اختلال شخصیت وسواسی جبری

اختلال شخصیت وسواسی جبری یا OCPD به حالتی اطلاق می‌شود که در آن فرد به شکلی زیاده از حد و غیر طبیعی که در سایر افراد معمولی مشاهده نمی‌شود، به جزئیات کارها و مسئولیت‌های خویش پرداخته و دائما می‌خواهد که تمامی امور تحت کنترل و نظارت او باشند. ویژگی‌های شخصیتی وسواسی باعث می‌شود که نتوانند در موقعیت‌های مختلف به مانند سایرین رفتار کنند.

فهرست مطالب

باورهای سرسختانه و رفتارهای انعطاف ناپذیر این شخصیت دیر یا زود او را دچار دردسر خواهد کرد. ناتوانی در کنترل این رفتارها نیاز به دریافت خدمات درمانی را بیشتر می‌کند. در ادامه به نشانه ها و علل بروز شخصیت وسواسی جبری پرداخته‌ایم. برای آشنایی بیشتر با اختلال شخصیت های کلاستر ب کلیک کنید.

برای دریافت مشاوره تلفنی در زمینه اختلال شخصیت وسواسی جبری می‌توانید با برترین متخصصان در مجموعه مشاوره روانشناسی ذهن نو در هر ساعت از روز از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

اختلال شخصیت وسواسی جبری

از ویژگی‌هایی که تشخیص افراد مبتلا به اختلال شخصیت‌ وسواسی جبری را از سایر افراد آسان‌تر می‌کند، توجه افراطی آنان به نظم و پاکیزگی محیط اطراف خود و چیده شدن ابزار و وسایل بر مبنای اصول و قواعد به خصوصی که توسط خود این افراد تعیین می‌شود، می‌باشد.

در واقع در این بیماران، یک احساس الزام درونی و اجبار وسواس گونه‌ای باعث ایجاد احساس نیاز به ارضا شدن خواسته‌های شدید فکری آنان می‌شود. به همین دلیل این افراد حس وابستگی شدیدی به تابعیت از اصول و قوانین و پیاده سازی نقشه‌های ذهنی خود در محیط بیرونی شان می‌کنند. برای آشنایی بیشتر با انواع تست شخصیت شناسی کلیک نمایید.

مبتلایان به این اختلال همواره چارچوب‌های ذهنی و موازین بنیان گذاری شده توسط خود را در سر می‌پرورانند، آن‌ها معمولا به موبه‌مو اجرا شدن خواسته‌ها و برنامه ریزی‌های خود اکیدا اصرار می‌ورزند و به عبارتی خواهان سلطه یافتن بر تمام رخدادهای محیط پیرامون خود هستند. و تمایل به اجرا شدن تمام و کمال آن‌ها و دنبال کردن این اصول با تمام قوا دارند.

به گونه‌ای که اگر در اجرایی شدن آن‌ها مشکلی پیش بیابد و امور مختلف آن طور که مقرر شده بود پیش نروند در این صورت دچار آشفتگی، پریشانی، احساس پوچی و بی‌مصرف بودن یا حتی عصبانیت خواهد شد. که به هر اندازه شکست حاصل بزرگ‌تر باشد، عکس العمل‌های وی نیز با شدت و تداوم بیشتری همراه خواهند شد.

حتما از صفحه اینستاگرام ذهن نو و کانال تلگرامی ذهن نو دیدن نمایید.

میزان شیوع ابتلا به اختلال شخصیت وسواسی جبری

شیوع ابتلا به اختلال شخصیت وسواسی جبری تقریبا یک درصد در کل جمعیت است. اما خبر خوب این است که افراد مبتلا به این اختلال بیشتر برای درمان مراجعه کرده و برای بهبودی تلاش می‌کنند. میزان ابتلای مردان در این اختلال بیشتر از زنان است. اما به طور کلی یکی از شایع ترین اختلالات محسوب می‌شود.

علائم و نشانه های اختلال شخصیت وسواسی جبری

نشانه های اختلال شخصیت وسواسی جبری

نشانه ها در هر فرد متفاوت است، اما برای تشخیص اختلال شخصیت وسواسی جبری متخصص علائم خاصی را بررسی می‌کند. برخی از علائم شخصیت وسواسی جبری به شرح زیر هستند.

تمایل به کنترل امور و کارها
انعطاف ناپذیری در کارها
احساسات و واکنش منفی شدید به بی‌برنامگی یا بی‌نظمی
ناتوانی فرد در به پایان رساندن اهداف
کمال گرایی و ایده آل گرایی بیش از حد
توجه بیش از حد به جزئیات

برای آشنای با آینده زندگی و ازدواج با فرد وسواسی کلیک کنید.

ویژگی های اختلال شخصیت وسواسی جبری

این اختلال به عنوان شایع ترین اختلال شخصیتی در جوامع گوناگون به شمار می‌رود که در مقایسه با سایر انواع اختلالات اجباری، درصد بیشتری از افراد را گرفتار می‌سازد و با این که هم در زنان و هم در مردان مشاهده شده اما شیوع آن در میان مردان بیشتر از زنان می‌باشد. در زیر به تعدادی از ویژگی های رایج دیده شده در این افراد اشاره خواهیم کرد.

سخت کوش با وسواس کمال گرایی

خصیصه افراطی کمال گرایی در این افراد موجب می‌شود هنگامی که مشغول کار بر روی یک موضوعی خاص یا پروژه‌ای به خصوص هستند، از آنجایی که بیشتر وقت و تمرکز خود را صرف امور جزئی و بی اهمیت نظیر تنظیم جدول های سازمانی، نظم و انسجام بخشیدن به کار (حتی پیش از شروع به انجام کار) تدوین لیست و فهرست کارهای مورد نیاز و … می‌کنند که در به پایان رساندن وظیفه خود ناکام مانده و گاه هدف اصلی از انجام آن را به طور کامل از یاد برده و سرگرم کارهای غیر ضروری و جزئی در رابطه با کار خود می شوند.

این گونه است که افراد با شخصیت مختل شده وسواسی و جبری نمی‌توانند به سادگی از پس انجام ساده ترین وظایف خود با موفقیت بر بیایند و نمی توانند کاری را از پیش برند. همین عامل می تواند رکود شدیدی را در روابط میان فردی و اجتماعی وی ایجاد کند و منجر به گوشه گیری و انزوای وی شود. برای آشنایی با راه های غلبه بر کمال گرایی کلیک کنید.

خود را فدای کار کردن

این افراد به شدت به کار و فعالیتی که انجام می‌دهند پایبند بوده و آن را مصرانه پیگیری می‌کنند. ممکن است این تلاش بیش از حد در قبال حرفه و کارشان، آن‌ها را از رسیدگی به سایر جنبه‌های زندگی بازداشته و صرفا به رباتی تبدیل شوند که تنها برنامه‌های واگذار شده به او را بدون تاخیر به اجرا در می‌آورد.

کار و شغل فرد بیش از حد برای او ارزش می‌یابد و به گونه ای غرق در جزئیات و عمق آن می‌شود که گویی زندگی او در همین شغل خلاصه شده است. یکی از دلایلی که باعث می‌شود در برقراری ارتباط و رابطه نزدیک با اطرافیان دچار مشکل شوند همین فداکاری های بیش از حد او برای کار است.

اصرار به درستی عقیده خود

در اختلال شخصیت وسواسی جبری فرد به شدت بر درستی و صحت طرز تفکر و عقاید خود اصرار ورزیده و تحت هیچ شرایطی حاضر به عوض کردن عقیده و نظر خود نسبت به موضع مشخصی نیست. او ادعا می‌کند که روش معینی که خود برای پیشبرد کار به خصوصی در پیش گرفته است، تنها راه صحیح موجود از میان عقاید دیگر است که می‌تواند به نتیجه‌ مطلوب منتهی شود. در حالی که ممکن است این شیوه رفتاری و زاویه دید که از نظر او بی نقص به شمار می‌آمد، از ریشه اشتباه بوده و به ضرر سایر افراد تمام شود.

مال اندوزی و خساست در خرج پول، چه برای خود و چه دیگران

چنین اشخاصی معمولا به جمع کردن پول مشغول اند و وقتی از آن‌ها درباره دلیل خرج نکردن پول بپرسیم می‌گویند که این پول ها را برای روز مبادا نگه می‌دارم. همچنین در خریدهایی که برای خود یا دیگران انجام می‌دهد بسیار محتاطانه عمل می‌کنند. هم در انجام وظایف کاری و شغلی خود تعهد مثال نزدنی را نشان می‌دهند و برای تامین مخارج و هزینه های زندگی دست به از خود گذشتگی به اشکال مختلف می‌زنند.

ناتوانی در دور ریختن وسایل کهنه و بی ارزش

اختلال شخصیت وسواسی جبری اشیا و لوازمی که هم اکنون از ارزش ساقط شده و دیگر کوچک‌ترین کاربردی برای او ندارند را دور نمی‌اندازد و بنابراین اقدام به جمع کردن و نگه داری این وسایل فرسوده و بلا استفاده می کند.

ترس از انجام نشدن کارها توسط دیگران

کسی که اختلال شخصیت وسواسی جبری او تبدیل به نوع حاد شده است ، چون می‌ترسد دیگران نتوانند کارها را مثل خودش پیش ببرند، هیچ وظیفه ای را به شخص دیگری محول نکرده و همه را خودش بر عهده خواهد گرفت. برای آشنایی با موثرترین روش های درمان شخصیت وسواسی جبری کلیک کنید.

سبب شناسی اختلال شخصیت وسواسی جبری

هنوز دلیل مشخصی برای ابتلا به اختلال شخصیت وسواسی جبری مشخص نشده است. اما برخی از تحقیقات ریشه این شخصیت را در کودکی و نوع ارتباط با والدین شناخته است. این افراد احتمالا در کودکی به این باور رسیده‌اند که برای مورد پذیرش بودن والدین، باید کودکی حرف گوش کن، باپشتکار، بدون عیب و نقص باشند.

ارتباط معناداری بین کمال گرایی والدین با شخصیت وسواسی جبری مشخص شده است. اما از آنجا که همیشه والدین کمال گرا فرزندانی با شخصیت OPCD ندارند، نمی‌توان آن را علت بروز این اختلال دانست. متخصصان بر این باورند که فاکتورهای ژنتیکی و محیطی و تربیتی به طور توام در بروز این اختلال دخیل هستند.

ازدواج با اختلال شخصیت وسواسی جبری

از آنجایی که بسیاری از افراد در این مورد اطلاعات کافی نداشته و یا حتی آن را ویژگی خوبی تلقی می‌کنند؛ با افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی جبری ازدواج کرده و یا وارد رابطه می‌شوند. در این شرایط بعد از ازدواج دچار مشکلات زیادی می‌گردند. چرا که این افراد بسیار سختگیر بوده و به طرف مقابل خود فشار زیادی وارد می‌کنند. از این رو بهتر است همسرشان به آنها کمک کنند تا برای درمان اقدام نمایند.

کمالگرایی یا ابتلا به اختلال شخصیت وسواسی جبری

مرز باریکی بین اختلال کمالگرایی و اختلال شخصیت وسواسی جبری وجود دارد. افراد مبتلا به این اختلال نیز تمایل دارند تا همه چیز را تمام کرده و همواره خوب باشند. این نشانه ها مشابه کمالگرایی است. اما این دو با یکدیگر متفاوت هستند و بهتر است افراد در ابتدا آنها را به درستی تشخیص دهند.

تشخیص اختلال شخصیت وسواسی جبری

همانطور که گفته شد؛ تشخیص دقیق ابتلا به اختلال شخصیت وسواسی جبری از اهمیت زیادی برخوردار است. اینکار برعهده روانشناس بوده و بر اساس نشانه های بالینی، ملاک ها DSM، سابقه پزشکی و خانوادگی و حتی گاهی انجام تست هایی خاص صورت می‌گیرد. به همین دلیل بهتر است افراد در صورت مشاهده نشانه های این اختلال به متخصص مراجعه نمایند. برای آشنایی بیشتر با انواع اختلالات شخصیتی کلیک نمایید.

افرادی که در معرض ابتلا به اختلال شخصیت وسواسی جبری قرار می‌گیرند

بر اساس تحقیقات و آمارهایی که در این زمینه به دست آمده است؛ مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به اختلال شخصیت وسواسی قرار دارند. همچنین عوامل خانوادگی و ژنتیکی نیز نقش اساسی در این مورد دارد. از این رو افرادی که در معرض این بیماری قرار دارند باید بیشتر مراقب بوده و اقدامات پیشگیرانه را در این زمینه انجام دهند.

درمان اختلال شخصیت وسواسی جبری

اختلال شخصیت وسواسی جبری تا حدی قابل درمان و کنترل است. در موارد خفیف درمانگر برای آنها از رویکرد شناختی رفتاری و یا روانکاوی استفاده کرده و در موارد حادتر مصرف دارو را تجویز می‌کند. ترکیب این دو روش برای چنین افرادی بهترین نتیجه را خواهد داد.

مثالی واقعی از فردی با اختلال شخصیت وسواسی جبری

یکی از مراجعین ذهن نو که مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی جبری بود از دوران کودکی عادت داشت که هر فردی را که در مدرسه می‌بیند؛ دکمه های مانتو او را بشمرد. این موضوع در زمان حال تبدیل به نوع دیگری از وسواس شده و به طور کلی زندگی فرد را مختل کرده بود. او در حال حاضر عادت داشت که هرکاری را با تعداد زوج انجام دهد. برای مثال دکمه های برق را به تعداد زوج خاموش و روشن کند و… . او بعد از دریافت خدمات روانشناختی کاهش در علائم را تجربه کرده و اکنون روابط بهتری با دیگران دارد.

سخن پایانی

بسیاری از افراد در اطراف ما مبتلا به انواع اختلال شخصیت وسواسی جبری هستند و خودشان از این موضوع مطلع نیستند. از طرفی این موضوع زندگی و شخصی اجتماعی آنان را تحت تاثیر قرار داده و به دلیل اینکه علت آن را نمی‌دانند؛ نمی‌توانند اقدام درستی در این زمینه کنند. در صورت داشتن نشانه های این بیماری افراد حتما باید به متخصص مراجعه کرده و کمک دریافت کنند.

سوالات متداول

ویژگی بارز کسانی که دچار اختلال شخصیت وسواسی جبری هستند چیست؟

این افراد به شکل وسواس گونه ای تاکید بر انجام کارها و مسئولیت ها دارند و همواره نگران انجام نشدن کارها به شکل دقیق و به موقع می باشند، آنها به شکل وسواسی اصرار به انجام عقاید و تفکرات ذهنی خود دارند.

آیا اختلال شخصیت وسواس جبری قابل درمان است؟

این بیماری یک نوع اختلال روانی است که برای درمان نیاز به ارتباط با متخصصین روان درمانی احساس می شود. در صورت عدم درمان و پیشرفت بیماری زندگی برای فرد و بیشتر برای اطرافیان وی بسیار سخت خواهد شد.