عقده حقارت | فرق عقده حقارت و احساس حقارت چیست

عقده حقارت (Inferiority Complex) یا احساس کهتری یکی از مفاهیم کلیدی در روانشناسی است که توسط آلفرد آدلر، روانشناس مشهور، مطرح شد. این عقده یک اختلال شخصیت محسوب می‌شود که در آن فرد به طور مداوم خود را کمتر، ضعیف‌تر و حقیرتر از دیگران می‌بیند. در حالی که احساس حقارت یک تجربه طبیعی و گذراست، عقده حقارت حالت مزمن و بیمارگونه دارد و نیاز به درمان تخصصی دارد. این افراد اغلب برای جبران این احساس عمیق، به رفتارهای مخرب و آسیب‌زایی روی می‌آورند.

برای آشنایی انواع عقده های روانی کلیک کنید.

تفاوت عقده حقارت و احساس حقارت در چیست؟

مهم ترین علائم و نشانه های عقده حقارت

علائم این اختلال تنها به احساس داخلی محدود نمی‌شود و در رفتار فرد به وضوح دیده می‌شود.

برای آشنایی با نظریه پرداز مشهور آلفرد آدلر کلیک کنید.

انزوا و گوشه گیری

این افراد به دلیل کمبود اعتماد به نفس شدید، خود را دوست‌داشتنی نمی‌دانند و همیشه از قضاوت شدن می‌ترسند. در نتیجه به تدریج از جمع‌ها فاصله می‌گیرند و به تنهایی پناه می‌برند.

انتقادپذیر نیستند

هرگونه انتقاد یا feedback برای آنها مانند یک حمله شخصی است. چون عزت نفس پایینی دارند، نمی‌توانند نقاط ضعف خود را بپذیرند و از شنیدن آنها فرار می‌کنند.

 برای آشنایی با راه های افزایش انتقاد پذیری کلیک کنید.

تخریب و تحقیر دیگران

فردی که خود را حقیر می‌بیند، سعی می‌کند با پایین آوردن دیگران خود را بالا بکشد. این رفتار در واقع نوعی جبران افراطی برای احساس کمبود درونی است.

بی ارادگی و دنباله روی

این افراد به راحتی تحت تأثیر نظرات دیگران قرار می‌گیرند و قدرت تصمیم‌گیری مستقل را ندارند. معمولاً در روابط، شخص دیگری برای آنها تصمیم می‌گیرد.

بی مسئولیتی

آنها از پذیرش مسئولیت‌های مهم (حتی مربوط به خودشان) شانه خالی می‌کنند. چون از شکست خوردن می‌ترسند و آن را تأییدی بر حقیر بودن خود می‌دانند.

برای آشنایی با نشانه های خودکم بینی کلیک کنید.

عقده حقارت به چه علت به وجود می‌آید؟

طبق نظریه آدلر، ریشه این عقده معمولاً در کودکی نهفته است.

تجربه تحقیر و توهین: اگر کودک به طور مداوم توسط والدین، همسالان یا اطرافیان تحقیر شود، این باور در او شکل می‌گیرد که واقعاً بی‌ارزش است.

ضعف جسمانی یا معلولیت: کودکانی که دارای ضعف یا تفاوت فیزیکی هستند، ممکن است برای پنهان کردن آن دچار حس شرم و انزوا شوند.

والدین بیش‌ازحد محافظ (نازپرورده): این کودکان در مواجهه با اولین ناکامی‌های زندگی در بزرگسالی، به شدت دچار سرخوردگی و حس نالایقی می‌شوند.

والدین کنترل‌گر و مستبد: این سبک فرزندپروری اجازه رشد حس کفایت و استقلال را به کودک نمی‌دهد.

برای آشنایی با عواقب تحقیر شدن در کودکی کلیک کنید.

بهترین روش های درمان عقده حقارت

روان‌درمانی پویشی و روانکاوی: برای کشف ریشه‌های عمیق عقده در کودکی و حل تعارضات گذشته. (حل عقده حقارت روانکاوی ، روان پویشی، طرحواره درمانی، شناختی رفتاری و … می‌باشد).

شناخت درمانی-رفتاری (CBT): برای شناسایی و تغییر افکار منفی و باورهای تحریف‌شده درباره خود.

طرحواره درمانی: این روش به ویژه برای تغییر طرحواره‌های عمیق “شرم”، “بیکفایتی” و “طرد شدگی” بسیار موثر است.

آموزش جرئت‌ورزی (قاطعیت): به فرد می‌آموزد چگونه به درستی از حقوق خود دفاع کند و بدون پرخاشگری یا خجالتی بودن، نظر خود را بیان نماید.

تقویت عزت نفس: درمانگر با تکنیک‌های مختلف، به فرد کمک می‌کند ارزش ذاتی خود را ببیند و بر توانمندی‌هایش تمرکز کند.

برای جلوگیری از بروز نشخوار ذهنی این مقاله را مطالعه کنید.

سخن پایانی

عقده حقارت زندانی است که فرد خود را در آن حبس می‌کند. مهم است بدانید که این احساس، واقعیت شما نیست، بلکه تنها برداشتی تحریف‌شده از خودتان است که معمولاً ریشه در گذشته دارد. خوبی این موضوع آنجاست که این برداشت، قابل تغییر است.

شما می‌توانید این چرخه را بشکنید. با کمک یک متخصص مجرب، می‌توانید ریشه این احساسات را پیدا کرده، خود واقعی‌تان را ببینید و زندگی را بر اساس توانمندی‌های حقیقی‌تان بسازید.

همین امروز برای رهایی از احساس کهتری قدم بردارید. برای دریافت نوبت مشاوره تلفنی با متخصصان حوزه اختلالات شخصیت، با ما تماس بگیرید.

📞 مشاوره تلفنی سراسر کشور: ۹۰۹۹۰۷۰۳۵۴

📱 مشاوره و رزرو وقت حضوری (تهران): 02191002360 

سوالات متداول