طرحواره اطاعت و هر آنچه که باید بدانید

آیا تا به حال در مورد طرحواره اطاعت و آثار آن در روابط بین فردی چیزی شنیده اید؟ طرحواره اطاعت یکی از انواع طرحواره های ناسازگار اولیه است که به طور گسترده در نظریه اسکیماتراپی جفری یانگ مورد بحث قرار گرفته است. افرادی که دارای این طرحواره هستند در روابط بین فردی همواره نیازهای دیگران را در اولویت قرار می دهند و خواسته های خود را زیرپا می گذارند. همین امر باعث می شود که اغلب بی چون و چرا از درخواست های دیگران اطاعت کنند. این امر به مرور زمان منجر به بروز مشکلات روان شناختی مختلف می شود. ما در ادامه در مورد طرحواره اطاعت، علل شکل گیری و روش درمان آن توضیحات بیشتری را ارائه کرده ایم. پس تا انتهای مطلب همراه ما باشید. برای دریافت مشاوره تلفنی کلیک نمایید.

فهرست مطالب

برای دریافت مشاوره در زمینه طرحواره اطاعت می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

طرحواره اطاعت؛ آشنایی با مفهموم طرحواره های ناسازگار اولیه

اطاعت یکی از انواع طرحواره های ناسازگار اولیه است که به طور گسترده در نظریه طرحواره درمانی جفری یانگ مورد بررسی قرار گرفته است. یانگ در تئوری خود این موضوع را مطرح کرده است که همه افراد دارای نیازهای هیجانی مشترکی هستند که نیاز به دلبستگی، خودمختاری، آزادی بیان، پذیرش محدودیت و تفریح را در بر می گیرد. عدم ارضای درست این نیازها در دوران کودکی در تعامل با خلق و خوی منحصر به فرد کودک منجر به شکل گیری مجموعه ای از باورها و احساسات ناخوشایند می شود که به آن ها طرحواره های ناسازگار اولیه می گویند. در همین راستا یانگ 18 طرحواره ناسازگار اولیه را شناسایی کرده است که اطاعت نیز یکی از آن ها است. برای آشنایی با انواع طرحواره های ناسازگار کلیک نمایید.

طرحواره اطاعت چیست و چگونه عمل می کند؟

طرحواره اطاعت به مجموعه ای از باورهای مرکزی، خاطرات و احساسات گفته می شوند که دائما فرد را به سوی از خود گذشتگی و اطاعت از خواسته های دیگران سوق می دهند. افرادی که دارای طرحواره اطاعت هستند در روابط خود همواره نیازهای دیگران را در اولویت قرار می دهند و برای برآورده کردن آن ها حتی بر روی خواسته های خود پا می گذارند . آن ها معمولا توانایی بسیار کمی برای مخالفت و نه گفتن جرات مندانه دارند و در صورتی که خواسته های دیگرن را برآورده نکنند احساس گناه، پریشانی یا اضطراب می کنند. در مقابل برآورده کردن دائمی نیازهای دیگران بدون توجه به امکانات درون روانی خود به مرور زمان منجر به تحلیل رفتن قوای روان شناختی می شود و زمینه بروز انواع مشکلات روان رنجوری را فراهم می کند.

ویژگی های افرادی که طرحواره اطاعت دارند

نشانه های طرحواره اطاعت

طبیعتا افرادی که طرحواره اطاعت دارند؛ نشانه هایی از خود بروز می‌دهند که شامل موارد زیر است.

آنها تصور می‌کنند که احساسات شان برای دیگران مهم نبوده و ارزشی ندارد.
خشم و پرخاشگری آنها به صورت منفعلانه است و یا در مواردی به صورت انفجاری پاسخ می‌دهند.
با کسی بحث نمی‌کنند و به سادگی به خواسته های دیگران تن می‌دهند.
توانایی نه گفتن را نداشته و همواره می‌خواهند تا دیگران را از خودشان راضی نگه دارند.
عزت نفس پایینی دارند.

عوامل موثر بر طرحواره اطاعت

علاوه بر دلایلی که منجر به شکل گیری طرحواره اطاعت می‌شوند؛ برخی از عوامل نیز در این مورد موثر بوده و می‌توانند آن را تشدید کنند. برای مثال:

🔽پدر و مادر کنترلگر

🔽والدین بی توجه و سرد

🔽تلاش افراطی برای اولویت قرار دادن دیگران

🔽پدر و مادر بسیار فداکار و از خودگذشته

🔽خواهر و برادران زورگو

انواع مختلف طرحواره اطاعت

معمولا طرحواره اطاعت به دو شکل بروز می‌کند.

اطاعت کردن از نیازها: در این حالت فرد نیازهای خود را به طور کلی نادیده گرفته و تلاش می‌کند تا نیازهای دیگران را برآورده کند.

اطاعت کردن از هیجان ها: در این شرایط، احساس ترس از دیگران غالب بوده و فرد به همین دلیل احساسات خود را سرکوب می‌کند.

افراد چطور به طرحواره اطاعت پاسخ می‌دهند؟

افرادی که طرحواره اطاعت دارند؛ معمولا سه شیوه رفتاری داشته و تقریبا واکنش مشابهی دارند. برای مثال:

تسلیم می‌شوند: آنها تسلیم دیگران شده و به طور کلی عنان زندگی خود را به دست دیگران می‌سپارند.
اجتناب می‌کنند: از هرگونه دعوا و درگیری اجتناب کرده، احساس اضطراب بالایی دارند و در نتیجه تسلیم می‌شوند.
به صورت افراطی جبران می‌کنند: آنها هر رفتاری را از سمت دیگران زورگویی تلقی کرده و واکنش های افراطی از خود نشان می‌دهند.

تست تشخیص

فراموش نکنید که برای تشخیص داشتن طرحواره اطاعت هیچگونه تست مشخصی وجود ندارد. اما اگر پنج مورد یا بیشتر از این موارد را در خود شناسایی کردید؛ شما احتمالا طرحواره اطاعت دارید. اما به طور کلی بهتر است علاوه بر انجام این تست از متخصص نیز کمک بگیرید.

در صحبت کردن برای خودم خیلی مشکل دارم.
مردم با من مانند یک فرد حقیر رفتار می‌کنند.
تمایل دارم تا به دیگران اجازه تصمیم گیری بدهم.
من به دیگران نمی‌گویم که من را ناراحت کرده اند.
احساس خشم و رنجش خود را به ندرت بیان می‌کنم.
می‌ترسم که احساساتم را رها کنم.
همیشه از درگیری اجتناب می‌کنم.
در تعیین حد و مرز با دیگران مشکل دارم.

طرحواره اطاعت در ازدواج

افرادی که طرحواره اطاعت دارند؛ با کسانی ازدواج می‌کنند که چنین نشانه هایی دارند. این حالت ناخودآگاه بوده و آنها خودشان از این موضوع مطلع نیستند.

همسر دوست دارد همه چیز مطابق با میل او پیش برود.
اگر با او مخالفت کنید؛ عصبانی می‌شود.
به حقوق و خواسته های شما احترام نمی‌گذارد.
دقیقا می‌داند که چه می‌خواهد.
همیشه شما باید مراعات کنید؛ چرا که او بسیار حساس و زودرنج است.
گاهی شما را گناهکار و خودخواه می‌داند.
به حقوق و خواسته های شما اهمیتی نمی‌دهد.

علل شکل گیری طرحواره

همان طور که پیش تر اشاره شد یانگ در نظریه خود معتقد است هر طرحواره ناسازگار در اثر ارضای نادرست نیازهای هیجانی در دوران کودکی پدید می آیند. در همین راستا او می گوید طرحواره اطاعت زمانی شکل می گیرد که نیاز به آزادی بیان به درستی توسط والدین برآورده نشود. در حقیقت بچه هایی که به هر دلیلی نمی توانند خواسته، نیازها و احساسات خود را با پدر و مادر در میان بگذارند بیش از دیگران ممکن است که این طرحواره را در درون خود شکل دهند.

آثار و پیامدهای این طرحواره در زندگی

افرادی که دارای طرحواره اطاعت هستند همواره در حال برآورده کردن نیازهای دیگران بوده و بیش از هرکس خود را نادیده می گیرند. بررسی ها نشان می دهد که این موضوع باعث می شود که آن ها زودتر از سایرین درگیر فرایند پیری شوند. هم چنین مشکلات و بیماری های سایکوسوماتیک( روان تنی) نیز در بین این افراد بیشتر دیده می شوند. علاوه بر این ها اطاعت کردن مفرط با سرکوب کردن خواسته های فردی به مرور زمان احساس ناکامی شدیدی را ایجاد می کند و زمینه ساز بروز انواع مشکلات روان شناختی نظیر افسردگی می شود.

درمان طرحواره

درمان طرحواره اطاعت

امروزه رویکرد طرحواره درمانی برای درمان انواع طرحواره های ناسازگار اولیه گسترش بسیاری پیدا کرده است. چرا که این رویکرد درمانی توانسته در پژوهش های روان شناختی کارایی بالای خود را نشان دهد. برای درمان این مسئله لازم است که به یک روان شناس متخصص و دوره دیده در زمینه اسکیماتراپی مراجعه کنید. روان شناس به کمک انواع آزمون های روان شناختی و مصاحبه بالینی می تواند وجود طرحواره های ناسازگار اولیه را در شما تشخیص دهد. سپس با کمک تکنیک های شناختی، هیجانی و رفتاری به شما می آموزد که چگونه افکار تحریف شده خود را شناسایی کنید، آن ها را با افکاری سالم تر جایگزین کرده و سبک های مقابله مناسب تری را در پیش بگیرید.

سخن پایانی

طرحواره اطاعت باعث می‌شود تا شما برای خود هیچ ارزش و احترامی قائل نشده و همواره مطیع دیگران باشید. همانطور که مشاهده کردید؛ تاثیرات زیادی هم در زندگی فردی تان خواهد داشت. از این رو بهتر است نشانه های آن را در خود شناسایی کرده و برای درمان آن حتما با یک متخصص مشورت کنید. با اینکه ریشه شکل گیری این طرحواره به دوران کودکی تان برمی‌گردد؛ اما تا حدی می‌توان آن را کنترل نمود.

سوالات متداول

طرحواره اطاعت با ایثارگری چه تفاوتی دارد؟

وجه مشترک هردوی این ها این است که فرد نیازهای دیگران را همواره نسبت به خود در اولویت قرار می دهد. اما در اطاعت کردن فرد بر برآورده کردن خواسته های دیگران متمرکز است و نمی تواند به درستی نه بگوید.اما در ایثارگری فرد به هر نحوی می خواهد از خودگذشتگی نشان دهد حتی اگر خواسته ای از جانب دیگران مطرح نباشد.