مقایسه خود با دیگران چه عوارضی دارد ؟
بسیاری از مردم همواره در حال مقایسه کردن خود با دیگران هستند. این کار برای آن‌ها اغلب آن‌قدر تکرار شده که دیگر از کنترل‌شان خارج گردیده است به طوری که به دیگر از روی عادت (نه آگاهانه) این رفتار را تکرار می‌کنند. مقایسه خود با دیگران سبب می‌شود به‌تدریج از اعتمادبه‌نفس فرد کاسته شود، احساس ناامنی کند و امیدش را از دست بدهد. در این شرایط احتمال ابتلا به اختلالاتی همچون افسردگی و نیز مشکلات اضطرابی بسیار زیاد می‌گردد. ازاین‌رو آشنایی با راه‌هایی برای از بین بردن این عادت و ترک کردن مقایسه خود با دیگران، برای جلوگیری از بروز این مسائل بسیار ضروری است. در صورتی که در تغییر این عادت دچار مشکل هستید، حتما از مشاوره فردی استفاده نمایید.
علت های اصلی مقایسه کردن خود با دیگران
باید در نظر داشت که توجه به برخی تفاوت‌های خود با دیگران مفید است و حتی باعث بهبود وضعیت و عملکرد ما می‌گردد؛ اما زمانی که این مقایسه کردن در همه جنبه‌های زندگی رخ دهد و افراطی شود، ازنظر بالینی معنی‌دار شده و باید سبب‌شناسی گردد. از جمله اساسی‌ترین دلایل مقایسه بیش‌ازحد خود با دیگران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
فقدان اعتماد به نفس کافی
در کسانی که احساس خودکم‌بینی دارند و اعتمادبه‌نفس‌شان به‌طور مناسب شکل نگرفته است، گرایش به مقایسه با دیگران در آن‌ها به وجود می‌آید و هر روز نیز بیشتر می‌شود. این افراد سعی می‌کنند علت شکست‌ها و نارضایتی‌های خود را در موفقیت دیگران بیابند.
این در حالی است عده‌ای از کسانی که دچار مشکل مقایسه اجتماعی افراطی شده‌اند، در زندگی کاری یا خانوادگی خود بسیار موفق عمل کرده‌اند، اما هیچ‌کدام از موفقیت‌های خودشان به چشم‌شان نمی‌آید. اعتمادبه‌نفس پایین آن‌ها سبب شده تا از مزایا و نقاط قوت خود غافل باشند و دائماً خود را با دیگران مقایسه کنند. یکی از راه‌ها برای از بین بردن این مشکل استفاده از تکنیک ها و راه های شناخت خود است.
کمال‌گرایی افراطی
کمال‌گرایی یک صفت و ویژگی شخصیتی است که می‌تواند زمینه‌ساز مقایسه کردن بیش‌ازحد خود با دیگران شود. افراد کمال‌گرا می‌خواهند همه‌چیز به بهترین حالت ممکن رخ دهد. همین ویژگی نیز سبب می‌شود که اغلب از نتایج کارها و اقدامات خود راضی نباشند.
ازآنجاکه تغییر مشخصه‌های شخصیتی به‌تنهایی کار طاقت‌فرسا و تقریباً ناممکنی به‌حساب می‌آید، لازم است افراد برای بهبود وضعیت خود از راهنمایی‌های مشاوران و روانشناسان متخصص در حوزه‌های شخصیتی استفاده کنند.
روحیه انعطاف‌ناپذیر
عده‌ای از مردم با دیدی انعطاف‌ناپذیری به دنیا نگاه می‌کنند. از نگاه آن‌ها برای رسیدن به موفقیت تنها یک‌راه مشخص وجود دارد. این دسته از افراد توجه نمی‌کنند که به همان اندازه که انسان‌ها باهم متفاوت‌اند، تعداد راه‌های رسیدن به پیروزی نیز متنوع است.
ویژگی‌ها مثبت و منفی مردم و استعدادها و محدودیت‌های آن‌ها در شکل دادن مسیر موفقیت هر یک نقش به سزایی دارد. در نظر نگرفتن این موضوع باعث می‌گردد که اشخاص به دنبال یک راه‌حل کلی باشند و همواره خود را با دیگران برای رسیدن به اهداف‌شان مقایسه کنند.
معایب و عوارض مقایسه کردن خود با دیگران
مقایسه کردن خود با دیگران به‌مرور سبب ایجاد حس بی‌کفایتی در شخص می‌شود. فرد موفقیت‌های خود را به عوامل بیرونی، موقتی و متغیر استناد می‌دهد و علت تمامی شکست‌هایش را به دلایل درونی، پایدار و شخصیتی خود انتساب می‌دهد.
این روند کم‌کم باعث به وجود آمدن مشکلات جدی روانی همچون پدید آمدن اختلالات اضطرابی، افسردگی و نیز مشکلات شبه جسمانی می‌گردد. علاوه بر این حس ناامنی در فرد ایجادشده و دستاوردهای خود را پشت عملکرد دیگران پنهان می‌کند.
همچنین لازم به ذکر است که بزرگ‌ترین مشکلی که مقایسه اجتماعی افراطی در فرد به وجود می‌آورد، لذت نبردن از زندگی و از دست دادن زمان حال است.
چگونه دست از مقایسه خود با دیگران برداریم؟
حتی اگر مقایسه کردنهای افراطی تبدیل به عادت‌های ذهنی برای فرد شده باشند، می‌توان با یادگیری روش‌هایی این مشکل را کنترل کرده و به‌مرور بهبود بخشید. البته گاهی مشکلات به‌قدری شدید می‌شوند که یاری‌گرفتن از متخصصان حوزه روانشناسی و مشاوره ضرورت پیدا می‌کند. در این حالت اقدام هر چه سریع‌تر، مؤثرترین راه خواهد بود.
برخی از راهکارها جهت کاهش مقایسه خود با دیگران به شرح زیر است:
1- روی نقاط قوت فردی خود تمرکز کنید
گاهی لازم است با خود خلوت کنید و به‌جای توجه به محدودیت‌ها و ناتوانیهایتان، نقاط مثبت و توانایی‌های‌تان را در نظر بگیرید. نوشتن این ویژگی‌ها در یک دفترچه به شما کمک می‌کند تا در مواقعی که احساس ناامیدی به شما دست می‌دهد به آن مراجعه کنید.
2- باور کنید هیچ کس کامل نیست
همان‌طور که بزرگان‌مان گفته‌اند، همه‌چیز را همگان دانند و همگان از مادر زاده نشده‌اند.
این حقیقت را که هیچ‌کس کامل نیست را قبول کنید و از نقص‌های شناختی، رفتاری و… خود احساس خجالت نکنید. هنگامی‌که احساس می‌کنید به دلیل ناتوانیهایتان در کاری شکست‌خورده‌اید، به خود اجازه دهید تا هیجان و احساس شکست بروز یابد؛ اما کنترل جریان آن‌ها را از دست ندهید. به خودتان یادآوری کنید که هیچ‌کس هرگز نتوانسته بی‌نقص رفتار کند. پس به‌جای مقایسه خودتان با دیگران تلاش کنید تا راهی جدید برای رفع مشکلات پیدا کنید.
3- تأثیر رسانه های اجتماعی را نادیده نگیرید
محتوایی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شوند دائم افکار و باورهای شما را تحت تاثیر قرار می‌دهند. اگر به معنا و مفاهیمی که هر روز وارد ذهن‌تان می‌شوند توجه نکنید، چیزی نمی‌گذرد که به بخش بزرگی از شناخت و باورهایتان به طور مستقیم دچار تغییراتی می‌شود.
دیدن عکس‌ها و خاطرات افراد مختلف از سفرها و تفریحات‌شان و باخبر شدن مداوم از موفقیت‌های کوچک و بزرگ دیگران ناخودآگاه ممکن است این حس را به وجود بیاورد که دیگران از من زندگی بهتری دارند. لذا باید نسبت به تأثیر این شبکه‌ها و نتایجی که به‌طور ناخودآگاه به وجود می‌آوردند آگاه بود.
برای دریافت مشاوره در زمینه خود و روابط بین فردی خود می‌توانید در ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
