تکان دادن پا و سندرم پای بی قرار | علل، علائم و راه درمان قطعی
تکان دادن پا احتمالا نشانه ای از انواع بیماری های عصبی است. این اختلال از طریق وراثت، مصرف الکل، داروهای خاص، کمبود آهن، استرس، اضطراب، فشار عصبی و تغییر هورمون ها ایجاد می‌شود. اما سندرم پای بیقرار (RLS)، یک اختلال حرکتی در رابطه با خواب می‌باشد که در آن شخص غالبا تمایل ناخوشایند و آزاردهنده‌ای به حرکت دادن پاهایش دارد. شیوع تکان دادن پا 2 تا 5 درصد است و رده سنی مشخصی ندارد. هنگام شب، استرس و ترس شدت علائم به اوج خود می‌رسد. تکان پا به صورت کاملا غیرارادی رخ می‌دهد به طوری که به هیچ وجه کنترل پاهای خود را ندارند. در ادامه در رابطه با نشانه ها و علل تکان دادن پا به صورت مکرر صحبت کرده ایم. همراه ما باشید.
تکان دادن پا
تکان دادن پا به طور دائم نوعی اختلال عصبی محسوب می‌شود. که فرد در شرایط استرس زا به شدت پاهای خود را تکان می‌دهد. شیوع این بیماری بین 2 تا 5 درصد، در هر سنی است. و در خانم ها بیشتر از آقایان مشاهده شده است. این افراد به صورت کاملا غیر ارادی کنترل پاهای خود را ندارند. به مرور زمان و با افزایش سن شدت این سندرم افزایش می‌یابد. این مشکل بر روابط فرد، استراحت و فعالیت های روزانه افراد تاثیرگذار است. اغلب در طول روز ایجاد و هنگام شب به اوج شدت خود می‌رسد.
سندرم پای بی قرار
سندرم پای بیقرار (Restless Legs Syndrome – RLS) که با نام علمی Willis-Ekbom Disease (WED) نیز شناخته می‌شود، یک اختلال عصبی-حرکتی است که با تمایل شدید و غیرقابل کنترل برای تکان دادن پاها، به ویژه در حالت استراحت، مشخص می‌شود. این احساس ناخوشایند که اغلب در عصرها یا شب‌ها تشدید می‌شود، می‌تواند به طور جدی بر کیفیت خواب و زندگی روزمره فرد تأثیر بگذارد.
اگر شما نیز حس ناخوشایندی مانند خزیدن چیزی زیر پوست، سوزش، گزگز یا کشیدگی در پاها تجربه می‌کنید که تنها با حرکت موقتاً بهبود می‌یابد، ممکن است به این سندرم مبتلا باشید. خوشبختانه با تشخیص درست، این اختلال قابل مدیریت است.
تفاوت تکان دادن پا با سندرم‌پای بیقرار
مهم است که بین تکان دادن پا به عنوان یک عادت عصبی و سندرم پای بیقرار (RLS) به عنوان یک اختلال پزشکی تمایز قائل شویم:
- عادت تکان دادن پا: اغلب یک واکنش به استرس یا اضطراب است، معمولاً در طول روز رخ می‌دهد و فرد تا حدی می‌تواند آن را کنترل کند.
- سندرم پای بیقرار (RLS): یک نیاز غیرارادی و مقاوم برای حرکت است که در حالت استراحت و به ویژه در شب ایجاد می‌شود. این احساس ناخوشایند با حرکت دادن پاها به طور موقت از بین می‌رود و یک اختلال خواب محسوب می‌شود.
نشانه های تکان دادن پا
نشانه‌های اختلال تکان دادن پا معمولا با علائم زیر تظاهر پیدا می کنند.
- بی حسی پاها
- احساس درد
- بروز اختلالات خواب
- احساس خزیدن
- کشیدگی
- استرس
- درد
- خارش
- احساس برق گرفتگی
- حالت ضربان دار بودن
- احساس کاذب حرکت مایع
- احساس کاذب حرکت مورچه
- احساس گزگز شدن
- سوزش
- پریدن از خواب
- پرش در پاها (حرکات دوره ای اندام ها )
- بی کیفیتی زندگی و بروز اختلال افسردگی
برای مقابله با انواع اختلالات خواب کلیک کنید.
علل تکان دادن پا
علل جدی و اصلی تکان دادن پا مشخص نیست. اما عللی وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره کرده ایم. برای آشنایی با علائم فیزیکی اضطراب شدید کلیک کنید.
دوپامین مغز
طبق بررسی محققان، اختلالاتی مانند تکان دادن پا ناشی از عدم تعادل شیمیایی دوپامین در مغز است که جهت کنترل عضلات پیام هایی را ارسال می‌کند.
وراثت
یکی از علل تکان دادن پاها، وراثت است. به این منظور که اگر در فرد وجود داشته باشد به خانواده او انتقال می‌یابد. اگر این اختلال در کمتر از 40 سالگی بروز پیدا کند، نشان از عوامل ارثی آن است. قسمت هایی در کروموزوم شناسایی شده. که ژن های مشکل تکان دادن پا به صورت مکرر در آن وجود دارد.
بارداری
تغییرات هورمونی، بارداری به صورت موقت نشانه های تکان دادن پا را افزایش می‌دهد. برخی از خانم ها در 3 ماه آخر بارداری به این اختلال مبتلا می‌شوند. اما علائم تکان دادن پا معمولا پس از زایمان بر طرف خواهد شد.
کمبود آهن
افرادی که دچار کمبود آهن هستند، شدت تکان پا در آنها بدتر خواهد شد. اگر سابقه خونریزی معده، اهدای خون مکرر، خونریزی روده و قاعدگی سنگین را تجربه کرده اید، شاید دچار کمبود آهن شوید.
نارسایی کلیه
زمانی که کلیه ها به درستی کار خود را انجام ندهند، ذخیره آهن در آنها کاهش می‌یابد. نارسایی کلیه و کمبود آهن سبب بروز اختلال تکان دادن پاها می‌شود.
دیگر عوامل
عوامل دیگری در بروز افزایش تکان دادن پاها وجود دارد. که به شرح زیر است.
- مصرف داروهای خاص مانند: آنتی هیستامین
- مصرف الکل
- مصرف کافئین
- مصرف نیکوتین
- کمبود ویتامین B6
- مشکلات نخاعی مانند انسداد نخاع
- مصرف داروهای ضد افسردگی
- استرس
- اعتیاد
- چاقی
- مصرف سیگار
- بیماری های اعصاب
- کم کاری تیروئید
- مسمومیت به فلزات سنگین
- دیابت
- کمبود مواد معدنی
- بیماری پارکینسون
- احساس بی قراری
علائم RLS فراتر از یک بی‌قراری ساده است و معمولاً شامل موارد زیر می‌شود:
تمایل غیرقابل کنترل برای حرکت دادن پاها.
احساسات ناخوشایند و عمقی در پاها (خزیدن، سوزن سوزن شدن، کشش، درد).
بدتر شدن علائم در حالت استراحت (نشستن یا دراز کشیدن).
بهبود موقت با حرکت (راه رفتن، کشش پا).
چرخه شبانه: علائم در عصر و شب به اوج خود می‌رسند و منجر به بی‌خوابی می‌شوند.
درمان تکان دادن پا
درمان تکان دادن پاها توسط روان درمانی و متخصصین صورت می‌گیرد.در ادامه راهکارهایی برای رهایی از این سندرم را شرح داده ایم.
- انجام حرکات کششی باعث کاهش موقت نشانه ها می‌شود.
- راه رفتن به کاهش علائم این سندرم کمک می‌کند.
- کمک از روانشناس و روان درمانی برای کنترل استرس و اضطراب.
- مصرف قرص آهن
- کاهش مصرف الکل
- کاهش مصرف مواد کافئین دار
- رعایت بهداشت خواب
- قبل از خواب پاهای خود را نرمش دهید
- قبل از خواب دوش آب گرم بگیرید.
- شب ها کمتربخوابید و صبح ها جبران کنید.
- سر ساعت معینی بخوابید و بیدار شوید.
- پاها را سرد و گرم کنید.
- ورزش روزانه انجام دهید.
- انجام فعالیت هایی مانند: حل جدول، مطالعه کتاب و بازی کامپیوتری که مغزتان را ورزش می‌دهد، به کاهش علائم این سندرم کمک می‌کند.
- گوش به موسیقی آرام بخش
- انجام مدیتیشن
- تنفس عمیق به طور مکرر
- رعایت رژیم غذایی توسط متخصص
- دارودرمانی توسط متخصص
کلام آخر
تکان دادن پاها نشان از ناآرامی و بی‌قراری افراد است. اما گاهی این تکان پاها به صورت افراطی سبب بروز اختلال سندرم پای بی قرار می‌شود. به طور حتم علل این اختلال شناسایی نشده است. اما عواملی مانند ژنتیک، مصرف داروها، کمبود آهن،استرس و … نشانه های این اختلال را افزایش می‌دهد. یکی از راه های کاهش علائم این سندرم آموزش کنترل خشم و آرامش است. با آموزش کنترل استرس توسط روانشناس به کاهش علائم خود کمک کنید. مرکز مشاوره ذهن نو به صورت حضوری و مشاوره تلفنی به مراجعان خدمات ارائه می‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره زیر تماس حاصل فرمایید.
شماره تماس: 02191002360
شماره تماس از تلفن ثابت: ۹۰۹۹۰۷۰۳۵۴
