بازتاب خزیدن نوزاد

به‌طور طبیعی، پیش از آنکه نوزادان شروع به انجام ارادی سینه‌خیزرفتن کنند، بازتاب حرکتی خزیدن در نوزاد قابل مشاهده است. این واکنش غریزی، یکی از نشانه‌های سلامت عضلانی و مغزی در کودکان به شمار می‌رود. بر این اساس، درصورتی‌که تأخیری در بروز آن به وجود آید، یا حرکات متناسب با این بازتاب در نوزادان دیده نشود، می‌تواند به معنی وجود اختلال یا مشکل در اطفال باشد. به همین دلیل، لازم است والدین با چگونگی بروز این بازتاب و سن ظهور و از بین رفتن آن به‌خوبی آشنا شوند. در این زمینه می‌توانید برای دریافت مشاوره کودک کلیک کنید.

فهرست مطالب

برای دریافت مشاوره در زمینه بازتاب خزیدن نوزاد می توانید از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در کلینیک تخصصی مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

بازتاب خزیدن نوزادان

منظور از بازتاب یا رفلکس، نوعی واکنش حرکتی و غیرارادی به یک سری محرک‌های بیرونی است. این پاسخ‌های حرکتی معمولاً به‌صورت خودکار بروز می‌کنند و برای بقای انسان ضروری‌اند. انواع متنوعی از بازتاب‌های انسان تاکنون شناسایی‌شده‌اند. برخی از آن‌ها تا پایان عمر با فرد باقی خواهد ماند؛ مثل پلک زدن. بااین‌حال بسیاری از آن‌ها در همان سال‌های اولیه نوزادی از بین می‌روند یا ارادی می‌شوند.

بازتاب خزیدن، ازجمله مهم‌ترین این پاسخ‌ها است. در این رفلکس فطری، نوزاد انسان با جمع‌کردن پاهای خود به داخل شکمش، حرکتی شبیه به سینه‌خیز را انجام می‌دهد. وجود این بازتاب در نوزاد نشان‌دهنده آمادگی او برای مراحل بعدی رشد و حرکت‌های ارادی است.

برای آشنایی با سایر نشانه های سلامت نوزاد کلیک کنید.

چگونه بازتاب خزیدن را در نوزاد خود مشاهده کنیم ؟

درصورتی‌که بخواهید واکنش بازتابی خزیدن را در فرزند خود مشاهده کنید، لازم است او را به شکم و روی سطحی صاف قرار دهید. سپس با دست خود، کف پاهای نوزاد را می‌گیریم و به‌صورت متناوب و خفیف فشار می‌دهیم. در این حالت، نوزاد، زانوهای خود را در شکم خود جمع کرده و به حالتی شبیه خزیدن، به جلو می‌رود. همچنین، کودک تلاش می‌کند تا پاهای خود را به جلو و عقب خیز دهد.

نکته‌ای که باید مدنظر قرارداد این است که در این مرحله، بروز حرکات متناسب، مهم‌تر از موفقیت در خزیدن به جلو است. به‌عبارت‌دیگر، حتی اگر کودک باوجود انجام واکنش حرکتی، بازهم نتواند به جلو بخیزد جای نگرانی چندانی نخواهد داشت.

کاربرد بازتاب خزیدن نوزاد

همان‌طور که همه می‌دانیم، سینه‌خیزرفتن در کودکان، اولین تلاش‌های او برای حرکت به شمار می‌روند. باید توجه کرد که این حرکت، با رفتار خزیدن ارادی کودک اندکی متفاوت است. در حقیقت با خزیدن آگاهانه کودک، این حرکت‌های ابتدایی و فطری در او ناپدید می‌گردد.

درصورتی‌که بروز این رفتار در نوزادان دچار مشکل باشد، ممکن است نشان از آسیب‌های مغزی، ناراحتی‌های جسمی یا ناتوانی‌های عقلی در آن‌ها باشد. برای اطمینان یافتن از سلامت کودک، لازم است به بررسی بازتاب‌ها، به‌خصوص رفلکس خزیدن در او پرداخت. به‌عبارت‌دیگر، هنگامی‌که نوزاد حرکات شبهه خزیدن را در بازتاب خود استفاده می‌کند، برگ تأییدی برای سالم بودن مسیر عصبی و عضلانی او به شمار می‌رود.

علاوه بر این، زیر نظر داشتن این خزیدن‌های بازتابی به والدین کمک می‌کند تا در صورت وجود مشکل، سریع‌تر از آن مطلع شوند. این موضوع باعث می‌شود تا بسیاری از مشکلات، پیش از آنکه غیرقابل بهبود گردند، شناسایی و درمان شوند.

زمان آغاز و پایان بازتاب خزیدن نوزادان

به‌طورکلی در کودکان سالم، بازتاب خزیدن از ابتدای تولد وجود داشته و تا ماه‌های سوم الی چهارم نیز ادامه می‌یابد. بعدازاین زمان، به‌تدریج حرکات تبدیل به حرکات ارادی در کودک می‌شود. درنتیجه، رفلکس غریزی نوزاد باید تا این زمان ناپدید شود. درنهایت، کودک در حدود نه‌ماهگی قادر به سینه‌خیز رفتن کاملاً آگاهانه می‌شود. همچنین تا حدود ده‌ماهگی نیز چهار دست‌وپا راه رفتن در کودک آغاز می‌شود.

توالی این مراحل در تمام کودکان سالم به همین منوال پیش می‌رود. بااین‌حال سرعت طی کردن برخی از این دوره‌ها، برای بعضی از کودکان بیشتر است. به‌نحوی‌که ممکن است به نظر برسد که کودک از مراحلی جهش کرده است. درصورتی‌که فرزند شما دریکی از این توالی دچار مشکل بود، توصیه می‌شود هر چه سریع‌تر وی را به متخصصان اطفال ارجاع دهید. برای آشنایی با زمان لازم برای سینه خیز رفتن نوزاد کلیک کنید.

نتایج بروز اختلال در بازتاب‌ها

همان‌طور که گفته شد، با بررسی وضعیت رفلکس خزیدن نوزاد، می‌توان از شرایط سلامتی جسمی و ذهنی او آگاه شد. درصورتی‌که اختلال موجود در این بازتاب توسط والدین نادیده گرفته شود، ممکن است زمان طلایی را برای رفع برخی مشکلات حرکتی در فرزند خود از دست بدهند. برخی از این مشکلات حرکتی به شرح زیر هستند: فلج مغزی، اسپینابیفیدا، انواع میوپاتی و ضعف‌های عضلانی، دررفتگی مادرزادی لگن و… . برای آشنایی با سایر انواع بازتاب نوزادان کلیک کنید.

روش‌هایی برای تسهیل سینه‌خیز رفتن

ظاهر شدن بازتاب خزیدن به‌نوعی نشانه آمادگی کودک برای تمرین سینه‌خیز است. درنتیجه، توصیه می‌شود والدین با استفاده از روش‌هایی، به فرزند خود برای شروع به حرکت کمک کنند. راهکارهای زیر می‌تواند در این مسیر مفید باشد:

کمک به خوابیدن کودک روی شکم و قرار دادن تکیه‌گاهی برای فشار پاها به جلو
ورزش دادن پاهای کودک و خم و راست کردن زانوها
ترغیب کودک به حرکت با استفاده از اسباب‌بازی‌های جذاب
فراهم آوردن محیطی امن برای ارضای حس کنجکاوی کودک

بیشتر بخوانید: دیر راه افتادن کودک

لازم به ذکر است که سینه‌خیز رفتن یکی از حرکات انرژی‌بر برای کودکان به شمار می‌رود. به همین دلیل، باید برنامه خوردوخوراک فرزندان به‌خوبی و متناسب با سن آن‌ها تنظیم شود. درصورتی‌که حجم یا تنوع غذایی کودک متناسب با نیازهای رشدی او نباشد، ممکن است مسیر رشد عقلانی، جسمی و حرکتی در او نیز دچار وقفه یا تأخیر شود.