چاقی کودکان | علت، عوارض ، رژیم و درمان چاقی کودک
چاقی کودکان از جمله مسائلی است که والدین باید به آن توجه کنند. عوارض اضافه وزن در کودکان به حدی است که میتواند آن ها را تا آخر عمر دچار مشکل کند. اطمینان از سلامت کودک و درمان چاقی کودکان بر عهده والدین می باشد. خوشبختانه امروزه با دسترسی به منابع مختلف خودتان در منزل میتوانید متوجه اضافه وزن بودن فرزندتان بشوید و برای دریافت رژیم غذایی و درمان چاقی در کودکان خود سریع تر اقدام کنید. در ادامه نشانه ها، عوارض وراه های درمان به طور کامل شرح داده شده است. در صورت نیاز به درمان حتما برای دریافت مشاوره کودک اقدام نمایید.
برای دریافت مشاوره در زمینه عوارض چاقی کودکان میتوانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی خانواده با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 تماس بگیرید.
نشانه های چاقی در کودکان
مهم ترین موضوع در مورد عوارض و درمان چاقی کودکان، این است که بتوانیم به موقع عمل کنیم. در واقع زمانی که نشانه ها را به موقع و به درستی تشخیص دهیم؛ می‌توانیم در این زمینه اقدام کرده و به کودک کمک کنیم. برخی از این نشانه ها شامل موارد زیر هستند.
- تنگی نفس
- خستگی مفرط
- ابتلا به آپنه خواب و خر و پف کردن
- بروز درد مفاصل
- در رفتن استخوان لگن
- صافی کف پا زانو درد
- بروز بثورات پوستی و احساس سوزش
- بلوغ زودرس
- جمع شدن بافت چربی در ناحیه سینه
شیوع چاقی در کودکان
آمارها در مورد چاقی کودکان در دنیا اصلا خوشحال کننده نیستند. چرا که بر اساس آخرین آمارها، تخمین زده میشود که 19 درصد از کودکان 2 تا 19 ساله مبتلا به چاقی هستند که عددی نزدیک به 14.5 میلیون یا از هر پنج کودک، یک نفر میشود. همچنین این آمار در طی سی سال گذشته، تقریبا سه برابر شده است.
عوارض اضافه وزن در کودکان چیست؟
بر اساس آمار بهداشت جهانی در سال 2016، تعداد کودکان زیر 5 سال که در سراسر جهان به چاقی مبتلا هستند؛ به 41 میلیون نفر رسید. این آمار در کودکان 5 تا 19 ساله به 340 میلیون نفر رسیده بودو این کودکان اغلب بیماری هایی را در زندگی تجربه می‌کنند که نشات گرفته از چاقی آنها می‌باشد. در این بخش مقاله راجع به عوارض چاقی کودکان توضیح داده ایم.
دیابت نوع دوم
بالا رفتن فشارخون و کلسترول
از عوارض چاقی کودکان می‌توان به افزایش فشار خون اشاره کرد. بیماری‌های قلبی-عروقی و به خصوص بالا رفتن فشار و چربی خون مشکلی است که دیر یا زود همه افراد چاق را درگیر خودش می‌کند. این بیماری‌ها درست مانند دیابت علاوه بر مشکلاتی که به همراه دارند زمینه را برای بروز بیماری‌های جسمی دیگر نیز فراهم می‌کنند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه برخورد با کودکان چاق کلیک کنید.
کبد چرب از عوارض چاقی در کودکان
انباشته شدن سلول‌های چربی در کبد دلیل اصلی این بیماری است. پیشرفت آن میتواند باعث آسیب جدی یا حتی سرطان کبد باشد. این درحالی است که چاقی اصلی‌ترین دلیل درگیری با این بیماری است؛ در نتیجه کنترل وزن کودکان نیز مهم‌ترین راه پیشگیری از آن است.
آسیب مفصل و استخوان
متخصصان معتقدند مشکلاتی مثل کمردرد، زانودرد، آسیب‌های مربوط به لگن و همین‌طور شکستگی استخوان‌ها در کودکان چاق بیشتر از همسالان‌شان اتفاق می‌افتد.
سندروم متابولیک از عوارض چاقی در کودکان
در این بیماری مجموعه‌ای از مشکلات مثل افزایش فشارخون، قند خون و همین‌طور کاهش چربیهای مفید خون (HDL) همزمان با هم اتفاق می‌افتد. با توجه به این موضوع که هرکدام از این بیماری‌ها به تنهایی میتواند مشکلات بسیاری را به همراه داشته باشد.
مشکلات تنفسی
یکی دیگر از بیماری‌های و عوارض چاقی کودکان مشکلات تنفسی هستند. آسم و همین طور آپنه یا احساس خفگی در شب از مهم‌ترین این مشکلات هستند. آپنه تنفسی اختلالی است که شب‌ها و هنگامی که کودک خواب است نفس کشیدن را برای او سخت می‌کند.
از دست دادن اعتماد به نفس
عوارض چاقی کودکان فقط محدود به مشکلات جسمانی نیست. چاقی میتواند مشکلات روحی بسیاری را نیز برای فرزند شما همراه داشته باشد. برای مثال بسیاری از کودکان چاق معمولاً وقتی خود را با همسالان‌شان مقایسه می‌کنند از وضعیت بدنی خود خجالت می‌کشند. همچنین به خاطر وزن زیاد در خیلی از فعالیت ها نمی تواند شرکت کند.
کاهش مهارت‌های ارتباطی
همانطور که گفتیم کودکان چاق کمتر می‌توانند مثل همسالان‌شان فعالیت‌های جسمی مختلف را انجام بدهند. این شرایط باعث میشود که کودکان چاق کمتر در فعالیت‌ها و بازی‌های گروه سنی خود شرکت کنند و در نتیجه مهارت‌های ارتباطی آنها نیز کمتر از سایر همسالان خواهد بود.
عوارض روانی
بیماری های روانی مانند اضطراب، عزت نفس پایین، قلدری، افسردگی و منزوی شدن از عوارض روانی چاقی کودکان است.
علت اضافه وزن در کودکان چیست؟
هر چقدر هم که عوارض نگران تان کند باز هم تا وقتی که ریشه های این مساله یافت نشود؛ درمانی رخ نمی دهد. به عنوان پدر و مادر باید علل‌اصلی را جویا شده و در صدد رفع آن ها باشید. اینگونه زودتر نتیجه خواهید گرفت.
عوامل روانشناختی:
شاید به نظرتان غیرممکن باشد، اما برای مثال یکی از راه های غیراصولی غلبه بر استرس پرخوری است. البته همیشه استرس علت نیست. کمبود محبت و مشکلات ارتباطی هم موثر هستند.
ژنتیک:
اگر پدر و مادر کودک دچار اضافه وزن باشند به احتمال بیشتری کودک نیز دچار این مساله خواهد شد.
عدم فعالیت:
تنبلی و عدم فعالیت دلیل موجب چاقی کودکان خواهد شد. به همین منظور باید از طریق ورزش، بازی و فعالیت از بروز چاقی جلوگیری کرد.
رژیم غذایی اشتباه:
با رژیم غذایی می توانید مانع از افزایش وزن و به مرور زمان تثبیت یک سبک غذایی درست برای کودک بشوید.
مصرف دارو:
برخی از داروها روند چاقی را افزایش می‌دهند. داروهایی مانند لیتیوم، پردنیزون، آمی تریپتیلین، گاباپنتین و پروپرنولول باعث چاقی میشود.
عوامل اجتماعی:
در برخی مناطق دسترسی افراد به مواد غذایی سالم محدود است. همین موضوع عاملی در چاقی کودکان محسوب میشود.
روش های پیشگیری از چاقی کودکان
2_ از میان وعده های سالم استفاده کنید. این میان وعده ها را روی میز قرار دهید تا کودک به جای مصرف مواد غذایی ناسالم، از این مواد استفاده کند.
3_ غذاهای جدید سالم تهیه کنید. کودکان به خوردن غذاهای جدید علاقه دارند؛ بنابراین با این روش میتوانید مواد غذایی سالم جدید به کودک بدهید.
4_ به بهداشت خواب فرزند اهمیت دهید. خواب کافی باعث تعادل هورمون ها میشود و از بروز چاقی جلوگیری می‌کند.
5_ سالانه فرزند خود را برای معاینه و چکاپ نزد پزشک ببرید تا از بروز انواع بیماری ها و عوارض چاقی کودکان جلوگیری شود.
6_ فعالیت بدنی فرزندتان را افزایش دهید. بهتر است او را در کلاس ها بازی و ورزش ثبتنام کنید.
7_ زمان تماشای انواع نمایشگر ها را کاهش دهید.
8_ روش های کاهش استرس کودک را آموزش دهید.
9_ بیرون رفتن و غذا خوردن رستوران را محدود کنید.
10_ مصرف نوشیدنی شیرین را محدود کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه آموزش پدر و مادر کلیک کنید.
درمان چاقی کودکان
حال که با عوارض بسیار ناخوشایند چاقی کودکان آشنا شدید؛ بهتر است در این زمینه کاری انجام دهید. طبیعی است که خود کودک در این زمینه همکاری کمی داشته باشد؛ اما با استفاده از روش های مختلف و کمک متخصص میتوانید بر این مشکل غلبه کنید. در این قسمت به توضیح برخی از موثرترین راهکارها پرداخته ایم.
1- عادت‌های غذایی کودک را تغییر دهید
اولین و مهم‌ترین دلیل چاقی عادت‌های غذایی هستند. این که هرکدام از ما چند بار در طول روز غذا می‌خوریم یا به سراغ خوردن چه غذاهایی می‌رویم تأثیر بسیاری روی وزنمان خواهد داشت. پس اولین موضوعی که می‌بایست کنترل کنید غذا خوردن کودک است. سعی کنید تا جای ممکن در رژیم غذایی فرزندتان از مواد غذایی تازه و سالم استفاده کنید.
برای تقویت کودک از مواد مغذی مثل مغزها و خشکبار استفاده کنید.
خودتان الگوی سالم برای کودک باشید
به مرتب بودن وعده های غذایی توجه کنید
رژیم لاغری برای کودکان
جدول زیر میتواند برای کودکان 4 – 8 سال مورد استفاده قرار بگیرد.
| نمونه برنامه غذایی روزانه برای کودک | |
| صبحانه (انرژی بخش) | 1 عدد تخم مرغ آبپز یا نیرو نان تست سبوسدار + پنیر کم چرب یک لیوان شیر کمچرب یا شیر سویا چند برش میوه (سیب یا موز) |
| میان وعده صبح | یک مشت آجیل بدون نمک (بادام ، گردو) یک عدد میوه مثل پرتقال یا کیوی |
| نهار (متعادل) | 2 قاشق غذاخوری برنج قوه ای یا نان سبوس دار مرغ یا ماهی کبابی (به اندازه کف دست کودک) سالاد سبزیجات (خیار، گوجه، هویج با روغن زیتون) ماست پروبیوتیک یا دوغ کم نمک |
| میان وعده عصر | یک لیوان شیر با خرما یا عسل بیسکوییت سبوس دار یا کیک خانگی کم شکر |
| شام (سبک و مغذی) | سوپ جو با هویج و مرغ یا پوره سیب زمینی با گوشت چرخ کرده کم چرب یک کاسه کوچک ماست یا سالاد شیرازی |
| دسر (اختیاری) | میوه های رنگی مثل انبه یا توت فرنگی یا پودینگ خانگی با شیر و عسل |
✅ تنوع غذایی: شامل تمام گروههای غذایی (کربوهیدرات، پروتئین، چربیهای سالم، ویتامینها و مواد معدنی).
✅ مصرف میوه و سبزیجات: حداقل ۳ تا ۵ واحد در روز.
✅ پروتئین باکیفیت: مانند تخممرغ، مرغ، ماهی، حبوبات و لبنیات.
✅ کربوهیدراتهای پیچیده: نان سبوسدار، برنج قهوهای، جو دوسر.
✅ چربیهای سالم: آجیل، روغن زیتون، ماهیهای چرب مثل سالمون.
✅ محدود کردن قند و شیرینیها: کاهش مصرف آبمیوههای صنعتی، شکلات و تنقلات ناسالم.
2- فعالیت بدنی را در برنامه روزانه کودک قرار دهید
کم‌تحرکی یکی از دلایلی است که باعث اضافه‌وزن میشود. به علاوه کودکان چاق معمولاً تمایل کمتری به فعالیت بدنی دارند. در حقیقت این دو موضوع دائماً یکدیگر را تقویت می‌کنند. تاجایی که از فعالیت کردن فاصله می‌گیرید و وزن‌تان بالاتر می‌رود؛ در مقابل هرچقدر که وزن بالاتر می‌رود تمایل و همین‌طور توانایی فعالیت بدنی نیز کمتر میشود.
پس اگر به دنبال راهی برای درمان چاقی کودک‌تان هستید یکی از مهم‌ترین راهکارها این است که او را به فعالیت بدنی تشویق کنید. برای این کار میتوانید او را در یک کلاس ورزشی ثبتنام کنید. یا بعضی روزها فرزندتان را به همراه دوستانش به پارک ببرید. بازی‌های پرتحرک از جمله فعالیت‌هایی هستند که میتواند به کاهش وزن کودک شما کمک کند.
3- از متخصص کمک بگیرید
گاهی اوقات چاقی به دلیل بیماری‌های جسمانی مثل کم‌کاری تیروئید ایجاد میشود. به همین خاطر اگر احساس می‌کنید فرزندتان علی‌رغم اینکه عادت‌های غذایی اشتباهی ندارد چاق است بهتر است در این زمینه از یک متخصص کمک بگیرید. گاهی اوقات نیز متخصص معتقدند که بهتر است برای درمان چاقی کودک از بعضی داروها استفاده شود. این داروها به سوخت و ساز مواد غذایی در بدن، کاهش اشتها و یا متعادل شدن شرایط هورمونی بدن کمک می‌کنند.
4- الگوی خوبی برای فرزندتان باشید
کودکان را می‌توان آینه رفتار بزرگسالان دانست. بسیاری از کارهایی که فرزند شما انجام می‌دهد همان رفتارهایی هستند که شما یا سایر اطرافیان نزدیک کودک نیز داشته‌اید. به همین خاطر یکی از مهم‌ترین راهکارها برای اینکه از اضافه‌وزن فرزندتان جلوگیری کنید این است که خودتان نیز به وزن و تغذیه‌تان اهمیت بدهید. در حقیقت وقتی شما چاق هستید یا عادت‌های غذایی درستی ندارید نمی‌توانید از کودک بخواهید که به این مسائل توجه داشته باشد. پس اگر می‌خواهید فرزندتان وزن ایده آلی داشته باشد یکی از مهم‌ترین مسائل این است که از نظر تغذیه الگوی خوبی برای او باشید.
خدمات ذهن نو برای کودکان چاق
عوارض چاقی کودکان، میتواند زمینه جسمی و روحی بسیاری را به همراه داشته باشد. وقتی این مشکلات به وجود می‌آیند شما علاوه بر درمان چاقی می‌بایست به برطرف کردن آنها نیز توجه داشته باشید. همانطور که گفتیم یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که چاقی برای کودکان ایجاد می‌کند کاهش مهارت‌های ارتباطی و همین‌طور از دست دادن اعتماد به نفس است. اگر احساس می‌کنید کودک شما نیز درگیر این مشکلات شده بهتر است از یک مشاور کمک بگیرید.
بسیاری از مواقع این مشکلات تا بزرگسالی همراه کودک باقی می‌ماند و تأثیر منفی بسیاری روی زندگی آنها خواهد داشت. مشاورین به کودک کمک می‌کنند تا واقعیت‌هایی مثل درگیر شدن با بیماری‌های جسمانی یا نامناسب بودن ظاهر خود را بپذیرند. سپس راهکارهایی را برای تغییر شرایط به آنها آموزش می‌دهند. پیشنهاد میشود حتما مقاله رفتار صحیح با کودکان را بخوانید.
کلام آخر
برای دریافت مشاوره در زمینه عوارض و درمان چاقی کودکان میتوانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 تماس بگیرید.
سؤالات متداول
چاقی یکی از عوامل خطر برای بسیاری از بیماری‌هاست. به علاوه بسیاری از کودکان چاق تا سنین بزرگسالی نیز نمی‌توانند وزن خود را تغییر بدهند. این به معنی آن است که این عامل خطر تا بزرگسالی همراه کودک باقی می‌ماند. به همین خاطر بهتر است از ابتدا برای این موضوع راه چاره‌ای پیدا کنید.
