تربیت کودک | نکاتی شنیدنی در خصوص تربیت کودکان
تربیت کودک یکی از مهمترین دغدغه‌های والدینی است که به تازگی صاحب فرزند شده‌اند. این گروه از والدین معمولاً به دنبال اصول و راهکارهایی هستند تا از طریق آن‌ها بتوانند به پرورش استعدادها و توانایی‌های کودک خود کمک کنند و یا سلامت روحی و شخصیت او را تضمین نمایند.
روانشناسان معتقدند که کودکان در هر دوره سنی نیازها و توانایی‌های متفاوتی دارند. و تربیت آن‌ها نیز باید به صورتی باشد که تا حد ممکن به این نیازها پاسخ داده و آن‌ها را برای ورود به مرحله بعدی رشد آماده کند. عدم توجه به روانشناسی کودک آینده آن‌ها تحت تاثیر قرار داده و موجب بروز آسیب‌هایی در بزرگسالی خواهد شد. بنابراین پیش از هر چیز در مورد فرزندتان مشاوره کودک دریافت کنید.
اصول کلی آموزش تربیت کودک
بازی با کودک، داستان گویی و مکالمه در تربیت کودک نقش مهمی دارد. در ادامه اصول کلی در رابطه با آموزش تربیت کودک را ارائه داده ایم.
1. قوانین مخصوصی را مشخص کنید
بر اساس توانایی های کودک خود قوانین و شرایط خانه را شرح دهید. به او آموزش دهید که چه قوانینی در خانه از اهمیت زیادی برخوردار است و انجام آن حتمی باید باشد. با توجه به سطح توانایی کودک خود قوانین را به او آموزش دهید.
2. قوانین مشخص شده را اجرا کنید
قوانینی که در مرحله اول به کودک خود آموزش می‌دهید، مشخص کنید که لازم است اجرا شود. پس از شرح قوانین طبق توانایی های کودکتان نحوه اجرای قوانین را به او یاد بدهید.
3. مادر و پدر در تربیت کودک هماهنگ باشند
زمانی که مادر و پدر همزمان باهم در رابطه با مسائل مختلف کودک را تربیت کنند کودک دچار آشفتگی و سردرگمی نمی‌شود. در صورت هماهنگی در تربیت، کودک رفتار مناسب را هنگام حضور پیش والدین به درستی انجام می‌دهند.
4. به بدرفتاری های کودک با آرامش پاسخ دهید
زمانی که کودک شما فریاد، پرخاشگری و بد رفتاری می‌کند، با او با آرامش صحبت کنید. از کلماتی مانند “بچه بی ادب”، “دختر/ پسر تخس” و … استفاد نکنید. با حفظ خونسردی و آرامش به کودک خود رفتار بدش را بگویید.
6. رفتارهای مناسب در حضور کودک داشته باشید
کودکان بیشتر از مکاله از رفتارهای والدین تقلید می‌کنند. برای حفظ تربیت کودک سعی کنید رفتارهای نامناسب را در حضور فرزندتان انجام ندهید. کودکان آینه رفتار والدین هستند.
برای آشنایی با تفاوت های روش های تربیت کودک با فرزندخواندگی کلیک کنید.
شیوه های تربیت کودک
4 شیوه اصلی برای تربیت کودک وجود دارد که عبارتند از:
- محبت زیاد، محدودیت زیاد
- محبت کم، محدودیت کم
- محبت زیاد، محدودیت کم
- محبت کم، محدودیت زیاد
آموزش های جامع در تربیت کودک
هر خانواده‌ای دارای آداب و عادات رفتاری منحصر به فردی است. و هر کودکی با نگاه کردن و سرمشق گیری از والدین و نزدیکانش رفتارهای آن‌ها را الگو قرار داده و به مرور زمان شناخت و عادات اعضا در کودک نیز شکل می‌گیرد. والدین جوان امروزی نسبت به پدران و مادران خود در تربیت فرزندانشان محتاطانه‌تر رفتار کرده. و در تلاش‌اند تا فرزندانی با کمترین آسیب روحی و روانی پرورش دهند. در ادامه به ابعاد مختلف تربیتی که والدین باید توجه داشته باشند اشاره شده است. برای اشنایی با انواع سبک فرزند پروری کلیک کنید.
1. سن تربیت کودک
یکی از نخستین سوالاتی که در زمینه تربیت کودک باید به آن پاسخ داد این است که تربیت از چه سنی شروع می‌شود؟ متخصصین روانشناسی کودک بازه زمانی مشخصی را برای تربیت در نظر نمی‌گیرند. و معتقدند که از نخستین روزهای تولد بحث تربیت شروع خواهد شد. در واقع شما با محبت یا توجهی که در روزهای اول تولد به کودک خود دارید. نخستین قدم‌ها را در تربیت کودکتان برمی‌دارید و به تدریج با بزرگتر شدن وی ابعاد بیشتر و پیچیده‌تری از تربیت نیز به آن اضافه خواهد شد.
بهتر است برای آشنایی با جنبه‌های مختلف تربیت و زمان ارائه هر آموزشی به فرزند خود با یک مشاور کودک صحبت کنید. متخصصین می‌توانند اطلاعات مناسبی راجع به نیازهای هر دوره سنی و سطح توانایی‌های کودک در هر دوره در اختیارتان بگذارند. برای اطلاع از بهترین اقدامات مرتبط با سن تربیت کودک کلیک کنید.
2. اشتباهات تربیتی والدین
یکی دیگر از نکاتی که در تربیت کودک باید به آن توجه داشت این است که برخی رفتارها باعث آسیب دیدن شخصیت کودک شده و تأثیر مثبتی در او نخواهند داشت. به این قبیل رفتارها اشتباهات تربیتی گفته می‌شود. آشنایی با این اشتباهات اهمیت بسیاری برای والدین دارد زیرا با عمل کردن به آن‌ها به صورت ناخواسته فرزندتان را در معرض آسیب‌های روحی مثل اضطراب یا افسردگی قرار می‌دهید. یا شاید او دچار بعضی ضعف‌های شخصیتی شود که تا سنین بزرگسالی نیز همراهش باشند. برخی از رایج‌ترین اشتباهات تربیتی شامل موارد زیر هستند. برای جلوگیری و آشنایی با سایر اشتباهات تربیتی والدین کلیک کنید.
- تنبیه‌های فیزیکی
- بی توجهی به رفتارهای مثبت و توانایی‌های کودک
- توجه به نتیجه و ماحصل کارها به جای توجه به فرایند
- مسخره کردن یا بی اهمیت دانستن ترس‌ها، خیالات یا نگرانی‌های کودک
- بیان جملاتی مثل (دیگر دوستت ندارم)، (تو دیگر فرزند ما نیستی) و …
3. تربیت جنسی کودک
والدین می‌بایست به تمامی ابعاد تربیتی توجه کافی داشته باشند. یکی از جنبه‌های تربیت که باید به آن توجه داشته باشید تربیت جنسی کودک است. روانشناسان معتقدند که همانند سایر ابعاد تربیت، تربیت جنسی کودک نیز سن یا مقطع خاصی ندارد. و شما می‌بایست این موضوع را به عنوان یک فرایند و در طی سال‌های تربیت کودک مدنظر داشته باشید.
تربیت جنسی به طور کلی به معنای پاسخ‌دهی صحیح به کنجکاوی‌های جنسی کودک، آموزش حریم خصوصی به او و یاددهی اصولی است که در هر فرهنگ باید راجع به مسائل جنسی رعایت شوند. یکی از مهمترین دلایل اهمیت تربیت جنسی کودک این است که با افزایش آگاهی، احتمال بروز آسیب‌هایی مثل تجاوز کاهش پیدا می‌کند. و همچنین شما می‌توانید میزان دانسته‌های فرزندتان در هر دوره سنی را تحت کنترل داشته باشید. به همین خاطر بهتر است اطلاعات خود را، راجع به اصول تربیت جنسی افزایش دهید. جهت دریافت آموزه های مربوط به تربیت جنسی کودکان کلیک کنید.
4. آموزش مهارت‌ها به کودک
خیلی از دشواری‌هایی که بزرگسالان با آن مواجه می‌شوند به دلیل ضعف در مهارت‌هایی است که داشتن آن‌ها می‌توانست در شرایط سخت بسیار کمک کننده باشد. به همین خاطر در سال‌های اخیر روانشناسان تاکید بسیاری بر آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان دارند.
متاسفانه برخلاف تصور بسیاری از والدین این مهارت‌ها در طول زندگی و به صورت خود به خودی برای کودک دست‌یافتنی نخواهد بود. و یا درصورتیکه چنین احتمالی وجود داشته باشد، کسب تجربه و مهارت در این زمینه‌ها می‌تواند هزینه‌های سنگینی را برای کودک به همراه داشته باشد. در نتیجه بهتر است از اولین سال‌های رشد کودک و در جریان تربیت با کمک گرفتن از یک مشاور، کودکتان را با مهارت‌های مختلف زندگی آشنا کنید. برخی از این مهارت‌ها شامل موارد زیر هستند.
- توانایی (نه) گفتن
- توانایی دوست یابی و برقراری روابط اجتماعی
- توانایی مدیریت احساسات
- توانایی حل مسئله و تصمیم گیری
- توانایی مدیریت زمان
- و…
5. مانند یک دوست رفتار کنید
هنگام تربیت کودک خود با او دوستانه و صمیمی رفتار کنید. تربیت کودک باید به نحوی انجام شود که والدین را بهترین دوست و رازدار خود بدانند. والدینی که با کودکان خود پرخاشگری می‌کنند و آرامش ندارند، کودکانشان را از خود دور می‌کنند.
بیشتر بخوانید: تربیت فرزند
در چه دوره‌ای کودک باید تربیت شود؟
برای تربیت کودک لازم است که توانایی ها و ویژگی های شخصیتی او را در نظر بگیرید. برخی از کودکان از توانایی ذهنی کمی برخوردار هستند و برای تربیت دوره سنی مخصوص به خود را دارند. اما کودک را از همان اول مسئولیت پذیر و توانمند بار بیاورید. گاهی لازم است هنگامی که کودک شما شروع به راه رفتن کرد به او مسئولیت جابجایی وسایل بی خطر را بدهید. برای مثال: برای او لیوان پلاستیکی تهیه کنید و از او بخواهید که بعد از استفاده آن را داخل سینک ظرفشویی قرار دهد.
مسائلی که برای تربیت کودک باید مخفی بماند
تربیت کودکان مهمترین وظیفه والدین است. بسیاری از مشکلات و مسائل هستند که والدین نباید بازگو کنند. والدین در صورت بچه دار شدن باید به رفتار خود توجه داشته باشند. مسائلی هستند که بیشتر باید مورد توجه قرار بگیرند که عبارتند از.
1. مسائل اقتصادی را نگویید
سعی کنید مسائل مالی و اقتصادی را طبیعی جلوه دهید. از مشکلات مالی، قسط و بدهی های والدین فرزندان نباید آگاه باشند.
2. استرس و اضطراب را نشان ندهید
بازگو کردن شرایط استرس زا به کودک او را عصبی و منزوی می‌کند. با این رفتار کودکی که از استرس و اضطراب والدین با خبر است، ترس از آینده و نگرانی ها در بزرگسالی گریبان گیرش می‌شود.
3. خطاهای همسر را نگویید
با بازگو کردن خطاها و اشتباهات همسرانتان او را از پدر یا مادرش دلخور و گریزان می‌کنید. کودکان توانایی درک و قضاوت در رابطه با شما و مشکلاتتان را ندارند.
4. کودک را بر سر دوراهی علاقه بین خود و همسر قرار ندهید
کسانی که فرزند دارند باید حس علاقه مساوی بین خود و همسر را به کودک آموزش دهند. بسیاری از والدین ناآگاه دائم در حال پرسش این سوال هستند “من و بیشتر دوس داری یا باباتو؟” من و بیشتر دوس داری یا مامان رو؟” پرسش این سوال به هیچ وجه درست نیست.
5. بازخورد منفی بعد از مصرف غذاهای کم ارزش به کودک ندهید
غذاهایی که از مضر هستند و کودکتان مصرف می‌کند . اگر کودک شما به غذاهای مضر علاقه مند است با استرس و به کار بردن جملات منفی به او اضطراب وارد نکنید. وعده های غذایی که مفید هستند را جایگزین کنید و با آرامش در رابطه با ضررهای فست فود، شکلات و تنقلات توضیح دهید.
6. از مشکلات خود با خانواده همسر (حتی خانواده خودتان) سخن نگویید
در رابطه با مشکلاتی که با خانواده خود و همسرتان دارید با کودک خود صحبت نکنید. کودک شما توانایی درک و حل مساله ندارد و صحبت راجب این موضوعات کودک را از خانواده پدر و مادر طرد می‌کند.
7. از آرامش در صورت نبود کودک سخن نگویید
زمانی که تنهایی به مسافرت می‌روید یا کودکتان در مراسم و جشن ها همراه شما نیست، پس از ارتباط با فرزندتان از جملاتی مانند ” نبودی آرامش داشتم”، ” انقد خوش گذشت که دوباره تنهایی امتحان می‌کنم” و … را در حضور کودک نگویید. با این روش شما حس مزاحم بودن به کودک می‌دهید.
8. در رابطه با آسیب های بعد از تولد کودک سخن نگویید
همه والدین قبل از فرزندآوری از تمامی آسیب هایی که بعد از تولد کودک وارد می‌شود اطلاع دارند. پس لزومی ندارد که از ریزش مو، کمبود بودجه، افسردگی پس از زایمان و … سخن بگویید. کودکان مقصر نیستند و این شما هستید که فرزند آوردید.
چند نکته تربیتی کودکان
اگرچه کودکان در هر دوره سنی نیازهای متفاوتی دارند و در تربیت آن‌ها باید به مسائل مختلف توجه داشته باشید، اما برخی نکات اصول کلی تربیت هستند و می‌توانند به شما در همه زمان‌ها کمک کنند. مهمترین اصول تربیتی را در ادامه با یکدیگر مرور خواهیم کرد.
- همواره به قوانین و مقرراتی که در خانه وضع کرده‌اید وفادار باشید. اگر فرزندتان احساس کند که با قشقرق درست کردن یا هر طریق دیگری می‌تواند شما را مجاب کند، کنترل رفتار وی سخت خواهد بود.
- هنگام تربیت کودک تنبیه را کنار بگذارید. تنبیه اطلاعات تربیتی مناسبی در اختیار فرزندتان قرار نمی‌دهد و صرفاً به او این پیام را منتقل می‌کند که نباید کاری را انجام دهد، اما راجع به چرایی این مسئله یا رفتار جایگزین چیزی نمی‌گوید.
- رفتارهای مناسب کودک خود را پاداش دهید و آن‌ها را به خاطر هر موضوع کوچکی تشویق کنید.
- زمانی را برای بازی با کودک و یا هر فعالیت دیگری که برای او خوشایند است اختصاص دهید.
- درصورتی که همیشه انجام کارها را خودتان برعهده بگیرید باعث اختلال در رشد اعتماد به نفس کودک می‌شوید و او در بزرگسالی همواره به توانایی‌هایش با شک و تردید نگاه خواهد کرد.
کلام آخر
والدین آگاه همزمان با روش های سنتی و مدرنی که اطلاع دارند از یک روانشناس در حوزه کودک نیز استفاده می‌کنند. مشاورین کودک به والدین آموزش های لازم برای چگونگی برخورد و نحوه آموزش را می‌دهند. مرکز مشاوره نی نی مایند به صورت تلفنی و حضوری به شما عزیزان خدمات ارائه می‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با تربیت کودک بر لینک زیر کلیک کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه تربیت کودک می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
سؤالات متداول
راه های تربیت کودک با ادب چیست؟
کمک گرفتن از مشاورین در تربیت کودک چه اهمیتی دارد؟
یک دیدگاه