خطای هاله ای یا اثر هاله ای چیست؟

خطای هاله ای یکی از خطاهای‌شناختی است که بر اساس آن قضاوت ما در مورد افراد و یا مسائل مختلف تحت تاثیر قرار گرفته و حتی دچار اشتباه می‌شویم. از این جهت به آن اثر هاله ای گفته می‌شود که ما به برداشت سطحی و ظاهری و یا به اصطلاح هاله ای که اطراف یک موضوع وجود دارد؛ تنها دقت می‌کنیم و تصمیم گیری مان را بر همین اساس انجام می‌دهیم. البته که در برخی از موارد این موضوع اجتناب ناپذیر بوده و ما به دلیل زمان کم و یا دلایل دیگر، چاره ای به جز تصمیم گیری بر اساس ظاهر نداریم. اما این موضوع تبدیل به یک عادت و یا تله ذهنی شده که آن را به صورت اتوماتیک انجام می‌دهد. ما باید اطلاعات دقیقی در این زمینه کسب کرده تا بتوانیم از آن به نفع خودمان استفاده کنیم. در این زمینه می‌توانید از مشاوره تلفنی نیز کمک دریافت کنید.

فهرست مطالب

برای دریافت مشاوره در زمینه خطای هاله ای می‌توانید در ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

خطای هاله ای به چه معناست؟

تا حالا برایتان پیش آمده است که تنها به این دلیل که از او خوشتان آمده و یا حس خوبی گرفته اید؛ تصور کنید که او مهربان، باهوش و اجتماعی است؟ با اینکه ممکن است او هیچ یک از این ویژگی های را نداشته باشد. این به دلیل خطای هاله ای است. در واقع ما به دلیل قضاوت و برداشت خودمان از او، چنین حسی را نسبت به او پیدا می‌کنیم و نه بر اساس شواهد و واقعیت.

پس دچار خطا شده و حتی ممکن است در ارتباط با چنین فردی دچار مشکل هم بشویم. قطعا که در مدت زمان طولانی انسانها را خواهیم شناخت؛ اما داشتن برداشت درست و منطقی در مدت زمانی کوتاه است که اهمیت دارد. برای آشنایی بیشتر با انواع خطاهای شناختی کلیک نمایید.

ریشه یابی این سوگیری

خطای هاله ای ریشه در تمایل ما به مثبت اندیشی دارد. چرا که در برخورد با افراد و موقعیت های گوناگون تلاش می‌کنیم تا ویژگی های منفی را نادیده گرفته و یا آنها را توجیح کنیم. چرا که ذهن ما از قبول واقعیت فرار کرده و یا از قرارگیری در چنین موقعیتی می‌ترسد. به همین دلیل است که در قضاوت دچار خطا شده و منجر به چنین برداشت هایی می‌شود.

تاریخچه خطای هاله ای

خطای هاله ای در قالب چندین آزمایش روی گروه های مختلف، مشخص شد. فردیک ولز در سال 1907 یکبار اینکار را انجام داده و در نوبت بعدی در سال 1920 توسط ادوارد تورندیک انجام شد. نام این خطا نیز از اصطلاح Hola با مفهوم مذهی است. که از نقاشی های قرون وسطی و رنسانس آمده است. چرا که در این نقاشی ها یک دایره نورانی اطراف سر قدیسان وجود دارد که آنها را فردی روحانی و شایسته نشان می‌دهد.

مثالی از اثر هاله ای

اگر بخواهیم مثالی واقعی از خطای هاله ای را در زندگی روزانه بیان کنیم؛ می‌توان به این موضوع اشاره کرد.

برای مثال فردی بعد از فارغ التحصیلی از دانشگاه برای دو شرکت مختلف رزومه می‌فرستد. او توسط هر دو شرکت برای مصاحبه دعوت می‌شود. اما شرکت اول حقوق و مزایای بهتری داشته اما با ادبیات بدی با او صحبت کرده و به طور کلی رفتارشان محترمانه نیست. شرکت دوم شرکتی با ظاهر آراسته و کادری مودب و خوش اخلاق است. اما حقوق و مزایای خوبی ندارد. فرد به دلیل اثر هاله ای حضور در شرکت دومی را ترجیح می‌دهد.

کاربرد خطای هاله ای در زمینه های مختلف

کاربردهای خطای هاله ای

با اینکه در خطای هاله ای ذهن ما دچار خطا می‌شود؛ اما می‌توان از این موضوع در زمینه های مختلفی استفاده کرد و یا حتی تاثیر آن را به وضوح در بخش های مختلف زندگی دید. در ادامه به توضیح برخی از این کاربردها پرداخته ایم. برای آشنایی با انواع سوگیری شناختی کلیک نمایید.

مدیریت

خطای هاله ای می‌تواند آسیب جدی به مدیریت یک مجموعه بزند. چرا که ممکن است او به این دلیل که تنها از فردی خوشش می‌آید؛ خطاهایش را نادیده بگیرد. و یا حتی موضوعاتی را تعمیم دهد. این موضوع در بیشتر موارد به نفع کسب و کار نیست.

رفتار سازمانی

تجربه ثابت کرده است که خطای هاله ای در رفتار سازمانی باعث نگاه بد و خوب به افراد شده و در کارمندان احساس تبعیض و نابودی ایجاد می‌کند. در واقع می‌تواند روحیه کار تیمی را تضعیف کرده و روحیه تلاش و مسولیت پذیری را از کارمندان بگیرد.

ارزیابی عملکرد

خطای هاله ای از آنجایی در ارزیابی عملکرد مشکل ایجاد می‌کند که باعث شود مدیران نسبت به یک کارمند بی دلیل نگاه مثبت یا منفی داشته باشند. این موضوع هم می‌تواند کارمند را تحت فشار قرار داده و هم مدیر را دچار اشتباه کند.

بازاریابی و فروش

در مورد بازاریابی و فروش باید تلاش کنید تا در مشتری احساس خوبی ایجاد کرده تا او دچار خطای هاله ای شود. اکثر بازاریابان و فروشندگان به طور ناخودآگاه از این روش استفاده می‌کنند.

هوش مصنوعی

جالب است بدانید که حتی هوش مصنوعی نیز دچار خطای هاله ای می‌شود. چرا که بسیاری از شرکت ها از این نرم افزار برای بررسی کردن روزمه ها و جدا کردن افراد شایسته استفاده می‌کنند.

مخالف خطای هاله ای

در مقابل خطای هاله ای و نقطه مقابل آن اثر شاخ است که بر اساس آن افراد دچار برداشت منفی تنها به دلیل یک ویژگی بد می‌شوند. برای مثال فردی که دچار اضافه وزن است؛ به عنوان یک فرد تنبل تلقی می‌گردد.

مزایا و معایب استفاده از خطای هاله ای

خطای هاله ای می‌تواند در محل کار به خود کسب و کار و کارکنان آسیب زیادی بزند. به همین دلیل در چنین فضاهایی بهتر است تنها بر اساس عملکرد و شواهد موجود، قضاوت کرد. اما این خطا می‌تواند در زمینه های دیگر مفید واقع شده و باعث شود تا ما استرس زیادی را تجربه نکنیم. اگر قرار باشد سریعا در مورد موضوعی تصمیم بگیریم و از طرفی دچار دید منفی هم بشویم؛ قطعا فشار زیادی را متحمل خواهیم شد. اما با وجود اثر هاله ای حس اعتماد بیشتری در ما ایجاد شده و می‌توانیم با آرامش بیشتری تصمیم گیری کنیم.

راه های جلوگیری از بروز خطای هاله ای

برای اینکه بتوانیم اثرات ناشی از این خطا را به حداقل برسانیم؛ می‌توانیم از روش های زیر استفاده کنیم. برای اطلاع از راه های تقویت واقع بینی کلیک نمایید.

آگاه بودن: آگاهی از این خطا کمک می‌کند تا ما دید واقع بینانه تری نسبت به موضوع داشته باشیم.

تومانینه: باید کمی بیشتر فکر کرده و زمان بدهیم و عجولانه در مورد موضوعی تصمیم نگیریم.

سیستماتیک عمل کردن: مهارت های استدلالی خود را تقویت کرده و خود را مجبور کنید تا بر اساس معیارهای درستی شرایط را قضاوت کنید.

سخن پایانی

خطای هالی یک تله ذهنی است که گاهی راه فراری از آن نبوده و نمی‌توانیم غلبه کنیم. اما با شناخت آن و استفاده از راهکارهایی که در بالا به آن اشاره شد؛ می‌توانیم اثر آن را به حداقل رسانده و تصمیم واقع بینانه تری بگیریم. در این مورد حتی می‌توان از یک روانشناس هم کمک گرفته و خطاهای شناختی را کنترل کرد.