خیال پردازی کودک
خیال پردازی کودک یکی از مسائلی که میتواند در راستای رشد شخصیت و مهارتهای ارتباطی کودکان موثر باشد و در عین حال باعث ایجاد نگرانیهایی برای والدین گردد. کودکان عمدتاً در خیالهای خودشان زندگی میکنند و دنیا را بر اساس تصوراتی که دارند در نظر میگیرند. خیال پردازی کودک حتی میتواند تا داشتن دوست و همبازی خیالی هم پیش برود. آن چه که اهمیت دارد این است که والدین باید بدانند این مسئله در یک دوره سنی طبیعی است و نیاز به ابزار نگرانی ندارد با این حال از طرفی سرکوب کردن خیالات و یا غرق شدن کودک در تصوراتش میتواند با آسیبهایی همراه باشد. از این جهت آشنایی با خیال پردازیهای کودک و شیوه صحیح برخورد با این مسئله دارای اهمیت زیادی است. در ادامه به طور کامل درباره این موضوع صحبت خواهیم کرد پس همراه ما باشید.
برای دریافت مشاوره در زمینه خیال پردازی کودک میتوانید در هر ساعت از روز برای مشاوره کودک تلفنی با شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
خیال پردازی کودک
خیال پردازی کودک میتواند شامل افکار و تصاویری باشد که در ذهن کودک جریان دارند، به طوریکه که میتوانند کاملا غیر واقعی باشند یا صرفاً بخشی از آن واقعیت نداشته باشد. تصویرسازی یا خیال پردازی در این دوران دریچهای است که کودک دنیا را بر اساس آن نگاه میکند و به نوعی با توجه به این خیال پردازیها با اطرافیان و محیط پیرامونش ارتباط میگیرد. برخی از خیال پردازیهای کودک را میتوان به عنوان مصادیقی در نظر گرفت که در دنیای واقعی وجود ندارد، به عنوان مثال میتوان به اسب پرنده یا انسانهای ابرقدرت اشاره کرد.
در برخی موارد خیال پردازیهای کودک میتواند شامل داشتن یک دوست و همبازی خیالی هم شود. خیال پردازی و داشتن دوست خیالی مزیتهای فراوانی دارد که میتواند به رشد و توسعه ارتباطات بین فردی کودک کمک کند. با این حال همانند هرچیز دیگری افراط در این زمینه میتواند با آسیبهایی همراه باشد. به طور کلی داشتن دوست و یا همبازی خیالی تا سن 7 سالگی برای کودک نشان دهنده مشکل خاصی نیست چراکه در این دوران هنوز دستگاه عصبی مرکزی کودک در حال تکامل است، اما داشتن دوست خیالی در سالهای بعدی میتواند نشان دهنده یک مشکل روانشناختی باشد.
برای آشنایی با نحوه برخورد با دوست خیالی کودکان کلیک کنید.
خیال پردازی کودک اگر به صورت افراطی نباشد میتواند باعث افزایش خلاقیت کودک شود اما اگر این خیال پردازیها تمام جنبههای زندگی کودک را چه در زمان بیداری و چه در زمان خواب دربرگرفته باشند نیاز به بررسی و مداخله دارد. آنچه که اهمیت دارد این است که والدین بتوانند مرز بین واقعیت و خیال را برای کودک مشخص کنند و به او آموزش دهند. برای آگاهی بیشتر درباره دنیای کودکان کلیک کنید.
زمان شروع خیال پردازی کودک
خیال پردازی کودک تقریبا از سن دو تا سه سالگی آغاز شده و همانطور که گفته شد تا 7 سالگی ادامه مییابد. البته که افراد تا پایان عمر قادر به خیالپردازی کردن هستند؛ اما بعد از این دوران تقریبا این ویژگی کمرنگ میشود. اما سن شروع و پایان این ویژگی از آن جهت اهمیت دارد که اگر بیشتر ادامه یابد؛ ممکن است در زندگی کودک اختلال ایجاد کند.
علل خیال پردازی کودک
خیال پردازی کودک میتواند علل مختلفی داشته باشد. به طور کلی علل آن را میتوان در سه عامل زیستی، روانی و محیطی در نظر گرفت. برخی از کودکان میتوانند دارای ژنهایی باشند که این ویژگی را به وجود میآورد، همچنین برخی از والدین ممکن است بر اساس شیوه فرزندپروری که دارند منجر به رشد و پرورش کودک خیال پرداز شوند. عواملی مانند محیط مدرسه، گروه همسالان و… هم میتوانند باعث پرورش، تقویت و یا سرکوب خیال پردازی در کودک شوند.
نحوه تشخیص خیال پردازی کودک
مقداری از خیال پردازی در همه کودکان وجود دارد، خصوصاً هنگامی که کودکان در حال بازی به تنهایی یا با همسالان خود هستند. به طورکلی با توجه به وضعیت بازی و توجه به رفتارها و گفتههای کودک میتوان به این مسئله پی برد. بسیاری از کودکان خودشان را جای شخصیتهای ابرقهرمان جا میزنند و با آنها همذات پنداری میکنند این مسئله تا اندازهای طبیعی است و برای رشد و خلاقیت کودک مناسب است. با این حال نباید به صورت افراطی شود. جدیترین مسئله در خیال پردازی کودک که میتواند منجر به نگرانی والدین هم شود داشتن دوست خیالی است.
با توجه به صحبتها و سوالهای کودک، رویاها، نقاشی، استدلالها و بازی کردن با کودک میتوان متوجه دوست خیالی در کودک شد. کودکان معمولاً در ارتباط با هر مسئلهای با والدین خود صحبت میکنند پس به گفتههای او با دقت توجه کنید تا بتوانید خیال پردازیاش را درک کنید. حتی در مواردی کودکانی که دوست خیالی دارند، تلاش میکنند تا دوستشان را به والدین نشان دهند و یا به تنهایی با او حرف بزنند. در این شرایط لازم که برای بررسیهای بیشتر از یک مشاور کودک کمک بگیرید. برای اطلاعات بیشتر درباره روانشناسی کودک کلیک کنید.
مزایای خیال پردازی کودک
خیال پردازی کودک شاید موضوع بی اهمیت و پیش پا افتاده ای به نظر برسد. اما میتواند تاثیر زیادی در فرایند رشدی کودکان داشته باشد. برخی از مزایای خیال پردازی کردن آنان، شامل موارد زیر است.
هوش بالا در کودکان: خیال پردازی آنان باعث میشود که ذهن و تفکرات آنها به طور چشمگیری گسترش پیدا کند.
حل شدن برخی از مشکلات: چنین کودکانی احتمالات مختلفی را در نظر گرفته و به همین دلیل راحت تر میتوانند مشکلات خود را حل کنند.
تقویت شدن حافظه آنها: به این دلیل که آنها از مغز خود بیشتر استفاده میکنند؛ ظرفیت حافظه آنان نیز بیشتر خواهد شد.
بیشتر شدن خلاقیت: این موضوع خلاقیت را نیز در آنها تقویت کرده و باعث خوش فکری آنها میشود.
افزایش روحیه کنجکاوی: او بعد از خیال پردازی به دنبال خیال هایش میرود و همین موضوع باعث میشود تا در مورد محیط اطرافش کنجکاو تر باشد.
معایب خیال پردازی کودک
اما اگر خیال پردازی کودک از حالت طبیعی آن خارج شده و باعث شود تا کودک بیش از اندازه اینکار را انجام دهد؛ معایبی نیز خواهد داشت. برخی از مشکلاتی که ممکن است برای کودک پیش آید؛ شامل موارد زیر هستند.
- قطع ارتباط با دنیای واقعی
- اختلال در تمرکز
- آموزش ناپذیر شدن کودک
شیوه برخورد با کودکان خیالپرداز
بهترین شیوه برخورد والدین با کودکی که خیال پردازی دارد این است که به طور فعالانه به حرفهای کودکشان توجه کنند و به نوعی وارد دنیای خیالی کودک شوند. سرکوب کردن کردن خیال پردازیها هیچگونه کمکی به حل این مسئله نمیکند و فقط باعث میشود که کودک از گفتن خیال پردازیهایش اجتناب کند. همچنین خیالپردازیهای کودک را با دروغ مساوی ندانید چراکه از نظر کودکان این خیالپردازیها واقعی هستند و واکنشهای این چنینی از طرف والدین میتواند منجر به کاهش عزت نفس و ایجاد مشکلات شخصیتی و رفتاری در کودک شود.
علاوه بر این میتوانید در ارتباط با خیال پردازیها با کودک صحبت کنید و در قالب داستان یا بازی بخواهید که در مورد آنها با شما صحبت کند. در یک دوره از رشد کودک خصوصا در کودکی اول یعنی سنین 2 تا 6 سالگی خیال پردازی امری طبیعی است و نیاز به نگرانی ندارد. با این حال اگر در ارتباط با این مسئله دچار نگرانیهای زیادی شدهاید بهتر است از یک روانشناس کودک کمک بخواهید.
نحوه تقویت قوه تخیل در کودکان
کودکان به طور طبیعی روحیه خیالپردازی دارند. اما در برخی موارد از آن استفاده نکرده و یا زمینه ای برای بروز آن ندارند. از این رو خانواده ها میتوانند از روش هایی استفاده کنند؛ تا این ویژگی را در کودکان خود تقویت نمایند. برای مثال:
✨بازی خانه سازی
✨خواندن داستان هایی متناسب با سن آنها
✨دیدن کارتون های جذاب
✨به آنها اجازه آزمایش و کشف کردن بدهید
✨دور کردن آنها از دنیای فناوری
✨آزاد گذاشتن آنها برای نقش آفرینی
سخن پایانی
برای دریافت مشاوره در زمینه خیال پردازی کودک میتوانید در هر ساعت از روز برای مشاوره کودک تلفنی با شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
سوالات متداول
خیال پردازی یکی از ویژگیها و فعالیتهایی است که عمده کودکان در دوره کودکی اول خود یعنی حدود 2 تا 6 سالگی انجام میدهند. در برخی موارد این خیال پردازیها میتواند به داشتن یک دوست خیالی تبدیل شود. به طور کلی در دوره کودکی این مسئله یک فرایند عادی است و نیاز به نگرانی از طرف والدین ندارد.
