آلفرد آدلر
آلفرد آدلر روانشناس معروف اتریشی با تاکید بر جنبه اجتماعی بودن انسان معروف است. او در کودکی خود را فردی زشت و کوچک‌اندام می‌پنداشت ولی با پدرش رابطه صمیمانه‌ای داشت. شاید علت اینکه بعدها با عقده ادیپ مخالفت کرد، همین بود؛ زیرا در تجربه‌های دوره کودکی او انعکاسی نداشت. آدلر میل به قدرت را، منبع اصلی انرژی و انگیزه‌های انسان می‌دانست. معمولا از او به عنوان اولین پیشرو در گروه روانشناسی اجتماعی در روانکاوی یاد می‌کنند. او نظریه‌ای ارائه داد که در آن «علایق اجتماعی» نقش اصلی را داشت. همچنین آدلر تنها روانشناسی می‌باشد که یک گروه چهار نفری تشکیل داد. این گروه به نام او شناخته می‌شود.
زندگی آلفرد آدلر «روانشناسی فردی»
آدلر در سال ۱۸۷۰ در یک خانواده ثروتمند اتریشی به دنیا آمد. در کودکی معلمش او را دانش‌آموزی ضعیف می‌دانست، ولی آدلر با تلاشش، سطح خود را در کلاس درس بالا کشید و از نظر اجتماعی و تحصیلی عقب‌ماندگی‌ها و حقارت‌هایش را مغلوب نمود. نظریه احساس حقارت (هسته اصلی نظام او)، بازتاب مستقیم تجربه اولیه او می‌باشد. او از سال ۱۹۰۲ در جلسات بحث گروهی هفتگی فروید شرکت نمود. در سال۱۹۱۱ آدلر رسما به مخالفت با دیدگاه فرویدی برخاست و به عنوان یکی از اولین مریدان فروید، از جامعه روانپزشکی وین کناره‌گیری کرد. سپس در دهه سال‌های ۱۹۲۰ مکتب روانشناسی فردنگر را بنیاد نهاد. او در جنگ جهانی اول به عنوان پزشک در ارتش خدمت کرد و سپس کلینیک‌های راهنمای کودکان در مدارس وین را راه‌اندازی نمود. سرانجام در سفری برای سخنرانی مهمی، در ابردین اسکاتلند درگذشت. آدلر در نظریه‌ای راجب شخصیت، از تاکید فروید بر عوامل جنسی انتقاد کرد.
ویژگی‌های اصلی نظریه آدلر | آلفرد آدلر
در نظریه‌های آدلر انسان موجودی بی‌همتا، مسئول، خلاق و انتخاب‌کننده است که در همه ابعاد شخصیت او هم‌خوانی همه جانبه‌ای موجود است. به عقیده او انسان ذاتا موجودی اجتماعی، خلاق و هدفمند است. احساس حقارت زیر بنای رشد روانی انسان را فراهم می‌کند و او را به سمت تفوق و برتری می‌کشاند. از این جهت، آدلر می‌گوید رفتار فرد در درون زندگی‌اش قابل بررسی است. به اعتقاد او انسان سازنده سرنوشت خودش است و به تجارب خود معنی و مفهوم می‌دهد. وی برخلاف فروید که انگیزه اصلی رفتار انسان را «غریزه» می‌دانست، و بر خلاف یونگ که صورت‌های ازلی را به عنوان رهبر انسان‌ها در نظر می‌گرفت؛ بیشتر بر جنبه اجتماعی بودن انسان تاکید می‌کرد. آلفرد آدلر همچنین «میل به قدرت» را منبع اصلی انرژی و انگیزه‌های بشری می‌دانست. او نظر فروید را در مورد مرز مشخص بین خودآگاه و ناخودآگاه و همچنین مکانیسم «واپس‌زنی» فروید را رد کرد.
نظریه‌های آدلر
در نظریه‌های آدلر علایق اجتماعی جایگاه ویژه‌ای دارند و بر این اساس نظریاتی مطرح کرد که به آنها می‌پردازیم.
احساس حقارت
شروع و پایان روش روانشناسی با موضوع حقارت است. احساس خود کم‌بینی یا حقارت در افراد از نقص و ضعف جسمانی آنها ناشی می‌شود. به عقیده آدلر، ناتوانی و ضعف در همه انسان‌ها، موجب پیدایش عقده حقارت می‌شود و تلاش‌های بعدی آنها نیز در زندگی، صرف جبران یا پوشاندن حقارت می‌شود. بنابراین، اساس تلاش و موفقیت انسان، حقارت است. از سویی هم آدلر احساس حقارت را، پایه و اساس تمام مشکلات و ناسازگاری‌های روانی آدمی می‌داند. عقده حقارت تمایل فرد برای فرار را منجر می‌شود و این تمایل با عقده برتری بیان می‌شود.
احساس برتری
به اعتقاد آدلر همه افراد آدمی احساس حقارت دارند و همین احساس حقارت موجب می‌شود که مردم برای از بین بردن آن و برای رسیدن به احساس بهتر و برتر، تلاش زیادی انجام دهند. البته این تقلا و تلاش‌های رقابت‌آمیز انسان به خاطر برتر و بهتر شدن از دیگران نیست؛ بلکه یک تمایل مثبتی است در جهت غلبه بر نقص‌ها و کمبودهای خود او، تا به کمک این منابع، به تکامل فردی برسد.
روش زندگی | آلفرد آدلر
هر آدمی با توجه به منبع و سرچشمه احساس حقارتش، تلاش‌های جبران‌کننده‌ای برای بهتر و برتر شدن می‌کند. این تلاش‌ها شکل فردی و انحصاری دارند و در واقع نمایانگر سبک و روش زندگی هر فرد است. در نظر آدلر، جبران احساس حقارت عادی و طبیعی است و انسان‌ها معمولا ضعف در یک توانایی را با برتری در توانایی دیگر جبران می‌نمایند. مفهوم جبران مفرط، نشان‌دهنده انکار فرد، به جای قبول موقعیتش؛ و کوشش افراطی برای پنهان نمودن یک ضعف است. آدلر برای جبران مفرط، دو الگو توضیح داد. او عقده حقارت را در توصیف فردی به کار می‌برد که احساسات ناشی از نابسندگی را اغراق‌آمیز جلوه می‌دهد. عقده برتری نیز باعث مبالغه شخص در خودستایی می‌شود تا نقابی بر احساس حقارتش باشد.
خود آگاهی
آدلر با نظر فروید در مورد وجود «ضمیر نا هوشیار» و «ضمیر ناخودآگاه » مخالفت کرد. او بیشترین اهمیت را به «خودآگاه » می‌دهد و معتقد است اعمال انسان خودآگاهانه است و انسان قادر است با خودنگری بفهمد که چرا رفتار او آنگونه است که هست.
علاقه اجتماعی
به اعتقاد آدلر آدمی اجتماعی به دنیا می‌آید و به اجتماعی بودن خودش علاقمند می‌باشد. علاقه اجتماعی در انسان فطری و ذاتی است. در افراد سالم، تلاش برای برتری به شکل حس اجتماعی، همکاری و همچنین جرات و رقابت نمایان می‌شود.
غایت و هدف زندگی
آلفرد آدلر نیز همچون یونگ، نظریه‌اش را بر مبنای «علت غایی» بنا نمود. به این معنی که او بر خلاف فروید، شکل‌گیری رفتارها را در انسان ناشی از هدف‌های انسان می‌داند. البته آدلر همانند فروید از اهمیت گذشته انسان‌ها غافل نیست، ولی به عقیده او گذشته فقط، نشانگر محدوده صحنه عمل است و چگونگی عمل بازیگران در این صحنه را آینده تعیین می‌کند.
خود خلاق | آلفرد آدلر
بر خلاف نظر فروید که رفتار را نتیجه نیروی ناخودآگاه مبهم می‌دانست، و همچنین بر خلاف نظر یونگ که می‌گفت «تجارب اولیه زندگی، چگونگی رفتار ما را کنترل و تعیین می‌کنند»؛ آدلر عقیده داشت که ما می‌توانیم هوشیارانه اعمال و اهدافمان را انتخاب نماییم. او این توانایی انتخاب را «خود خلاق » نامید که آگاهانه است و در مرکز شخصیت انسان قرار دارد.
روش درمانی آدلر
او در روش درمان برای کمک به بیماران، جهت تسلط بر احساس حقارت، از «تشویق» استفاده می‌کرد. مشاوران و درمانگرانی که روش آدلری را برای درمان بکار می‌برند، از تکنیک‌های التقاطی گوناگونی چون مهارت‌های مربوط به بیان مجدد، بازتابش و همچنین فنون خاص آدلری، مثل تف کردن در سوپ و اجتناب از کودک آزرده استفاده می‌کنند. این فنون برای تشویق مددجو بکار می‌رود تا به تلاش‌های او برای دوباره همسوسازی هدف‌هایش با منافع جامعه جهت بخشد و برای یافتن سبک‌های زندگی رضایتبخش‌تر فعالیت کند. هر چند بر روانشناسی فردی او انتقاد کردند که هدف آن فقط پرورش نوعی عقل سلیم در مددجوست و کاربردش بسیار ساده‌انگارانه است. ولی به نظر می‌رسد روش او در زندگی روزمره افراد به همان اندازه که خودش انتظار داشت، قابلیت کاربرد دارد و نیز عملی سودمند است.
انتقاد به نظریه‌های آلفرد آدلر
نظریه‌های آدلر نیز همانند نظریه‌های فروید و یونگ مورد انتقاد منتقدان قرار گرفت. به عقیده منتقدان، مفاهیم عقده حقارت، خود خلاق و برتری‌جویی در نظریه آدلر بیشتر جنبه ذهنی دارند و از نظر علمی چندان اعتباری ندارند. ولی بعد حائز اهمیت و مهم در نظریه آدلر را، تاکید زیاد او بر عوامل اجتماعی و تاثیر آن در شکل گیری شخصیت می‌دانند.
برای دریافت مشاوره روانشناسی در ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
