تحقیر شدن در کودکی | عواقب و عوارض تحقیر فرزند

سوالی دارید؟ با ما تماس بگیرید

تماس با برترین مشاوران از طریق تلفن ثابت در سراسر کشور از 8 صبح الی 12 شب حتی ایام تعطیل

سراسر کشور : 9099070354

جهت مشاوره تلفنی با موبایل و رزرو وقت حضوری
شماره تماس با موبایل : 02191002360

    

تحقیر شدن در کودکی مسلما آثار روانیش در بزرگسالی نمود خواهد یافت. اگر باغبان به دانه گل‌هایی که می‌کارد توجه نداشته باشد و مراقبت‌های لازم را انجام ندهد، چه بسا دانه رشد کافی نخواهد داشت. کودکان دانه‌هایی هستند که در آینده به گل‌هایی شکفته و خوشبو تبدیل خواهند شد، اما لازمه این شکفتگی مراقبت‌های دوران کودکی است. خانواده‌ها به تناسب سطح سواد و آگاهی خود از مطالب روانشناسی سبک های فرزندپروری متفاوتی را به کار می‌برند. برخی از والدین به غلط تصور می‌کنند روش تربیتی توام با تحقیر و توهین، می‌تواند سبک مناسبی برای تربیت فرزندان باشد. اما تحقیر شدن در کودکی اثرات جبران ناپذیری به سلامت روان کودکان وارد می‌سازد و آینده او را تباه خواهد کرد. برای آشنایی با بهترین روش های تربیت کودک کلیک کنید.

برای دریافت مشاوره در زمینه تحقیر شدن در کودکی در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان کلینیک تخصصی مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

تحقیر شدن در کودکی

بسیاری از مشکلات روانی بزرگسالان ریشه در کودکی آن‌ها دارد. تحقیر شدن در کودکی به خصوص توسط والدین، یکی از آسیب زا ترین کنش هاست. متاسفانه خیلی اوقات والدین به دلیل عدم آگاهی، به فرزندشان آسیب‌های جدی وارد می‌کنند. اما ندانستن عذر بدتر از گناه است. پدر و مادر موظف‌اند در زمینه والدگری آموزش‌های لازم را ببینند. در این زمینه مطالعه و مشورت دریافت کنند. آن‌ها با پافشاری بر اشتباهات خود و اجدادشان قادر به پرورش فرزندی سالم نیستند. پس حتما برای کسب اطلاعات کامل در این زمینه مقاله اشتباهات تربیتی والدین را هم بخوانید.

دلایل تحقیر شدن از جانب والدین در کودکی

والدین به دلایل مختلفی از روش تحقیر فرزندشان استفاده می‌کنند، اما اغلب قصد آنان آموزش و رفع نواقص فرزندانشان است. عدم آگاهی از روش جایگزین مناسب مهم‌ترین علت این رفتار والدین می‌تواند باشد، اما به طور ناهشیار عواملی دیگری نیز دخیل‌اند که در ادامه شرح داده‌ایم.  در صورتی که در تربیت فرزند دچار شک و شبهه هستید حتما از مشاوره کودک استفاده نمایید.

عقده های دوران کودکی

گاهی عقده‌های روانی کودکی در بزرگسالی همچون قارچ‌های سمی سر بیرون می‌آورند و سلامت جسم و روان فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهند. در جلسات خانواده درمانی وقتی پدر و مادرها از دوران کودکی خود و تحقیرها و توهین‌های که متوجه آنها بوده، سخن می گویند، کاملا مشخص می شود که چرا اکنون رفتاری تحقیرآمیز با کودک خود دارند. بسیاری از والدین آنقدر دوران کودکی سخت و همراه با احساس حقارتی را پشت سرگذاشته‌اند که هم اکنون به طور ناخودآگاه، به منظور تخلیه عقده‌های روانی خود، کودک خویش را هدف توهین قرار می‌دهند و شخصیت او را لگد مال می‌کنند.

خودشیفتگی والدین

برخی پدر و مادرها به دلیل داشتن شخصیت خود شیفته، خود را از دیگران بالاتر و برتر می‌دانند. روش تربیتی آنان در برخورد با فرزند خویش به گونه‌ای است که که کودک هر چه تلاش کند باز هم نمی‌تواند در نظر چنین پدر و مادری خوب جلوه نماید. ” من همسن و سال تو که بودم فلان موقعیت را داشتم. تو به گونه‌ای رفتار نمی‌کنی که شایسته شان خانوادگی مان است؛ من خجالت می کشم که تو را با خودم به محفل‌های دوستانه ببرم و دیگران ببینند که صاحب چنین فرزندی هستم”، اینها جملات شایعی هستند که بر زبان پدر و مادرهای خودشیفته جاری می‌گردد و به سلامت روان کودک لطمه می‌زند.

ناآگاهی

روش تربیتی صحیح و به کارگیری سبک‌های فرزند پروری علاوه بر اینکه یک مهارت است و به ویژگی‌های ذاتی شخصیت پدر و مادر بستگی دارد، می‌بایست از طریق کسب آگاهی هر چه بیشتر آموخته شوند. پیشرفت‌های جامعه امروزی، نیاز به بکارگیری روش‌های تربیتی جدید دارد که ضمن احترام به شخصیت کودک، امکان ارتباط صمیمانه بین والدین و کودک را به وجود بیاورد. ناآگاهی از روش‌های تربیتی صحیح معضلی بسیار بزرگ است که نیاز به توجه دارد و پدر و مادرها باید در این راستا اقدامات مهمی چون مشاوره با روانشناس کودک، مطالعه کتاب‌های روانشناسی در حوزه سبک‌های فرزند پروری را انجام دهند.

اشکال مختلف تحقیر شدن در کودکی

تحقیر کودک به شکل‌های مختلفی اتفاق می‌افتد که برخی آشکار و برخی پنهان هستند. در اینجا انواع رایج تحقیر کودکان را بررسی می‌کنیم:

۱. تحقیر کلامی

• گفتن جملاتی مثل: “تو بی‌عرضه‌ای”، “چقد دست و پا چلفتی‌ای”، “بازم خرابکاری کردی”، “از برادرت خجالت بکش”

• مقایسه کردن کودک با دیگران: “ببین دوستت چقدر درس خونده، تو اما…”

• تمسخر و لقب دادن: “گاوه”، “خرس”، “بی‌عقل”

۲. تحقیر غیرکلامی

• نگاه تحقیرآمیز، چشم‌غره رفتن یا بی‌اعتنایی عمدی

• خندیدن به اشتباهات کودک یا نشان دادن واکنش‌های اغراق‌آمیز (مثلاً وقتی زمین می‌خورد)

• حرکات بدن مثل دست تکان دادن به نشانه بی‌ارزش شمردن حرف کودک

۳. تحقیر هیجانی

• بی‌اهمیت جلوه دادن احساسات کودک: “گریه نکن، مسخره‌ست”، “اینکه چیزی نیست، بزرگ‌ش کن”

• تهدید به ترک کردن: “اگه این کارو بکنی دیگه دوستت ندارم”، “بمون اینجا، من میرم!”

• ایجاد احساس گناه: “به خاطر تو مادرت مریض شد”، “اگه خوب بودی پدرت نمیرفت”

۴. تحقیر اجتماعی

• شرمنده کردن کودک در جمع: “ببینید پسرم چقدر تنبله”، “این بچه‌ی من نیست، خدا شاهد هست!”

• تعریف نکردن از کودک یا نادیده گرفتن موفقیت‌هایش در مقابل دیگران

۵. تحقیر از طریق کنترل افراطی

• اجازه ندادن به کودک برای تصمیم‌گیری‌های ساده (مثلاً انتخاب لباس یا غذا)

• تحقیر انتخاب‌هایش: “این چه رنگیه؟ آدم عاقل اینو نمی‌پوشه!”

۶. تحقیر از طریق تنبیه‌های تحقیرآمیز

• تنبیه بدنی همراه با تحقیر (مثلاً کتک زدن و گفتن “بازم گریه کنی بیشتر می‌زنمت”)

• مجبور کردن کودک به انجام کارهای унизиکارانه (مثلاً “الان تو کوچه می‌گی من بچه‌ی بدی بودم”)

تأثیرات تحقیر روی کودک:

• کاهش اعتمادبه‌نفس و ترس از ابراز وجود

• اضطراب اجتماعی و خجالتی شدن

• احساس بی‌ارزشی و احتمال افسردگی در آینده

• پرخاشگری یا لجبازی به عنوان مکانیسم دفاعی

اگر شما یا همسرتان ناخواسته از این روش‌ها استفاده می‌کنید، آگاه شدن و تغییر رفتار اولین قدم برای بهبود رابطه با کودک است. در صورت نیاز، مشاوره کودک و خانواده می‌تواند کمک بزرگی باشد.

نمونه هایی از رفتارهای تحقیر آمیز با کودک

• مقایسه کردن کودک با برادر و خواهر و دوستانش
• بی توجهی به کودک
• او را در جمع نادیده می‌گیرید
• سرزنش کردن مداوم کودک
• پریدن بین حرفای کودک و مانع شدن از اتمام صحبت‌های او
• کودک را با کلمات و برچسب‌های منفی مخاطب قرار می‌دهید
• کنایه زدن به کودک و از بین بردن اعتماد به نفس او
• انتظارات بیش از اندازه داشتن از کودک
• بدگویی از کودک در پیش والد دیگر در حالی که کودک می‌شنود
• خشونت کلامی
• ایجاد حس گناه در کودک با گفتن جملاتی چون تقصیر توست که من این زندگی نکبت بار را تحمل می‌کنم
• به کار بردن جملات تهدید آمیز
• منع ارتباط کودک با دوستان و هم سن و سال‌ها

برای آشنایی بیشتر با سایر آسیب های دوران کودکی کلیک کنید.

عوارض جسمانی تحقیر شدن در کودکی

• شب ادرای
• افزایش اشتها
• کاهش میزان خواب و بالعکس افزایش میزان خواب
• خشونت و پرخاشگری کلامی
• از خواب پریدن های شبانه

عوارض روانی تحقیر شدن در کودکی

1- احساس ترس و اضطراب دائم

تحقیر شدن مداوم، کودک را به این باور می رساند که توانایی انجام هیچ کاری را ندارد. این احساس منفی باعث افزایش اضطراب و ترس کودک می‌شود، چرا که دائما نگران این است که مورد تحقیر والدین و اطرافیان قرار بگیرد.

2- خشونت کلامی

وقتی کودک در معرض رفتارهای تحقیرآمیز بزرگ‌ترها قرار می‌گیرد، عقده های خود را در برخورد با کودکان کوچک‌تر نشان می دهد. در برابر کوچک‌ترها احساس قدرت پیدا می‌کند و رفتارهایی تحقیرآمیز نسبت به آن‌ها نشان می‌دهند.

3- کاهش مهارت های اجتماعی

احساس حقارت، خود ارزشمندی کودک را پایین می‌آورد و تصویر ذهنی منفی نسبت به خود در او ایجاد می‌کند. کودکی که دچار خود پنداره منفی باشد، خود را حقیرتر از آن می‌داند که با دیگران ارتباط داشته باشد. به جای حضور در جمع ترجیح می‌دهد، در معرض دید قرار نگیرد. در نتیجه مهارت های زندگی اجتماعی را یاد نخواهد گرفت.

4- شخصیت بزهکار

به کار گیری روش‌های تربیتی غلط بر شخصیت کودک اثرات روانی مخربی برجای خواهد گذاشت. اگر چه هنوز کودک است و به ظاهر نمی‌تواند به طور مستقل عمل کند، اما وقتی بزرگ شود و به سن نوجوانی و جوانی برسد، رفتارهای ناسازگار و خلاف قوانین اجتماعی انجام خواهد داد. تمام حسرت‌های گذشته و ناراحتی‌های تلمبار شده در وجود او به شکل خشونت کلامی و رفتاری بروز می‌کند و از او یک شخص بزهکار خواهد ساخت.

5- اعتماد به نفس پایین

اگر والدین و بزرگترهای کودک در برخورد با وی این پیام را منتقل کنند که “تو بی‌عرضه و بی‌کفایت هستی”، “همیشه نمرات پایین می گیری”، “آداب معاشرت بلد نیستی و باعث شرمندگی ما می شوی”؛ عزت نفس کودک از بین می‌رود. کاهش سطح اعتماد به نفس کودک زمینه بروز افسردگی را فراهم می‌آورد.

سخن آخر

برای دریافت مشاوره در زمینه تحقیر شدن در کودکی در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان کلینیک تخصصی مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

سوالات متداول