ترس از ارتفاع
ترس از ارتفاع یکی از فوبیاهایی است که شاید در اطرافیان خود زیاد دیده اید. شاید خود، همسر، فرزند و اعضای خانواده شما دچار این اختلال باشند. افرادی که ترس از ارتفاع دارند در زندگی روزمره، کوه نوردی، استفاده از پله برقی، آسانسورهای شیشه ای، نگاه از پنجره های طبقه بالا و پل عابر پیاده دچار اضطراب و ضربان قلب شدید می‌شوند. برای درمان این فوبیا از روش های متعددی استفاده می‌شود، درمان شناختی رفتاری، دارو درمانی، غرقه سازی و … درمان هایی است که متخصصین در حوزه روانشناسی استفاده می‌کنند. در ادامه مقاله نشانه ها، علت و درمان ترس از ارتفاع را توضیح دادیم.
ترس از ارتفاع
ترس از ارتفاع، آکروفوبیا یا بلند هراسی یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که باعث می‌شود فرد از اینکه در بلندی یا حتی در ساختمان‌های بلند باشد، دچار استرس شود. این افراد معمولاً احساس می‌کنند که ایستادن در یک مکان مرتفع موجب اتفاقی ناگوار خواهد شد و به همین خاطر معمولاً از رفتن به چنین مکان‌هایی دوری می‌کنند و یا هنگامی‌که مجبور به این کار باشند یک نفر باید آن‌ها را همراهی کند. طبیعتاً چنین رفتاری باعث می‌شود مشکلات بسیاری برای زندگی روزمره فرد و همین‌طور روابط اجتماعی وی پیش بیاید که بی‌توجهی به آن‌ها حتما او را درگیر بیماری‌های روحی دیگری مانند افسردگی می‌کند. اما بلند هراسی به‌راحتی و از طریق درمان‌های روان‌شناختی قابل‌درمان است.
نشانه های ترس از ارتفاع و آکروفوبیا
علائم ترس از ارتفاع به دو دسته فیزیکی و روانی تقسیم می‌شود. متخصصان با بررسی تمامی این علائم تشخیص نهایی را اعلام می‌کنند. شما شاید نشانه های فوبی ارتفاع را متوجه بشوید. اما برای تشخیص و درمان حتما باید به متخصص مراجعه نمایید.
علائم فیزیکی ترس از ارتفاع
احساس درد و حالت تهوع
احساس‌لرزش در پاها
احساس تنگی نفس، ضربان قلب شدید و افزایش تعریق
نشانه های روانی ترس از ارتفاع
تجربه اضطراب و استرس شدید
وحشت زیاد از گیر کردن در ارتفاع
ترس مداوم از در ارتفاع ماندن
احساس ایست قلبی و افتادن
احساس مرگ
در صورت نیاز به کاهش این علائم از مکان‌های با ارتفاع مانند: پل عابر پیاده، پشت بام خانه و… دوری کنید.
این افراد در حقیقت نگران این هستند که در ارتفاع دچار تهوع، سرگیجه یا از دست دادن تعادل شوند و یا به نحوی سقوط کنند. در اکثر مواقع آکروفوبیا همراه با ضعف در عضلات پا و ناتوانی در حرکت دادن آن‌ها اتفاق می‌افتد. اگر بیمار به اجبار در چنین شرایطی قرار بگیرد، احتمال بروز حملات پانیک وجود دارد. برای آشنایی با انواع فوبیا کلیک کنید.
نشانه های اختصاصی بلند هراسی یا ترس از ارتفاع
- ترس یا اضطراب چشمگیر در حداقل دو نمونه از این موقعیت‌ها (در بالکن ساختمان های بلند، روی پل عابر پیاده، نزدیک پنجره ساختمان های بلند، آسانسورهای شیشه ای، حین صخره نوردی یا کوه نوردی، در هواپیما، هنگام گذر ماشین از روی پل)
- حین قرار گرفتن در ارتفاع حتما دچار سرگیجه نمی‌شود، اما نگران این است که تعادل‌اش را از دست بدهد و به چیزی یا شخصی برای حفظ تعادل می چسبد.
- ترس و اضطراب از ارتفاع باعث خزیدن او روی زمین، نشستن، به زانو در آمدن می شود
- این اضطراب باید تقریباً همیشه با موقعیت‌های بالا همراه باشد
- فرد آشکارا از بودن در این موقعیت‌ها اجتناب می‌کند و یا اصرار دارد که یک نفر همراه او باشد، در غیر این صورت دچار ترس و اضطراب شدید می‌شود
- ترس بیمار با موقعیتی که در آن قرار دارد تناسب ندارد
- این وضعیت باید برای حداقل شش ماه ادامه پیدا کند
- اضطراب به‌طور آشکار شرایط زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد
- درصورت ابتلا به بیماری‌هایی مثل آسم یا پارکینسون، شدت نگرانی به‌مراتب بیشتر از این بیماری‌هاست
- اضطراب به دلیل مصرف دارو، مواد مخدر و یا بیماری دیگری ایجاد نشده است.
بیشتر بخوانید : علائم اضطراب شدید
عوارض فوبی ارتفاع
بلند هراسی مشکلات بسیاری ایجاد می‌کند. مبتلایان به این بیماری به‌تدریج دایره مناطق امن خود را کوچک‌تر می‌کنند و ممکن است بسیاری از موقعیت‌های کاری و ارتباطی‌شان را از دست بدهند. طبیعتاً چنین شرایطی باعث می‌شود زندگی شغلی و تحصیلی آن‌ها دچار مشکل شود و همین‌طور روابط اجتماعی نیز قطع شود. به همین خاطر بهتر است نسبت به درمان این بیماری توجه کافی داشته باشید.
علت و دلایل بروز آکروفوبیا یا بلند هراسی
به طور طبیعی تا حدودی ترس از ارتفاع امری طبیعی است که حتی در کودکان و حیوانات هم دیده می‌شود. اما با توجه به نشانه‌هایی که ذکر شد امکان تبدیل شدن آن به اختلال وجود دارد که علل آن به شرح زیر هستند.
آمادگی زیستی
بعضی‌ها به لحاظ فیزیولوژیکی آمادگی بیشتری برای اضطراب دارند. آن‌ها معمولاً در شرایط عادی نیز دچار ترس و دلهره می‌شوند و یا در شرایط استرس‌زا بیش از دیگران دچار تنش می‌شوند. این آمادگی زیستی می‌تواند فرد را در برابر بروز حملات پانیک و بلند هراسی آسیب‌پذیر نماید.
افکار منفی
در کنار آسیب‌پذیری زیستی و همین‌طور حملات پانیک، تجارب مرتبط با ارتفاع شروع کننده بلند هراسی هستند. خیلی اوقات برای شکل گرفتن افکار منفی نیاز به تجربه شخصی نیست، دیدن سقوط دیگران، فکر کردن به افتادن، مصدومیت در اثر افتادن از بلندی ویا حتی پرورش افکاری مرتبط با خطر ارتفاع می‌تواند موجب بلند هراسی شود.
درمان قطعی ترس از ارتفاع
آکروفوبیا به‌مرورزمان نه‌تنها درمان پیدا نمی‌کند، بلکه پیشرفت نیز خواهد کرد و در بسیاری از مواقع به‌جایی می‌رسد که فرد حتی از فکر کردن به موقعیتی مرتفع دچار اضطراب می‌شود. به همین خاطر بهتر است برای درمان این بیماری اقدامات خاصی صورت بگیرد. برای آشنایی با درمان فوبیا کلیک کنید. متخصصین روانشناسی با توجه به شرایط جسمی، سابقه بیماری و همین‌طور شدت بیماری از درمان‌های مختلفی استفاده خواهند کرد، اما برخی از شایع‌ترین درمان‌ها برای ترس از ارتفاع عبارت‌اند از:
حساسیت زدایی منظم
یکی از روش های درمان شناختی حساسیت زدایی منظم است. در این روش از کمترین مراحل اضراب تا شدیدترین مراحل پیش می‌رویم. حساسیت زدایی منظم چند مرحله دارد:
1. از محرکی که کمترین اضطراب را ایجاد می‌کند تا شدید ترین اضطراب یک لیست تهیه کنید.
2. آموزش روش های ریلکسیشن و آرمیدگی
3. تجسم محرک با کمترین اضطراب همراه آرامش
4. تجسم محرک با اضطراب متوسط همراه آرامش
5. تجسم محرک با اضطراب شدید همراه آرامش
6. حضور در مکان کم اضطراب
7. حضور در مکان با اضطراب کم تر
8. حضور در مکان پر اضطراب
غرقه سازی (مواجهه سازی)
مواجهه درمانی از موثرترین درمان‌ها برای فوبی‌های خاص است. یکی از روش های مواجه درمانی، غرقه سازی است. در روش غرقه سازی مراجعه کننده توسط روانشناس از طبقات پایین شروع به نگاه کردن می‌کند. برای مثال درمانگر به ترتیب زیر بیمار را مواجهه سازی می‌کند.
1- مراجعه از طبقه اول شروع به تماشا می‌کند
2- به مرور از طبقه دوم با فاصله نیم متری
3- به طبقات بعدی تا طبقه چهارم پیش می رود
4- در نهایت قدم زدن در بالکن را تمرین می کند
در تمامی این مراحل درمانگر کنار بیمار حضوریافته و استرس او را کاهش می‌دهد.
واقعیت مجازی
در درمان بسیاری از فوبیاها از واقعیت مجازی استفاده می‌کنند. ترس از ارتفاع یکی از فوبیاهایی است که با واقعیت مجازی امکان پذیر است. در درمان واقعیت مجازی از کنسول های مجازی با عینک های سه بعدی استفاده می‌کنند. صفحه نمایش‌های این کنسول‌ها فضاها (پشت بام، عابرپیاده و …) را بازسازی می‌کند.
درمان‌های شناختی-رفتاری
یکی از کارآمدترین روش‌های روان‌درمانی برای بلند هراسی درمان شناختی-رفتاری است. در این روش درمانگر افکار منفی بیمار مثل سوءتعبیری که از نشانه‌های جسمانی دارد و یا ترس از اینکه در مکان‌های مرتفع دچار اضطراب و مشکل می‌شود را هدف قرار داده و به وی کمک می‌کند تا این تصورات را با افکار واقع‌بینانه‌تری جایگزین نماید.
در مرحله دوم درمان، بیمار می‌بایست تکالیفی را انجام دهد که او را با ترس‌های خود مواجه کرده و به این نتیجه برساند که دلیلی برای ترس وجود ندارد. برای مثال ممکن است ابتدا از فرد خواسته شود در حد 5 طلقه از پله های ساختما بالا برود و از پنجره به پایین نگاه کند. این تمرین‌ها به‌تدریج سخت‌تر می‌شود تا جایی که فرد بتواند به‌تنهایی در فضاهایی قرار بگیرد که از آن‌ها می‌ترسیده.
تمرین‌های آرام‌سازی
در طی روان‌درمانی علاوه بر اینکه روی رفتارها و تفکر بیمار تمرکز می‌شود روش‌هایی نیز برای کنترل هیجانات به او آموزش داده خواهد شد. درمانگران با استفاده از تکنیک‌های ریلکسیشن یا تنفس عمیق به فرد کمک می‌کنند که در حین اضطراب احساسات خود را کنترل کند تا دچار حمله شدید وحشت‌زدگی نشود. برای انجام تمرینات ریلکسیشن کلیک کنید.
درمان‌های دارویی
داروهای ضد اضطراب توانایی نسبتاً خوبی در متوقف کردن حملات پانیک و درنتیجه ترس از حضور در فضاهای بلند دارند. بااین‌حال این داروها تنها تا زمانی که استفاده می‌شوند، می‌توانند مفید باشند و پس از کم کردن یا قطع مصرف دیر یا زود نشانه‌ها بازخواهند گشت. علاوه بر این برخی از داروها مثل آلپرازولام که برای درمان این بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرند باعث وابستگی و اعتیاد می‌شوند. به همین خاطر نمی‌توان برای طولانی‌مدت از آن‌ها استفاده کرد. درنتیجه متخصصین معتقدند برای درمان کامل آکروفوبیا استفاده از داروها و روان‌درمانی می‌بایست در کنار هم مورداستفاده قرار بگیرند. برای آشنایی با نشانه های حمله پانیک کلیک کنید.
اما داروهایی برای کم کردن علائم می‌توان طبق نظر روانپزشک استفاده کرد. تعدادی از این داروها را شرح دادیم.
بنزودیازپین ها
به کاهش علائم اضطراب کمک می‌کند. آرام بخش هستند. این داروها اعتیاد آورند، به همین خاطر به صورت تدریجی تجویز می‌شوند.
مسدودکننده های بتا
برای ثابت نگه‌داشتن فشار خون، کاهش شدید ضربان قلب و کاهش علائم اضطراب تا شدت کمتری از علائم را تجربه کنند.
دی سیکلوسرین
این داروها برای کاهش علائم‌اضطراب استفاده می‌شوند. ممکن است اثرات موثر سایر روش‌های درمانی را افزایش دهد.
سخن آخر
با توجه به اطلاعات این مقاله، افرادی که فوبیای ترس از ارتفاع دارند، نشانه‌های ضربان شدید قلب، ترس از مرگ، استرس، اضطراب شدید و … دارند. اگر در اطرافیان خود چنین فردی دارید یا خود فوبیای ترس از ارتفاع دارید حتما به روانشناس مراجعه کنید. هرگز خود و دگردرمانی نکنید. درمان های ترس از ارتفاع توسط متخصصین خبره امکان پذیر است. مرکز مشاوره ذهن نو به صورت حضوری و تلفنی به شما عزیزان خدمات ارائه می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره‌های زیر تماس حاصل فرمایید.
برای دریافت مشاوره در زمینه ترس از ارتفاع می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
