احساس ارزشمندی
احساس ارزشمندی خود به تنهایی می‌تواند فاکتورهای مختلفی شامل اعتمادبه نفس، عزت‌نفس، دوست داشتن خود و … را در بر داشته باشد و افراد به کمک آن احساسات و افکار درونی خودشان را توصیف کنند. در واقع این احساس‌ارزشمندی است که منجر به برداشتن گام‌های مهم در زندگی و رسیدن به موفقیت می‌شود. در ادامه این مقاله قصد داریم اطلاعات بیشتری پیرامون احساس ارزشمندی و راه‌های افزایش آن ارائه دهیم. شما عزیزان می‌توانید برای کسب جزئیات بیشتر پیرامون احساس ارزشمندی از خدمات مشاوره فردی استفاده کنید.
احساس ارزشمندی به چه معناست؟
اگر بخواهیم احساس‌ارزشمندی را در یک جمله کوتاه معنی کنیم، به معنای میزان ارزش و اعتباری که هر فرد برای خود قائل است، گفته می‌شود.
در واقع کسانی که دارای احساس خودارزشمندی بیشتری هستند، توانایی پرداختن به فعالیت‌های مثبت در زندگی که منجر به موفقیت می‌شوند را دارند.
بنابراین احساس‌ارزشمندی اساس تمامی افکار و احساسات درونی هر انسانی را تشکیل می‌دهد و در بردارنده مفاهیم مهمی شامل اعتماد به نفس، عزت نفس و … است.
نظریه خود ارزشمندی
نظریه خودارزشمندی از نظریه‌های مطرح شده در زمینه احساس‌ارزشمندی است که سعی می‌کند به طور جامع احساس ارزشمندی در انسان را توصیف کند.
بر اساس این نظریه، الویت اصلی انسان‌ها در زندگی این است که خود را قبول کنند و بپذیرند. این پذیرش خود می‌تواند ناشی از دستیابی به موفقیت در زندگی باشد که در اثر رقابت با دیگران ایجاد گردد.
رقابت کردن با دیگران به انسان‌ها کمک می‌کند تا اگر به اهداف خود دست پیدا کردند، گمان کنند به موفقیت چشمگیری رسیده‌اند. در پی داشتن موفقیت چشمگیر، افراد بیش از گذشته خودشان را می‌پذیرند و به وجود خود افتخار می‌کنند. بر اساس نظریه خودارزشمندی، احساس‌ارزشمندی دارای چهار مولفه اصلی شامل توانایی، تلاش، عملکرد و کارایی و همینطور رسیدن به خودارزشمندی است.
به طور کلی نظریه خودارزشمندی کمک بسیاری به افراد کرده است تا بتوانند احساس ارزشمندی را درک کنند. لازم است اشاره کنیم که بر اساس این نظریه فقط عملکرد انسان در برابر دیگر انسان‌ها نمی‌تواند میزان ارزشمندی‌شان را تعیین کند. در این میان عوامل درون فردی بسیاری نیز وجود دارد که در این زمینه نقش داشته باشد. بنابراین تمامی افراد باید به طور ذاتی برای شخصیت انسانی خود ارزش قائل باشند و در جهت رشد آن تلاش کنند.
عوامل مؤثر رایج در سنجش ارزشمندی
عواملی که به آن اشاره کردیم، تنها عوامل شناسایی شده برای احساس ارزشمندی در انسان بر اساس نظریه خودارزشمندی هستند. در این میان برخی از این عوامل به درست یا غلط بر میزان ارزشمندی شناخته شده‌اند.
- دایره روابط : بسیاری از افراد میزان اعتبار خودشان را وابسته به افراد مهمی می‌دانند که آن‌ها را می‌شناسند.
- نمود فیزیکی و احساسی : بسیاری دیگر اعتبار سنجی افراد را بر اساس نمود بیرونی آن‌ها، اینکه چه می‌پوشند و یا دیگران درباره آن‌ها چه فکری می‌کنند، قرار می‌دهند.
- حرفه : برای برخی دیگر شغل و حرفه در میزان ارزش‌گذاری آن‌ها تاثیرگذار است.
- دارایی : از دیگر عوامل ارزشمندی برای افراد، میزان دارایی و درآمد است و در سنجش ارزشمندی برایشان تاثیرگذار می‌باشد.
اهمیت افزایش احساس ارزشمندی در خود
میزان احساس‌ارزشمندی دارای تاثیر زیادی در جنبه‌های مختلف زندگی می‌باشد. از مهم‌ترین جنبه‌های زندگی که از احساس ارزشمندی تاثیر می‌گیرد، می‌توان به برقراری روابط عاطفی با دیگران، رضایت شغلی و… اشاره کرد.
کسانی که دارای احساس ارزشمندی پایینی هستند، معمولا فقط به یک بعد از زندگی خود وابسته هستند و چنانچه در این بعد از زندگی خود موفق نشوند، دچار احساس شکست می‌شوند و به ناامیدی می‌رسند. برای درک بهتر این موضوع کسانی را در نظر بگیرید که داشتن احساس ارزشمندی را در گروی رسیدن به یک ارتباط عاطفی تلقی می‌کنند و در صورتی که نتوانند یک زندگی عاشقانه را برای خود شکل دهند، دچار احساس پوچی می‌شوند و همین موضوع زمینه بسیاری از تنش‌های روانی را برای آن‌ها ایجاد می‌کند.
همین موضوع می‌تواند در مورد شغل نیز وجود داشته باشد. به این معنی که خیلی‌ها هویت و اعتماد به نفس خود را با شغلی که دارند، تعریف می‌کنند. این موضوع منجر به خودارزشمندی محدود و ضعیف می‌شود که آسیب پذیری آنان را در برابر مشکلات شغلی و فشارهای روانی افزایش می‌دهد.
افزایش احساس ارزشمندی در خود
اولین قدم برای تقویت احساس ارزشمندی در وجود خود این است که دست از مقایسه کردن خود با دیگران برداریم و فقط خود را با خودتان مقایسه کنید.
در واقع افراد باید بتوانند به این احساس دست پیدا کنند که تنها کسی که باید از او سبقت بگیرند و با او رقابت داشته باشند، خودشان است. رسیدن به این احساس منجر به پیشرفت و رسیدن به یک احساس رضایت‌مندی می‌شود.
البته لازم است اشاره کنیم که داشتن ندای درونی که دائما افکار منفی و مخربی را تکرار می‌کند، منجر به زیرسوال بردن اعتماد به نفس‌تان می‌شود. از اقدامات مهم در این زمینه این است که بتوانید این افکار را شناسایی کنید و آن‌ها را با افکار مناسب و مثبت‌تری جایگزین نمایید. داشتن ندای درونی که جملات مثبتی را برای شما تکرار می‌کند، سبب می‌شود که احساس شما نسبت به زندگی تغییر کند و عملکرد بهتری داشته باشید.
همینطور لازم است اشاره کنیم به منظور رسیدن به احساس ارزشمندی، شما باید بتوانید با مهربانی با خودتان رفتار کنید و این‌گونه پذیرش بالایی در قبول کردن ویژگی‌های خودتان را به دست آورید.
سعی کنید با یادگیری مهارت‌هایی شامل خودآگاهی به شناخت دقیق‌تری از خودتان برسید و سپس در جهت پذیرش ویژگی‌های خود قدم بردارید. برای اینکار می‌توانید به یک روانشناس مراجعه کنید و یا در کارگاه‌هایی که با عنوان کارگاه‌های خودیاری برگزار می‌گردد، شرکت کنید. برای آشنایی بیشتر مقاله خودباوری در روانشناسی را بخوانید.
چه چیزهایی احساس ارزشمندی نیست؟
پیرامون احساس ارزشمندی باورهای نادرست بسیاری وجود دارد که سبب می‌شود، برخی از انسان‌ها ارزش و اعتباری برای خودشان قائل نشوند. در ادامه به مواردی اشاره کرده‌ایم که شاخصی برای داشتن احساس ارزشمندی نیست.
- حرفه دلیلی بر ارزش بالای انسان نیست. بسیاری از افراد حتی با داشتن مهارت و توانمندی، موفق به پیدا کردن شغل و جایگاه حرفه‌ای نمی‌شوند و به اجبار در جایگاه پایین‌تر کار می‌کنند. تنها فاکتور مهم در حرفه و شغل، میزان رضایت شغلی است.
- دستاوردهای انسان در زندگی با احساس ارزشمندی او ارتباطی ندارد. رسیدن به دستاوردهای بزرگ و موفقیت در زندگی خوب است اما معیاری برای ارزشمندی نیست.
- ارزشمندی انسان‌ها ارتباطی به سن‌شان ندارد. برای بسیاری از افراد این جمله تکراری و شاید کلیشه‌ای به نظر برسد اما مواجه شدن با رویدادهای مختلف در زندگی وابسته به سن نیست و کافی است افراد بخواهند و تصمیم بگیرند.
- داشتن احساس عاشقانه در زندگی از عوامل احساس ارزشمندی به شمار نمی‌رود.
- داشتن احساس ارزشمندی وابسته به نمره و معدل نیست. حتی اگر فردی در یک کلاس درسی کم‌ترین نمره را نیز کسب کند، هیچگاه ارزش کمتری نسبت به باهوش‌ترین آدم کلاس ندارد.
- سلامتی انسان‌ها از معیارهای تعیین کننده میزان ارزشمندی آن‌ها نیست. سلامتی هیچگاه به احساس ارزشمندی ما اضافه نمی‌کند.
- بسیاری گمان می‌کنند این پول و دارایی است که انسان‌ها را ارزش‌گذاری می‌کند، در حالی که داشتن رضایت و از عهده مخارج زندگی برآمدن کافی است.
اهمیت احساس ارزشمندی
از مهم‌ترین مزیت‌های داشتن احساس ارزشمندی، این است که دارای تاثیر بسیار زیادی بر روی رفتارهای انسان می‌باشد. در واقع این احساس ارزشمندی است که دارای نقش موثری در انتخاب‌های آگاهانه هر فرد است.
داشتن احساس ارزشمندی سبب می‌شود که افراد از چیزهایی که در زندگی دارای تاثیر منفی هستند، دوری کنند و چیزهایی که آن‌ها را به افراد بهتری تبدیل می‌کنند را انتخاب کنند.
در واقع داشتن احساس ارزشمندی سبب می‌شود که حتی اگر دارایی و پول قابل توجهی نداشته باشیم و یا به دستاورد و موفقیت‌های چشمگیری در زندگی نرسیده باشیم، باز احساس خشنودی و رضایت را در وجودمان احساس کنیم. رسیدن به سطح سالمی از احساس ارزشمندی سبب می‌شود که زندگی نیز معنای بیشتری داشته باشد.
برای دریافت مشاوره در زمینه احساس ارزشمندی می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره آنلاین با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.
سؤالات متداول
سعی کنید برای تقویت احساس ارزشمندی در خودتان، فهرستی از استعدادها و مهارت‌های خودتان را تهیه کنید. به خاطر همه خطاها و اشتباهاتی که در زندگی انجام داده‌اید، خودتان را ببخشید و سعی کنید از آن‌ها درس بگیرید. برای رسیدن به موفقیت و اینکه فرد بهتری شوید، سعی کنید ریسک کنید و به خودتان فرصت بدهید تا توانایی‌هایتان را بروز دهید. همواره به خودتان عشق بورزید حتی اگر ویژگی‌های منفی دارید، آن‌ها را اصلاح نمایید و در نهایت با آدم‌های سالم در زندگی‌تان ارتباط داشته باشید تا عادت‌های خوب شما بیشتر شود.
