دلیریوم یا روان آشفتگی
دلیریوم (روان آشفتگی) یک اختلال عصبی شناختی است که مشخصه اصلی آن بروز مشکل در توجه و آگاهی می‌باشد. هم چنین در طی این وضعیت ظرفیت‌های شناختی بیمار نظیر حافظه، زبان، ادراک و موقعیت سنجی نیز با اختلال مواجه می‌شوند. روان آشفتگی یک اختلال کوتاه مدت است که معمولا چند ساعت یا نهایتا چند روز طول می‌کشد و می‌تواند ناشی از مشکلات مختلفی باشد که از جمله آن‌ها باید به مسمویت با مواد، محرومیت از مواد، مصرف دارو و بیماری‌های طبی اشاره کرد. در ادامه در مورد علائم، علل، عوامل خطرساز و روش درمان دلیریوم توضیحات بیشتری ارائه کرده‌ایم.
برای دریافت مشاوره در زمینه روان آشفتگی می‌توانید در ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
آشنایی با اختلال دلیریوم
دلیریوم نوعی وضعیت روانپزشکی حاد است که در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی در دسته اختلالات عصبی شناختی قرار دارد. این مشکل اغلب در پی مصرف یک داروی خاص، دچار شدن به یک بیماری، مسمومیت با مواد مخدر یا محرومیت ناگهانی از آن‌ها بروز می‌یابد و منجر به آشفتگی ذهنی زیادی در بیمار می‌شود. کسی که دچار روان آشفتگی شده ممکن است که اصلا متوجه اطرافش نباشد، موقعیت خود را نشناسد، قدرت تفکرش را تا حد زیادی از دست بدهد و از نظر آگاهی یا هوشیاری کلی نیز با افت مواجه شود. البته این اختلال وضعیتی کوتاه مدت است که معمولا چند ساعت تا نهایتا چند روز طول می‌کشد.
حتما از صفحه اینستاگرام ذهن نو و کانال تلگرامی ذهن نو دیدن نمایید.
علائم و نشانه های مبتلایان به دلیریوم
بارزترین علامت‌دلیریوم از دست دادن توجه و آگاهی است. یعنی فرد نمی‌تواند روی یک موضوع تمرکز کند و هوشیاری چندانی نسبت به موقعیت پیرامونی خود نیز ندارد. علائم دیگر این اختلال بروز نواقص قابل توجه در ظرفیت‌های شناختی است. برای مثال ممکن است فرد قدرت تفکر منطقی‌اش را به طور موقت از دست بدهد، توان تصمیم گیری نداشته باشد، اختلالاتی را در حافظه تجربه نماید و حتی تکلم یا درک گفته‌های دیگران نیز برایش مشکل باشد. از همین رو در این شرایط ممکن است بیمار پرت و پلا بگوید و نتواند ارتباط موثری با دیگران برقرار کند.
روش های تشخیص روان آشفتگی
با وجود بروز نشانه های ذکر شده، باز هم نمی‌توان به طور قطعی تشخیص این اختلال را صادر کرد. از این درمانگر با استفاده از روش های زیر به تشخیص نهایی خواهد رسید.
- آزمایش کبد
- آزمایشات مربوط به تیروئید
- ام ار آی مغزی
- آزمایش خون
- رادیوگرافی قفسه سینه
علل دچار شدن به دلیریوم و انواع دلیریوم
دلیریوم می‌تواند تحت تاثیر علل مختلفی اتفاق بیافتد که بر این اساس متخصصین انواع مختلفی ازدلیریوم را از هم تفکیک کرده‌اند که به شرح زیر است:
? دلیریوم‌ناشی از مسمومیت مواد
? روان آشفتگی ناشی از محرومیت از مواد
? دلیریوم‌ناشی از دارو
? روان آشفتگی ناشی از یک بیماری طبی
? دلیریوم‌ناشی از علل متعدد (زمانی که 2 یا چند مورد از موارد بالا همزمان با هم در بروز دلیریوم نقش دارند، این تشخیص مطرح می گردد)
عوامل خطرساز برای بروز دلیریوم
متخصصین بر این باورند که برخی عوامل می‌توانند ریسک بروزدلیریوم را افزایش دهند. از همین رو به آن‌ها عوامل خطرساز گفته می‌شود. این عوامل خطرساز به دو دسته محیطی و فیزیولوژیکی تقسیم می‌شوند که در ادامه به توضیح هریک از آن‌ها پرداخته‌ایم:
عوامل خطرساز محیطی
برخی از عوامل محیطی که خطر بروزدلیریوم را افزایش می‌دهند مواردی نظیر سطوح پایین فعالیت، سبک زندگی کم تحرک، مصرف داروها و موادی که خاصیت روان گردان دارند، به خصوص الکل و داروهای آنتی کولینرژیک.
عوامل خطرساز فیزیولوژیکی
از جمله عوامل فیزیولوژیکی که ریسک روان آشفتگی را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهند موارد زیر را در بر می‌گیرند:
- کسانی که دچار هرگونه اختلال عصبی شناختی دیگر هستند.
- سالمندان حساسیت بیشتری نسبت به بروز دلیریوم دارند.
- این مشکل در شیرخوارگان و کودکان نیز بیشتر از بزرگسالان و بالغین اتفاق می‌افتد که این مسئله اغلب به بیماری‌های تب دار و مصرف داروهای آنتی کولینرژیک مرتبط است.
راه های پیشگیری از روان آشفتگی
یکی از بهترین راه ها برای جلوگیری از بروز این اختلال؛ مخصوصا در کسانی که زمینه بروز آن را دارند، استفاده از روش های غیر دارویی است. بنابراین تا حد امکان برای درمان یبوست، اضافه وزن، بی خوابی، کم آبی، کمبود اکسیژن، نقص بینایی و شنوایی تا جای ممکن از دارو استفاده نشود. در ادامه با محیط درمانی مناسب مثل کاهش تنش در منزل و محیط کار، ایجاد سکوت و آرامش در محل زندگی، دوری از سر و صدا و نور اضافه در شب، حفظ اشیا و افرادی که به شادی و احساس آرامش کمک میکنند و حذف عوامل ایجاد درد و ناراحتی می توان مانع از تظاهر روان آشفتگی شد.
چگونگی درمان دلیریوم
همانطور که گفته شد دلیریوم یک اختلال حاد و کوتاه مدت است که علائم آن سریعا ظاهر می‌شوند. در این شرایط بیمار کنترل بسیار کمی روی رفتار خود دارد و هوشیاری‌اش را نسبت به محیط پیرامونی از دست می‌دهد. از همین رو بسیار اهمیت دارد که او را سریعا به اورژانس منتقل کنید تا درمان‌های دارویی لازم را در اسرع وقت دریافت نمایید.
درمان این مشکل تا حد زیادی به تشخیص دقیق علت آن وابستگی دارد. برای مثال درمان‌دلیریوم ناشی از مسمومیت با مواد با دلیریوم‌ناشی از عفونت ریه کاملا متفاوت خواهد بود. از همین رو بسیار اهمیت دارد که یک همراه مطلع از شرایط جسمی و روانی بیمار در کنار او حضور داشته باشد. همچنین پس از گذشت دوره روان آشفتدگی به کمک دارو درمانی به منظور ارزیابی بازگشت توانمندی‌های شناختی و رفع نواقص عصبی ضروری است که به یک روانشناس مراجعه نمایید.
برای درمان به کدام متخصصین باید مراجعه کنیم؟
با تظاهر علائم اختلال روان آشفتگی هر چه زودتر باید به متخصصان اعصاب و روان مراجعه کنید. بعد از معاینات اولیه متخصص در صورت نیاز شما را به درمانگران روانشناسی و روانپزشک ارجاع می‌دهد. در این شرایط پیگیری درمان های غیر دارویی تضمینی بر جلوگیری از تظاهر مجدد نشانه های اختلال است.
فرق دلیریوم با دمانس
خیلی اوقات نشانه های دلیریوم با دمانس شباهت زیادی به هم دارند. افتراق این دو اختلال حتی برای متخصصان نیز دشوار است. اما به طور کلی نشانه های روان آشفتگی ناگهان بروز کرده و ظرف چند روز از بین میروند. اما دمانس بیماری مزمن و پیشرونده ای است که ارتباط فرد را در طول زمان با محیط و اطرافیان و حتی با خودش از بین می‌برد.
فرق روان آشفتگی با آلزایمر چیست؟
در بیشتر موارد این دو اختلال در سالمندان بروز یافته و اطرافیان را نگران می‌کند. رفتار و طریقه بروز هر دو در سالمندان شباهت زیادی دارد. برای تشخیص نیاز به انجام آزمایشات و معاینات پزشکی است. برای مثال بیمار در هر دو اختلال تمرکز و هوشیاری اش را می تواند از دست بدهد. اما آلزایمر مانند دلیریوم در طول روز نوسان ندارد. اما در نهایت تشخیص اختلال تنها به عهده متخصصان اعصاب و روان است.
سخن آخر
بروز اختلال روان آشفتگی در هر سنی احتمال دارد، اما در سالمندان بیشتر است. در قدم اول متخصصان حوزه سلامت روان پیشگیری را بهترین درمان برای این اختلال می‌دانند بنابراین بیمار و خانواده را در جهت ایجاد شرایطی برای جلوگیری از بروز مجدد نشانگان راهنمایی می‌نمایند. متاسفانه هنوز درمانی قطعی برای این اختلال وجود ندارد. با استفاده از داروها و تمرینات مختلف می‌توان آن را کنترل کرد.
برای دریافت مشاوره در زمینه روان آشفتگی می‌توانید در ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
سوالات متداول
آیا امکان مرگ در اثر دلیریوم وجود دارد؟
دلیریوم نهایتا چقدر طول می کشد؟
