اختلال رفتار خواب رم

اختلال رفتار خواب رم چه نشانه‌هایی دارد؟ خواب یک فرایند ریتمیک محسوب می‌شود که طی آن فعالیت حرکتی و درک فرد از اطراف کاهش یافته و میزان متابولیسم بدن تا ۳۰٪ کاهش می‌یابد. چرخه خواب و بیداری در انسان شامل سه مرحله بیداری، خواب با حرکات سریع چشم‌ها (REM) و خواب با امواج مغزی آهسته و بزرگ (NREM) است. انسان در سنین مختلف به مقادیر متفاوتی از خواب و استراحت نیاز دارد. اختلال رفتار خواب رم اختلالی نادر بوده که در مرحله REM رخ می‌دهد. در شرایط نرمال بدن فرد در مرحله REM خواب نسبتا فلج بوده و به دنبال رویا دیدن، حرکات بدنی ندارد اما در موارد اختلال رفتار خواب رم، بدن افراد متناسب با رویایی که می‌بینند، حرکت و فعالیت دارد. برای آشنایی با انواع اختلالات خواب کلیک کنید.

فهرست مطالب

برای دریافت مشاوره در زمینه اختلال رفتار خواب‌رم می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

ارتباط اختلال رفتار خواب رم با خواب REM

در یک خواب شبانه طبیعی، دوره‌های خواب REM به مدت ۵ تا ۳۰ دقیقه و به طور میانگین هر ۹۰ دقیقه ظاهر می‌شود. از ویژگی‌های خواب REM می‌توان به رویا دیدن و حرکات سریع چشمی اشاره کرد. مغز در این مرحله فعال بوده و امواج نوار مغزی طرحی مشابه امواج بیداری دارد. خواب REM در نهایت ۲۵٪ از مدت زمان خواب بالغین جوان را تشکیل می‌دهد.

در مقابل خواب REM، مرحله NREM وجود دارد. در مرحله NREM با گشاد شدن عروق خونی و کاهش ۳۰٪ در متابولیسم بدن و علائم حیاتی روبرو می‌شویم. اگرچه در این مرحله نیز رویا و کابوس‌هایی وجود دارد اما برخلاف مرحله REM، فرد پس از بیدار شدن قادر به یادآوری آن کابوس و رویاها نیست. هم‌چنین امواج مغزی ثبت‌شده در مرحله NREM، امواجی بزرگ و آهسته هستند.

تاریخچه اختلال رفتار خواب (REM)

اولین بار در دهه های 60 و 70 میلادی فردی به اسم میشل ژووت به توصیف ضایعات مغزی در گربه ها پرداخته و از این طریق به اختلال رفتار خواب رم پی برد. او با بررسی بیشتر این بیماری متوجه شد که از دست رفتن آتونیا منجر به اختلال رفتاری حرکت سریع چشم در خواب می‌گردد.

علت بروز اختلال رفتار خواب رم

اصلی ترین دلیل ابتلا به اختلال رفتار خواب رم از دست رفتن آتونی عضلانی است. اما این حالت در اثر عوامل دیگر نیز ایجاد می‌شود. بر اساس تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته است؛ افراد در اثر عوارض جانبی برخی از داروها و یا زمانی که در حال ترک مصرف یک دارو هستند؛ بیشتر دچار این حالت می‌گردند. ابتلا به برخی از بیماری ها نیز افراد را در معرض ابتلا به چنین بیماری قرار می‌دهد. افراد مسنی که مبتلا به اختلالات مخرب عصبی مانند پارکینسون، آتروفی عصبی چندگانه و زوال عقل با جسم لویی هستند نیز چنین بیماری را تجربه می‌کنند.

نگاهی به اختلال رفتارخواب رم

اختلال رفتارخواب رم یا RBD نوعی اختلال خواب از دسته پاراسومنیا بوده که فرد در زمان دیدن رویا و کابوس، واکنش فیزیکی نشان می‌دهد و این واکنش ممکن است خشونت‌آمیز باشد. در برخی موارد این اختلال منجر به آسیب‌رسانی به خود فرد یا همبستر وی می‌شود.

ممکن است این اختلال را معادل ترس و هراس شبانه و یا راه رفتن در خواب در نظر بگیرید. توجه داشته باشید در مواردی چون راه رفتن و هراس شبانه، فرد پس از بیدار شدن گیج و منگ بوده و به سرعت هوشیار نمی‌شود. این در حالی است که افراد مبتلا به اختلال رفتار خواب رم را می‌توان به راحتی بیدار کرد و این افراد پس از بیدار شدن قادر به یادآوری کامل رویا خود هستند. برای آشنایی بیشتر با اختلال خواب گردی کلیک کنید.

علائم اختلال رفتار خواب رم

نشانه های اختلال رفتار رم

افراد مبتلا در حین خواب صحبت کرده، فریاد زده یا با همبستر خود صحبت‌هایی عجیب و غریب دارند. تشخیص علائم این اختلال در کسانی که شریک خواب دارند، راحت‌تر است.

خستگی، اضطراب، تحریک‌پذیری، اختلالات حافظه، اختلال در تمرکز، اختلالات حرکتی، اختلال در اعمال شناختی، افسردگی شدید، قرار گرفتن در معرض خطر تصادفات رانندگی و درگیری‌های محل کار و اقدام به خودکشی از دیگر علائم اختلال رفتار خواب رم هستند.

عوامل موثر در بروز اختلال‌رفتار خواب (REM)

مصرف الکل، استفاده از برخی داروها مانند آرام‌بخش‌ها، خواب‌آورها و ضدافسردگی‌ها در بروز RBD موثر است. البته RBD ناشی از مصرف داروها کوتاه‌مدت بوده و با عدم مصرف داروها برطرف می‌شود.

قرار گرفتن در مراحل اولیه بیماری‌های عصبی مانند پارکینسون و دمانس نیز در بروز اختلال رفتار خواب رم موثر است. توجه داشته باشید برای افراد مبتلا به این اختلال، ابتلا به پارکینسون یک معضل به حساب آمده که باید برطرف شود.

عوامل خطر موثر در بروز اختلال رفتارخواب رم

عواملی چون محرومیت از خواب، سن بالاتر از ۵۰ سال، جنسیت مرد، استفاده از داروها ضدافسردگی یا آرام‌بخش، سابقه مصرف الکل، سابقه خانوادگی مثبت، ابتلا به پارکینسون و MS، تومور مغزی، سکته مغزی در بروز اختلال رفتارخواب رم موثر است.

تشخیص اختلال‌ رفتار خواب رم

اولین قدم در تشخیص این اختلال انجام مصاحبه بالینی کامل و معاینه نورولوژیک توسط پزشک متخصص است. در این روش ممکن است پزشک از شما بخواهد اطلاعات مربوط به خواب خود مانند ساعتی که به خواب رفته و بیدار می‌شوید را به مدت چند هفته یادداشت کنید.

یکی دیگر از روش‌های تشخیصی، انجام تست خواب است. این تست بهترین روش ارزیابی وضعیت خواب به شمار می‌رود. تست خواب نوعی پلی‌سومنوگرافی است که طی آن امواج مغزی، تنفس، ضربان قلب و حرکات دست و پا را ثبت می‌کند. با استفاده از تست خواب می‌توان اختلال رفتار خواب رم و سایر اختلالات خواب مانند آپنه را تشخیص داد.

تشخیص افتراقی اختلال‎رفتار خواب REM

برخی از اختلالات هستند که نشانه هایی مشابه با اختلال رفتار خواب رم دارند. این اختلالات ممکن است در فرایند تشخیص با این بیماری اشتباه گرفته شود. از این رو برای انجام تشخیص دقیق افراد باید حتما از متخصص کمک بگیرند. برخی از این مشکلات شامل موارد زیر می‌شود.

ابتلا به تشنج های شبانه
اختلال آپنه خواب
پاراسومنیاهای خواب
اختلال حرکت دوره ای اندام
ابتلا به حملات پانیک شبانه
ابتلا به اختلال اضطراب پس از سانحه
برخی دیگر از بیماری های روانی

درمان اختلال خواب رم

دارودرمانی یکی از روش‌ها درمان این اختلال به شمار می‌رود. داروها مورد استفاده شامل کلونازپام و ملاتونین است. توجه داشته باشید اثربخشی کلونازپام و ملاتونین تقریبا مشابه بوده با این تفاوت که خطرات و عوارض جانبی ناشی از مصرف ملاتونین کمتر است. لازم به ذکر است هسته اصلی درمان اختلال رفتار خواب رم “دارودرمانی” است.

علاوه بر دارودرمانی می‌توان از روش‌های اصلاح سبک زندگی مانند کاهش مصرف کافئین، عدم مصرف الکل، بهبود خواب و حفظ زمان کافی برای خواب، برطرف کردن سایر اختلالات خواب، استفاده از کف‌پوش نرم برای کف اتاق و حذف وسایل خطرناک از اتاق نیز بهره برد.

شیوع ابتلا به اختلال رفتار خواب رم

شیوع ابتلا به اختلال رفتار رم تا سال 2017 نیم تا دو درصد در افراد جوان و پنج تا 13 درصد در افراد بین 60 تا 99 سال بوده است. این آمار نشان دهنده این است که این بیماری بیشتر در سنین بالا بروز می‌کند. از طرفی مردان نیز بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند. اما قبل از 50 سالگی این میزان در بین زنان و مردان یکسان است. به این دلیل احتمال آسیب رساندن مردان در حین خواب به زنان بیشتر می‌شود. دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که تفاوت اصلی در این مورد به عوامل ژنتیکی و آندروژنیکی برمی‌گردد.

ابتلا به اختلال رفتار خواب در حیوانات

از طرفی ابتلا به اختلال رفتار خواب در حیوانات نیز در مورد سگ ها مشاهده شد. این موجودات از آنجایی که حرکات رم را در خواب تجربه می‌کنند؛ بعید نیست که به این اختلال نیز مبتلا شوند.

سخن پایانی

از آنجایی که بخش اعظمی از سلامت جسمانی ما در گرو کیفیت خواب ماست؛ ابتلا به هرگونه اختلال خواب منجر به مشکلات زیادی در زندگی افراد می‌گردد. در این حالت نه تنها سلامت روانی بلکه سلامت جسمانی افراد نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد. از این رو بهتر است افراد در صورت مشاهده نشانه های این بیماری در خود حتما از متخصص کمک گرفته و اقدامات لازم را در این زمینه انجام دهند.