عدم تمرکز و پرش فکر
عدم تمرکز و پرش فکر موضوعی است که می‌تواند مشکلات بسیاری را برای شما به همراه داشته باشد. وقتی ما نتوانیم روی مسائل و کارهایی که داریم تمرکز کنیم طبیعتاً آنها را به‌خوبی انجام نخواهیم داد. اما شما علاوه بر اینکه کارهایتان را به‌درستی انجام نمی‌دهید به‌تدریج اعتمادبه‌نفستان را هم از دست خواهید داد. کسانی که درگیر عدم تمرکز و پرش فکر هستند کم‌کم در بین دیگران نیز با این صفات شناخته می‌شوند. همین موضوع می‌تواند باور شما نسبت به خودتان را تغییر بدهد. به‌علاوه تمرکز و توجه پایین باعث می‌شود تا از زندگی‌تان هم لذتی که باید را نبرید. به همین خاطر بهتر است برای درمان این شرایط یک تصمیم جدی بگیرید. در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا عدم تمرکز را از جهات مختلف با هم بررسی کنیم.
عدم تمرکز و پرش فکر چیست و چه نشانه‌هایی دارد
از نظر متخصصان، تمرکز به معنای این است که شما بتوانید برای مدتی توجهتان را روی یک موضوع نگه دارید. طبیعتاً هرچقدر قدرت شما برای این کار بیشتر باشد تمرکز قوی‌تری هم دارید. اما خیلی‌ها هم هستند که نمی‌توانند ذهنشان را روی یک موضوع متمرکز نگه دارند. این افراد خیلی سریع از اینکه به یک موضوع توجه داشته باشند خسته می‌شوند. و به همین خاطر مرتب می‌بینیم که از کاری به سراغ کار دیگر می‌روند؛ در صحبت‌کردن از این شاخه به آن شاخه می‌پرند؛ و یا هنگامی که کاری انجام می‌دهند بارها به خودشان می‌آیند و می‌بینند که در افکارشان غرق شده‌اند.
همه این مشکلات و نشانه‌هایی که در ادامه راجع به آنها صحبت می‌کنیم خبر از این می‌دهند که شما تمرکز ضعیفی دارید؛ و می‌بایست برای بهتر کردن این توانایی تلاش کنید. خبر خوب این است که راه‌های بسیاری برای تقویت تمرکز وجود دارد. در ادامه همراه ما باشید تا دلایل و راه‌های درمان این مشکل را با یکدیگر بررسی کنیم.
نشانه‌های عدم تمرکز و پرش فکر | عدم تمرکز و پرش فکر
- از این شاخه به آن شاخه پریدن در حرف‌زدن
- دنبال‌کردن جریان و فهم صحبت‌های این افراد سخت است
- فراموش‌کردن مسائلی که به‌تازگی اتفاق افتاده‌اند
- صحبت‌های اطرافیان را کامل و درست متوجه نمی‌شوند
- ناقص ماندن بعضی از کارها یا به‌طورکلی فراموش‌کردن آنها
پیامدهای عدم تمرکز و پرش فکر
یکی از سؤال‌هایی که باید به آن جواب بدهیم این است که اصلاً چرا باید به فکر راه چاره‌ای برای حواس‌پرتی‌ها باشیم؟ افراد بسیاری هستند که با این شرایط زندگی می‌کنند. به‌علاوه این موضوع خطر جدی برای زندگی ما ندارد. پس چرا باید نگران آن باشیم؟
در جواب این سؤال باید گفت که عدم تمرکز و پرش فکر خالی از مشکل هم نیست. اولین و ساده‌ترین دلیل برای درمان این مشکل این است که شما بدون این شرایط زندگی باکیفیت‌تری خواهید داشت. در واقع بسیاری از مواقع شما نمی‌توانید به‌درستی از توانایی و استعدادهایتان استفاده کنید، آن هم به این خاطر که تمرکزی روی شرایط ندارید. و همین موضوع باعث می‌شود که زمان بیشتری را برای کارهایتان بگذارید. برای مثال اگر قرار است خواندن یک صفحه از کتاب دو دقیقه طول بکشد شما مجبورید پنج دقیقه برای آن وقت بگذارید. این درحالیست که در این زمان می‌توانستید حداقل یک صفحه بیشتر کتاب بخوانید. یا شاید تجربه کرده باشید که نداشتن تمرکز در محل کارتان باعث شده تا بعضی اوقات به مشکل بخورید.
جدای از بحث مشکلاتی که ناتوانی در تمرکز برای شما به وجود می‌آورد این موضوع توانایی شما برای لذت بردن از زندگی را نیز تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. وقتی ذهن شما روی لحظه‌های زندگی‌تان متمرکز نیست طبیعتاً از آنها لذت نمی‌برید؛ و این موضوع باعث خواهد شد تا بسیاری از مواقع درگیر خاطرات گذشته باشید یا دلتان بخواهد به آنها برگردید.
دلایل عدم تمرکز و پرش فکر
محیط ناآرام | عدم تمرکز و پرش فکر
اولین و ساده‌ترین دلیل برای اینکه نمی‌توانید روی موضوعی تمرکز کنید این است که محیط اطراف شما شلوغ است. طبیعتاً وقتی قرار باشد هرکدام از ما در یک‌لحظه روی چندین موضوع تمرکز داشته باشیم یا قرار باشد برای تمرکز کردن روی یک موضوع با محرک‌های مزاحم بسیاری بجنگیم، توانایی‌مان پایین خواهد آمد. پس قبل از اینکه خودتان را به نداشتن توجه و تمرکز متهم کنید از این موضوع مطمئن شوید که شرایط محیطی مناسب باشند. اگر فکر می‌کنید محیط شما بیش از اندازه شلوغ است، بهتر است محیط را تغییر داده یا نظمی در آن به وجود بیاورید.
فشار روانی
فشار روانی یا استرس از مهم‌ترین و شایع‌ترین دلایل برای کاهش تمرکز است. به زبان ساده وقتی فکر شما درگیر یک موضوع باشد ظرفیت روانی‌تان برای توجه به سایر مسائل کم خواهد شد. این موضوع باعث می‌شود تا نتوانید به‌درستی روی مسائل مختلف تمرکز کنید. اما استرس و تأثیر آن روی دقت و توجه کمی پیچیده‌تر از این است. متخصصان معتقدند استرس در بلندمدت باعث ترشح هورمونی به نام کورتیزول می‌شود. یکی از عوارض زیادشدن کورتیزول در خون این است که این هورمون بر منطقه جلوی مغز تأثیر منفی گذاشته و توانایی شما برای تمرکز را کاهش می‌دهد.
ذهن شلوغ
آیا شما از آن دسته افرادی هستید که ذهنتان درگیر چندین و چند کار است؟ پروژه‌های مختلفی دارید که باید به همه آنها رسیدگی کنید؛ و یا مسئولیت‌های بسیاری در زندگی به عهده دارید؟ همان‌طور که خودتان هم می‌دانید این موضوع یکی از دلایل کاهش تمرکز است. در این شرایط ذهن شما مجبور است توانایی خود را روی چند موضوع مختلف تقسیم کند. این برنامه‌های مختلف یا کارهای عقب‌افتاده در پس ذهن شما باقی مانده و انرژی روانی بسیاری را از شما می‌گیرند.
بیماری‌های روحی
از مشکلات ساده‌ای مثل افسردگی و اضطراب گرفته تا بیماری‌های جدی مثل اسکیزوفرنی، مانیا و یا سوءمصرف مواد مخدر، همگی دلایلی هستند که باعث می‌شوند شما نتوانید روی یک موضوع تمرکز کنید. این بیماری‌ها از نظر جسمی تعادل مواد شیمیایی در مغز را به هم می‌ریزند؛ و از نظر احساسی نیز شما را درگیر خود و حواس‌پرت می‌کنند. پس اگر نشانه‌های بیماری روحی را در خود احساس می‌کنید بهترین کار این است که از یک مشاور متخصص کمک بگیرید.
خستگی و مشکلات مربوط به خواب | عدم تمرکز و پرش فکر
نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که خواب تأثیر بسیاری روی توانایی‌های مختلف مغز و به‌خصوص توجه و تمرکز دارد. خواب کافی و مناسب باعث می‌شود تا اطلاعات جدید در ذهن شما تثبیت شوند. و همین‌طور قدرت توجه شما بالاتر برود. به همین خاطر می‌توان گفت خواب ناکافی و احساس خستگی یکی از مسائلی است که قدرت تمرکز شما را به هم می‌ریزد.
عوارض جانبی داروها
بعضی از داروهای شیمیایی مانند آنچه برای کنترل اضطراب و افسردگی تجویز می‌شود نیز می‌توانند توانایی تمرکز شما را تحت‌تأثیر خودشان قرار بدهند. پس اگر اخیراً داروی جدیدی را شروع کرده‌اید و احساس می‌کنید قدرت تمرکز شما کمتر از قبل شده راجع به این موضوع با پزشک خود صحبت کنید.
راهکارهایی برای مبارزه با عدم تمرکز و پرش فکر
سبک زندگی‌تان را مدیریت کنید
متخصصان معتقدند سبک زندگی شما تأثیر مستقیمی روی دقت و توجهتان دارد. پس اگر می‌خواهید مشکلاتی مثل عدم تمرکز و پرش افکار را مدیریت کنید توجه به نکاتی مثل خواب کافی، ورزش‌کردن منظم و همین‌طور تغذیه سالم از اولین مسائلی هستند که باید رعایت کنید.
برنامه‌ریزی داشته باشید
یکی از دلایل پرش افکار این است که شما مشغله‌های ذهنی مختلفی دارید. در این شرایط ذهن ما دائماً درگیر کارهای عقب‌افتاده می‌شود. به همین خاطر یک راه‌حل این است که برای کارهای مختلفتان برنامه‌ریزی کنید. با این کار شما این اطمینان را به خودتان می‌دهید که برای رسیدگی به کارهای مختلف برنامه مشخصی دارید. و این موضوع ذهن شما را آرام خواهد کرد.
افکارتان را یادداشت کنید | عدم تمرکز و پرش فکر
استفاده از تکنیک نوشتن می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. برای این کار همیشه یک کاغذ و خودکار کنار خودتان داشته باشید. به‌محض اینکه فکرتان درگیر موضوعی به‌غیراز کاری که انجام می‌دهید شد، موضوع جدید را یادداشت کنید؛ و برای توجه کردن به آن زمان خاصی را مشخص کنید. سپس دوباره به سراغ کار قبلی برگردید و آن را ادامه بدهید. این تکنیک باعث می‌شود که افکار مزاحم در ذهن شما کمتر بشوند.
بازی‌هایی که به تمرکز نیاز دارند
یکی از بهترین راهکارها برای بالابردن تمرکز بازی‌ها هستند. بازی‌هایی مثل جدول‌های سودوکو، پازل یا هر چیز دیگری که فکر می‌کنید ذهنتان را درگیر می‌کند تهیه کنید. ساعت‌هایی از روزتان را به تمرکز کردن و انجام این بازی‌ها اختصاص بدهید.
تمرینات آرام‌سازی را جدی بگیرید
همان‌طور که گفتیم استرس یکی از جدی‌ترین موانع توجه و تمرکز است. درعین‌حال تمرینات آرام‌سازی مثل ریلکسیشن یا یوگا به‌خوبی می‌توانند اضطراب را از شما دور کرده و همچنین توانایی زندگی‌کردن در لحظه و توجه به محیط اطراف را به شما آموزش بدهند. اگر فکر می‌کنید در این زمینه‌ها ضعیف هستید بهترین کار این است که چند دقیقه از وقت روزانه خود را به این تمرین‌ها اختصاص بدهید.
با خودتان صحبت کنید | عدم تمرکز و پرش فکر
یکی از بهترین روش‌ها برای اینکه تمرکزتان را بالا ببرید این است که وقتی کاری انجام می‌دهید با خودتان صحبت کنید. با استفاده از این روش دو بخش مختلف ذهن شما، یعنی بخش مربوط به صحبت‌کردن و همین‌طور بخش حرکتی مغز هم‌زمان درگیر می‌شوند. و این مسئله تمرکز را افزایش می‌دهد.
مشاور چه کاری برای شما انجام خواهد داد
گاهی اوقات مبارزه با تمرکز پایین به این سادگی که از آن صحبت کردیم نیست. شرایطی پیش می‌آید که سطح اضطراب یا سایر مشکلات روحی در فرد به‌قدری زیاد می‌شود که او نمی‌تواند با استفاده از این تمرین‌ها تمرکز خود را افزایش دهد. پس اگر فکر می‌کنید که این تمرین‌ها برای شما کافی نیستند بهتر است از یک روان‌شناس کمک بگیرید. روان‌شناسان با استفاده از تخصص و تجربه‌ای که دارند دلایل مشکل شما را پیدا کرده و برای حل کردن آن به شما کمک می‌کنند.
برای دریافت مشاوره در زمینه مهارت و تقویت هوش می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.
سؤالات متداول
چطور می‌توانم از پرش افکارم جلوگیری کنم؟
