آموزش حرف زدن به کودکان
آموزش حرف زدن به کودکان از جمله مواردی است که والدین باید بدان توجه داشته باشند. از آنجایی که تنها راه ارتباطی انسان با دیگر افراد، حرف زدن است، بنابراین مهارت صحبت کردن باید از کودکی پرورش پیدا کند. معمولا فرآیند یادگیری حرف زدن کودکان از بدو تولد و نوزادی آغاز می‌گردد و تقریبا یک کودک در دو سالگی قادر است که واژگان مختلف را برای بیان درخواست خود، استفاده کند. در این میان اگر والدین بتوانند حرف زدن را به صورت درست به کودک خود آموزش دهند، مهارت‌های برقراری ارتباط و همینطور فن بیان او را همزمان تقویت می‌کنند. در صورتی که هنوز فرزندتان در صحبت کردن مشکل دارد، حتما مشاوره کودک دریافت نمایید.
حرف زدن کودکان از چه سنی آغار می‌شود؟
کودکان از نظر وضعیت هوشی با یکدیگر متفاوت هستند و هر کدام دارای ویژگی‌های فردی مختص به خود می‌باشند. برای صحبت کردن کودک سن خاصی تعریف نمی‌شود، اما معمولا اکثر کودکان در سن 12 تا 14 ماهگی شروع به حرف زدن و ادای برخی کلمات می‌کنند.
باید در نظر داشته باشید که فرآیند حرف زدن و بیان جملات در کودک تدریجی است و او به مرور مهارت حرف زدن را خواهد آموخت.
درست است که کودک از سن 12 ماهگی می‌تواند اولین کلمات خود را ادا کند، اما حتی وقتی فرزندتان را باردار هستید او متوجه اصوات و کلمات می‌شود، پس آموزش حرف زدن را می‌تواند از دوران جنینی آغاز کرد.
آموزش حرف زدن به کودکان
فرآیند یادگیری کودکان از بدو تولد و حتی در زمان جنینی با تجربه استفاده از اصوات آغاز می‌شود. شما اگر باردار هستید و یا فرزندتان در سنین نوزادی است، می‌توانید برای آموزش حرف زدن به او مجموعه‌ای از کارها را انجام دهید. در ادامه سعی کرده‌ایم راهکارهایی جهت آموزش حرف زدن به کودکان در سنین مختلف از دوران جنینی تا دو سالگی که کودک توانایی حرف زدن دارد را ارائه کنیم. برای آشنایی بیشتر با راه‌های پرورش مهارت های زندگی به کودک کلیک کنید.
شروع آموزش از دوران جنینی
باید به این نکته توجه داشته باشید که کودک در دوران جنینی قادر به شنیدن صدای شما است و می‌تواند متناسب با صدایی که می‌شود، واکنش نشان دهد.
زمانی که کودک خود را باردار هستید، برای او شعر و یا آواز بخوانید و با او حرف بزنید. آوازهایی که در دوران جنینی برای کودک خوانده شود، پس از تولد بیشتر در ذهن او می‌ماند و می‌تواند در هنگام بی قراری او را آرام کند.
ارتباط مستقیم کلامی با کودک
وقتی کودک در دوران نوزادی است، با اینکه او معنی دقیق حرف‌های شما را نمی‌فهمد اما سعی کنید به طور مستقیم، او را مخاطب قرار داده و با او حرف بزنید. زمانی که با کودک خود در سنین بدو تولد تا سه ماهگی صحبت می‌کنید، او از حرف زدن و لبخند شما هیجان زده می‌شود.
سعی کنید فرآیند حرف زدن با نوزاد خود را در محیطی آرام و به دور از سر و صدا انجام دهید تا او بتواند روی حرف‌های شما تمرکز کند و صدای‌تان را به خوبی بشنود.
آموزش حرف زدن به کودکان قبل از شش ماهگی
پس از قرار گرفتن کودک شما در سن سه تا شش ماهگی، سعی کنید وقتی با کودک خود حرف می‌زنید، او را در آغوش بگیرید و در یک فاصله نزدیک به چشمان او نگاه کنید و حرف بزنید.
در این حالت کودک به چشمان شما خیره خواهد شد. سعی کنید برای اثرگذاری بیشتر حتما حرف‌های خود را با لبخند به او بگویید و اگر او در واکنش به شما سر و صدا می‌کند، شما هم آن آواها مثل دا، ما، با و … را برای او تکرار کنید.
توضیح دادن کارها به کودک
پس از ورود کودک به سنین شش تا نه ماهگی، برای اینکه کودک بتواند میان کارها و کلمات تطبیق دهد، می‌توانید وقتی در حال انجام کارهای مختلف هستید، آن‌ها را با آهسته حرف زدن به کودک خود توضیح دهید.
مثلا وقتی در حال تعویض لباس او هستید، توضیح دهید که لباس‌های او چرا باید عوض شود و شما در حال پوشاندن یک لباس تمیز برای او هستید و یا مثلا از او بخواهید عروسکش را برای شما بیاورد و سپس عروسک را به او نشان دهید. مثلا وقتی برای‌تان مهمان می‌آید برای او توضیح دهید که مهمان چه کسی است یا در مقابل آینه از او بپرسید که کیست و سپس اسمش را بگویید.
آموزش حرف زدن به کودکان با شعر و بازی
از سن 9 تا 12 ماهگی کودک قادر به ادای برخی کلمات است، وقتی از او سوالی، همچون مامان کجاست؟ می‌پرسید معنی سوال شما را می‌فهمد و می‌تواند با اشاره به سوال شما پاسخ دهد.
در این سن سعی کنید شعرهای مختلف را که دارای ریتم هستند و یا شعرهای آهنگین مخصوص کودکان را برای او بخوانید. اینکار باعث می‌شود کلمات سریع‌تر وارد ذهن کودک شده و بیشتر در ذهن او بماند.
یا سعی کنید ضمن صحبت کردن با کودک، یک بازی هم برای او طراحی کنید. چراکه به طور کلی بازی برای کودکان بسیار جذاب است.
با دیگران در حضور او صحبت کنید
برای اینکه کودک شما متوجه کارکرد حرف زدن شود، سعی کنید در حضور او با دیگران صحبت کنید. با اینکار او متوجه می‌شود چرا باید صحبت کند و سعی می‌کند در مکالمات شرکت کند و حتی یک یا چند کلمه را به زبان بیاورد.
استفاده از اشاره کردن
اگر می‌خواهید کلمات جدیدی را به کودک خود آموزش دهید، سعی کنید وقتی آن کلمه را به زبان می‌آورید، به آن اشاره هم کنید تا او متوجه شود معنی حرف شما از آن کلمه چه بوده است. مثلا می‌توانید با اشاره به اعضای صورت و بدن نام آن‌ها را به کودک خود آموزش دهید.
واکنش به صداسازی کودک
در ابتدا باید اشاره کنیم که بهتر است روزی برای چند دقیقه با کودک خود آواهای مختلف را تمرین کنید و اگر او صدا و یا آوایی را از خود تولید کرد، به آن واکنش مثبتی نشان دهید و او را تشویق کنید.
آموزش حرف زدن به کودکان دو ساله
در این سن کودک شما قادر به کنار هم قرار دادن کلمات است. می‌توانید برای افزایش مهارت‌های حرف زدنش از او بخواهید که مثلا ناهار خود را بخورد و یا کتاب داستان خود را بیاورد.
یا از او بخواهید که وقتی در کنار همسن و سالان خود هست، اسباب بازی‌های خود را به آن‌ها نشان دهد و راجع به آن‌ها توضیح دهد.
آموزش حرف زدن به کودکان دو تا سه سال
کودک در این سن قادر به گفتن جملات پیچده و با معنی است. بهتر است در این سن نام و نام خانوادگی‌اش را به او یاد دهید و در مورد تعداد و اشکال اشیا با او حرف بزنید.
سعی کنید سوالاتی طراحی کنید که او بتواند پاسخ شما را با یک جمله بدهد. یا مثلا برای او قصه‌ای بخوانید و از او بخواهید که آنچه را که از داستان فهمیده است را برای شما تعریف کند.
بیشتر بخوانید : روش های آموزش به کودکان
روش های غلط آموزش صحبت کردن به کودکان
انجام برخی از موارد توسط والدین باعث می‌شود که روند صحبت کردن کودک با مشکل و یا تاخیر صورت بگیرد و دچار مشکلات کلامی شود. از مهم‌ترین این موارد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
- زمانی که کودک‌تان کلمه‌ای را به اشتباه بیان می‌کند، نباید از او ایراد بگیرید، چراکه اگر این کار چندین بار تکرار شود، کودک میلی به حرف زدن نخواهد داشت. به جای ایراد گرفتن فقط کافی است کلمه مورد نظر را چند بار برای او تکرار کنید.
- سعی کنید خودتان کلمات را به درستی برای کودک ادا کنید و آن‌ها را اشتباه نگویید. برخی از پدر و مادرها برای اینکه کلمات را کودکانه بگویند باعث می‌شوند که بچه کلمات را اشتباه یاد بگیرند.
- در مقابل کودک خود از فحش و ناسزا استفاده نکنید، چراکه کودکان این موارد را سریع یاد می‌گیرند.
- وقتی کودک‌تان در حال حرف زدن است، بگذارید حرفش را تمام کند و تمرکز خود را از دست ندهد.
- اجازه دهید کودک‌تان از شما چیزی را بخواهد، سپس آن را به او بدهید. همین کار باعث می‌شود او برای درخواست‌هایی که دارد حرف بزند.
اقدامات لازم برای دیر حرف زدن در کودکان
در ابتدای این مقاله به نکته اشاره کردیم که حرف زدن در کودکان متناسب با ویژگی‌های فردی آن‌ها در سنین مختلفی صورت می‌گیرد. اما اغلب در سن 12 تا 14 ماهگی اولین کلمات خود را ادا می‌کنند. بهتر است پیرامون حرف زدن کودکان به چند نکته به شرح موارد زیر توجه داشته باشید:
- بخش مربوط به تکلم در پسران دیرتر از دختران رشد می‌کند، بنابراین بدیهی است که پسران دیرتر از دختران صحبت کنند.
- کودکانی که از نظر تمامی جنبه‌ها دیر رشد می‌کند، در حرف زدن نیز نسبت به همسالان خود کمی تاخیر دارند.
- کودکانی که سیستم تکلم آن‌ها شامل سقف دهان یا زبان دارای مشکل است، در حرف زدن مشکل دارند و بهتر است ابتدا مشکل سیستم تکلم آن‌ها برطرف شود.
- وجود مشکل در شنوایی نیز از دیگر عوامل دیر حرف زدن و یا حرف نزدن بچه‌ها است.
در صورتی که سن کودک‌تان در حرف زدن نسبت به همسالان خود گذشته است، برای گفتار درمانی اقدام کنید و یا از مشاوره کودک استفاده نمایید.
برای دریافت مشاوره در زمینه آموزش حرف زدن به کودکان می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در کلینیک تخصصی کودکان ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.
