماه خودبه‌خود از بین می‌روند.

انواع توهم در کودکان

همان‌طور که بیان کردیم توهم احساسات غیر واقعی هستند که حواس پنج‌گانه کودک را درگیر می‌کنند. بنابراین انواع توهم را به دسته‌های زیر تقسیم می‌کنیم.

توهم بینایی

کودک شیء، فرد یا موجودی را می‌بیند که واقعا وجود ندارد. او از وجود مواردی سخن می‌گوید که توسط سایرین قابل مشاهده نیست ولی خودش آن‌ها را می‌بیند.

توهم شنوایی

در این نوع توهم، کودک صداهایی را می‌شنود که دیگران قادر به شنیدن آن‌ها نیستند. نوع بینایی و شنوایی توهم از انواع دیگر آن رایج‌تر هستند.

صداهای شنیده شده توسط کودک ممکن است صداهای تشویق‌کننده، تحسین‌کننده، انتقادی و دستوردهنده باشند. اگر توهم شنوایی، دستوری باشد ممکن است کودک را به انجام کارهای خطرناک و آسیب‌زننده به خود یا دیگران امر کند.

توهم لامسه

کودک احساس می‌کند موجودی روی بدنش راه می‌رود مانند شکایت از خزیدن حشرات روی پوست. البته ممکن است به دنبال مصرف مواد مخدر مانند کوکائین در افراد بزرگسال نیز این نوع توهم ایجاد شود.

توهم بویایی

استشمام بوها که در حقیقت وجود ندارند. بوهایی که به استشمام می‌رسد، ممکن است بو خوش یا بو بدی مثل بو گوشت فاسد شده، بو ادرار و مدفوع و استفراغ باشد. شنیدن بو از طریق یک حفره یا هر دو حفره بینی و به صورت مداوم یا گاهی اوقات می‌باشد.

توهم چشایی

شکایت از طعم‌های ناخوشایند مانند احساس طعم فلز در دهان. این نوع توهم کمتر دیده می‌شود.

علت توهم در کودکان

به طور معمول علت بیشتر توهم‌های دوران کودکی مربوط به دوره‌ها استرس و اضطراب است.

آسیب‌ها دوران کودکی مانند مرگ یکی از والدین، کمبود محبت، مورد آزارها جنسی و جسمی قرار گرفتن نیز می‌تواند به ایجاد توهم در کودکان منجر گردد. برای آشنایی بیشتر با نشانه های استرس در کودکان کلیک کنید.

استفاده از برخی داروها مانند استروئیدها و آنتی‌کولینرژیک‌ها، مصرف مواد مخدر توهم‌زا مانند حشیش، کوکائین، مواد افیونی و… می‌تواند علت برخی توهم‌ها را شامل گردد.

تشنج‌ها، میگرن، مشکلات عاطفی، اختلالات اضطرابی و اسکیزوفرنی از دیگر علل ایجادکننده توهم‌ها هستند.

کودکان مبتلا به توهم چگونه ارزیابی می‌شوند؟

قدم اول برای ارزیابی کودکان مبتلا به توهم، بررسی آن‌ها از نظر فیزیکی جهت رد علل پزشکی و بررسی عوامل روانی، فرهنگی و اجتماعی مرتبط با توهم است. ارزیابی روانی توسط متخصص روانشناس کودک انجام می‌شود.

آزمایش‌ خون، آزمایش‌ها بررسی عملکردها کبد و کلیه و تیروئید و… ممکن است درخواست شود.

تصویربرداری مغزی جهت رد کردن ضربه به سر و هذیان انجام می‌شود.

شناسایی علت توهم به درمان هرچه بهتر توهم کمک خواهد کرد.

درمان توهم در کودکان

از آنجا که توهم یک بیماری اعصاب و روان تلقی می‌شود، پس بهترین داروها برای درمان توهم از میان داروها ضد سایکوز انتخاب می‌شود.

گذرا و موقتی و بی‌خطر بودن از جمله ویژگی‌ها توهمات دوران کودکی است که معمولا نیازی به درمان ندارند و خودبه‌خود بهبود می‌یابند. درمان توهم در کودکان شامل دارودرمانی و روان‌درمانی است.