تشویق نوجوان به درس خواندن
تشویق نوجوان به درس خواندن از طرف والدین به او کمک می‌کند تا بتواند در کنار مسائل دوران‌نوجوانی بتوانند از مسیر رشد خارج نشده و به درستی در این زمینه قدم بردارند. بی‌علاقگی نوجوانان به درس خواندن است، ازجمله علل اصلی افت تحصیلی آنان است. این موضوع به‌خصوص باوجود مسائل تحصیلی مهم ازجمله انتخاب رشته، کنکور و رقابت شدید میان دانش آموزان، مشکلی جدی به‌حساب می‌آید. لذا برای آنکه بتوان به بهترین وجه از پس این دوران برآمد، لازم است ابتدا با دلایل بی‌علاقه بودن فرزندان به تحصیل آشنا شد. همچنین در ادامه از برخی روش‌های اصولی تشویق نوجوان به مطالعه آگاهی پیدا کرد. برای دریافت مشاوره تحصیلی کلیک کنید.
اولین قدم برای تشویق نوجوان به درس خواندن ؛ شناسایی علت‌های بی‌علاقگی
یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات والدین در برخورد با فرزند نوجوان خود، این است که بدون پرسیدن چرایی رفتارهای آنان دست به قضاوت می‌زنند. تمایل نداشتن نوجوان به مطالعه و درس خواندن می‌تواند دلایل بسیار زیادی داشته باشد. باید توجه داشته باشیم که نوجوانی، زمانی است که فرد ازنظر حوزه‌های مختلف روابط اجتماعی، مسائل درون روانی، ارزش‌گذاری‌های زندگی و غیر دچار تعارض و درگیری می‌شود؛ بنابراین، طبیعی است که گاهی در بعضی حیطه‌ها با مشکلاتی روبرو گردد.
از سوی دیگر، در کشور ما درست در همین سنین نوجوانی و بلوغ، تصمیم‌گیری در مورد مسیر تحصیلی و کاری افراد گرفته می‌شود. لذا دور از انتظار نخواهد بود نوجوانی که هنوز در حال دست‌وپنجه نرم کردن با مواردی همچون بحران هویت است، به‌اشتباه دست به انتخاب بزند. اینجا است که نقش والدین برای راهنمایی فرزندان‌شان پراهمیت می‌گردد.
بنابر آنچه گفته شد، ابتدا نیاز است تا با برخی ویژگی‌های این دوره از زندگی که می‌تواند دلیلی بر بی‌علاقگی افراد به درس خواندن باشد، آشنا شویم.
بحران هویتی در نوجوانان
بر طبق دیدگاه روانشناس مشهور، اریکسون، نوجوانی دوره اصلی طی کردن مسئله هویت‌یابی است. در طول این زمان، هر شخص سعی می‌کند پاسخی برای سؤال «من چه کسی هستم؟» بیابد. به نظر این دانشمند، انسان‌ها در این دوران در چهار دسته کلی قرار می‌گیرند:
- هویت پیش رس: مستقیماً از والدین خود سرمشق و الگو می‌گیرند و از خود تلاشی به خرج نمی‌دهند.
- تعلیق هویت: افراد این گروه در حال تجربه بحران هویت خود هستند و فعالانه در پی یافتن پاسخ خودند؛ بااین‌حال هنوز به هویت واحدی دست نیافته‌اند.
- هویت پراکنده: این دسته از افراد دچار سردرگمی در شخصیت خود شده‌اند. مشخصه بارز آن‌ها پریدن از این شاخه با آن شاخه و بی‌ثبات بودن انتخاب‌هایشان است.
- هویت شکل‌گرفته: کسانی که در این گروه قرار می‌گیرند، توانسته‌اند بحران هویت خود را به‌خوبی طی کرده و به باورها و شخصیت واحدی دست یابند. همچنین در مورد تصمیمات خود قطعی بوده و به مواضع عقیده‌ای خود پایبند هستند.
برحسب اینکه فرزند ما در کدام‌یک از این گروه جای گرفته باشد، لازم است تا کمک‌هایی هم در جهت طی کردن این بحران و هم در راستای جلوگیری از افت تحصیلی وی انجام دهیم.
تشویق نوجوان به درس خواندن با توجه به حساسیت‌های او
یکی دیگر از ویژگی‌های دوران نوجوانی، خودمحوری آن‌ها است. دوره بلوغ زمانی است که فرد ازنظر ظاهری بسیار بیشتر از قبل به خود معطوف می‌شود. ازنظر نوجوانان، تمام دنیا در حال تماشا کردن آن‌ها هستند. لذا فشار روانی زیادی را از هر سو تحمل می‌کنند. این موضوع در حساسیت آن‌ها به وضعیت پوشش و ظاهرشان کاملاً مشخص خواهد بود. لازم است به آن‌ها کمک کنیم تا این دوره را با آسودگی طی کنند. نباید فرزندان خود را با مجبور کردن به داشتن پوشش دلخواه خود، بیشتر از پیش دچار استرس کنیم. بلکه بهتر است همانند یک دوست به او در مورد موقعیت‌های اجتماعی و آداب مختلف هر یک، به‌خصوص نحوه پوشش هر مکان، مشاوره دهیم.
این موضوع در مورد حیطه‌های دیگر زندگی نوجوان نیز مطرح است، ازجمله انتخاب رشته و شغل آینده.
مشکل در آینده‌نگری
ازجمله رایج‌ترین شکایات والدین این است که فرزندشان به‌جای برنامه‌ریزی برای آینده خود و داشتن هدف، وقتش را باکارهای بی‌ارزش و تفریحات زودگذر می‌گذراند. لازم است توجه کنید که این ویژگی تنها مختص به فرزند شما نیست، بلکه از خصیصه‌های دوره نوجوانی است. انسان‌ها در سنین بین 13 تا 18 سالگی هنوز نتوانسته‌اند تا دیدگاه‌های بلندمدت و آینده‌نگرانه خود را به‌خوبی شکل دهند.
مشکل در اعتمادبه‌نفس
همان‌طور که قبلاً گفته شد، نوجوانان در این دوره بیشتر از آنکه به نظرات دیگران توجه کنند، دنیا را تنها از زاویه خودشان می‌نگرند و خود را در مرکز جهان می‌پندارند. آن‌ها خود را قهرمان‌های داستانی می‌بینند که تمام نگاه‌ها را متوجه می‌سازد. لذا توجهی به هشدارهای دیگران به‌خصوص والدین خود نمی‌کنند؛ چراکه باور دارند برای یک قهرمان مشکلات بزرگی رخ نخواهد داد. به‌این‌ترتیب، تشویق کردن آن‌ها به درس خواند کار چندان راحتی نخواهد بود.
این موضوع سبب می‌شود تا با هرگونه رویارویی با مشکلی، ناگهان شخصیت خیالی و قهرمانانه‌شان فروبریزد. تحقیرها و سرزنش‌های دیگران که در پی این مشکلات است نیز باعث می‌شود تا نوجوان به‌جای فکر کردن درباره علت رخ دادن مشکل، خود را در بار روانی توهین‌ها و قضاوت‌ها غرق کند. لذا زمانی برای بازسازی اعتمادبه‌نفس خود نمی‌یابد.
این موضوع در حوزه تحصیلی با شکست خوردن در آزمون‌های آزمایشی یا امتحانات مدرسه بروز پیدا می‌کند؛ بنابراین توجه به نحوه برخورد با نوجوان بسیار لازم و ضروری است.
توصیه‌هایی برای تشویق مناسب نوجوان به درس خواندن
روش‌های متنوعی برای هدایت فرزندان نوجوان به تحصیل و پیشرفت وجود دارد؛ اما آنچه حائز اهمیت است، توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد هرکدام از فرزندان و استفاده از روش‌های متناسب با نیاز آن‌ها است. برخی از روش‌های تشویقی نوجوانان به شرح زیر آمده است:
1- توجه به موفقیت‌های کوچک نوجوان
انتظارات خود را از فرزندتان مدیریت کنید. توقع نداشته باشید که او بتواند به همه آنچه شما برای او در نظر گرفته‌اید، دست پیدا کند. پیشنهاد ما این است که فرزندتان را برای رسیدن به جایگاه موردتوافقتان راهنمایی کنید. بااین‌حال به تلاش‌های وی درهرصورت ارزش قائل شوید. حتی اگر تمام زحمات نوجوان درنهایت با شکست روبرو شد. باید در نظر بگیرید که همین تلاش در جهت رسیدن به اهداف، طبق نظریات روانشناسی که پیش‌تر به آن اشاره شد، موفقیت‌های مهمی در شخصیت انسان به شما می‌رود. پس از آن‌ها غافل نشوید.
2- دادن حق انتخاب به نوجوان
به‌جای آنکه فرزندتان را وادار به اطاعت از دستورات خود کنید، اجازه دهید تا بین کارهایی که باید انجام دهد، حق انتخاب داشته باشد. برای مثال به او بگویید: «می‌توانی زمان خواندن درس‌ها و رفتن به کلاس‌هایت را خودت انتخاب کنی» یا اینکه «ترجیح می‌دهی اول تکالیفت را انجام دهی یا به تفریح و استراحت خودت برسی؟». نکته اینجا است که او با هر اولویت‌بندی و انتخابی باید نسبت به انجام تمام‌کارهایش تعهد داشته باشد. در غیر این صورت با محروم شدن از برخی کارهای موردعلاقه در روز بعد، لازم است تا به کارهای عقب‌افتاده برسد.
3- مهیاکردن فضایی برای مطالعه
اینکه مکانی را متناسب باشخصیت و سلیقه فرزندتان برای مطالعه طراحی کنید، تأثیر زیادی در علاقه‌مند شدن وی به درس خواندن خواهد گذاشت. در حقیقت شما با این کار، خیال‌پردازی او درباره داشتن شخصیت کتاب‌خوان و موفق را به واقعیت نزدیک‌تر کرده‌اید. بر این اساس، او می‌تواند با لذت و تمرکز بیشتری به مطالعه بپردازد و از این کار کمتر خسته شود.
4- داشتن ارتباط صمیمی با نوجوان
سعی کنید یکی از دوستان صمیمی فرزندان خود باشید. این موضوع سبب می‌شود تا آن‌ها بدون نگرانی از قضاوت‌های شما، از مشکلات و فشارهایی که تحمل می‌کنند صحبت کنند. درنتیجه احتمال به خطا رفتن آن‌ها در هر حوزه‌ای به حداقل می‌رسد. در صورتی که مسائلی با فرزند خود دارید حتما برای دریافت مشاوره نوجوان اقدام نمایید.
برای دریافت مشاوره در زمینه نوجوانان می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.
