اختلال فراموشی تجزیه ای | علائم ، علل و نحوه درمان اختلال فرانئشی تجزیه ای
آیا تا به حال در مورد اختلال فراموشی تجزیه ای شنیده اید؟ فراموشی تجزیه ای یکی از انواع اختلالات روان پزشکی است که در طی آن افراد در به یاد آوردن برخی از اطلاعات شخصی مهم احساس ناتوانی می‌کنند. این فراموشی با مشکلات حافظه متفاوت است و اغلب از این جهت اتفاق می‌افتد که اطلاعات مذکور بار روانی بسیار منفی برای فرد به همراه دارد. در ادامه به توضیحات دقیق تری در مورد علائم، علل و درمان این اختلال پرداخته‌ایم. برای آشنایی با سایر اختلالات اضطرابی کلیک کنید.
اختلال فراموشی تجزیه ای
اختلال فراموشی‌تجزیه‌ای در دسته اختلات تجزیه‌ای قرار می‌گیرد. طی این اختلال، فرد نمی‌تواند همه یا تنها قسمتی از اطلاعات زندگی اش را به خاطر بیاورد. این نوع فراموشی ناشی از مصرف الکل یا آسیب جسمانی نیست. بلکه بیمار تنها به دلیل ناراحتی های روانی دچار فراموشی می‌شود. ریشه این ناراحتی ها اضطراب و ترس شناخته شده است، اما عوامل ژنتیکی نیز در آن نقش دارند. فراموشی‌تجزیه‌ای بیماری نادری است و می‌تواند در موارد شدید بر روی فعالیت های روزمره او نیز تاثیر بگذارد، تا جایی که نتواند به هیچ اموری برسد. در موارد شدید اختلال در هویت و ادراک پیش می‌آید.
علائم اختلال فراموشی تجزیه ای
اختلال فراموشی‌تجزیه‌ای یکی از انواع اختلالات روانپزشکی است که مبتلایان با وجود حافظه سالم نمی‌توانند برخی از اطلاعات شخصی و مهم خود را به یاد بیاورند. از جمله علائم تشخیصی فراموشی تجزیه ای باید به موارد زیر اشاره کرد:
الف) ناتوانی در به خاطر آوردن اطلاعات مهم شخصی که معمولا ماهیتی آسیب زا یا همراه با استرس دارند و این فراموشی متناسب با فراموشی معمولی نیست.
ب) این علائم منجر به ناراحتی بارز بالینی یا افت عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر حوزه‌های مهم کارکردی می‌شود.
ج) فراموشی قابل انتساب به اثرات فیزیولوژیک یک ماده (مثل الکل یا سایر داروهای مورد سوء مصرف و یک داروی تجویز شده) یا بیماری نورولوژیک یا سایر بیماری‌های طبی نظیر صرع و آسیب به سر نباشد.
د) اختلال مذکور با سایر اختلال‌های روانشناسی نظیر هویت تجزیه ای یا اختلال استرس پس از سانحه به شکل بهتری قابل توجیه نباشد.
علل و عوامل خطر اختلال فراموشی تجزیه ای
اختلال فراموشی‌تجزیه‌ای یک مشکل تک علیتی نیست، بلکه علل و عوامل مختلفی می‌توانند در بروز آن نقش ایفا کنند. از جمله عواملی که ریسک ابتلا به این مشکل را افزایش می‌دهند عبارتند از:
عوامل محیطی
تجربه منفرد یا تکراری برخی رویدادهای آسیب زا نظیر جنگ، بدرفتاری کودکی، بلایای طبیعی، نگهداری در اردوهای دسته جمعی و نسل کشی به خصوص در دوران کودکی از جمله عوامل محیطی بسیار تاثیرگذار در بروز اختلال فراموشی تجزیه ای هستند.
عوامل ژنتیکی
با وجود اینکه بروز اختلال های تجزیه ای در میان افرادی که خانواده شان نیز به این مشکلات دچار شده بیش از سایرین اتفاق می‌افتد با این حال هنوز هیچ مطالعه ژنتیکی در مورد فراموشی تجزیه ای در دسترس نیست. در نتیجه نمی‌توان ژن خاصی را مسئول بروز این مشکل دانست.
میزان شیوع اختلال فراموشی تجزیه ای
مطالعات همه گیر شناسی کمی در مورد شیوع اختلال فراموشی‌تجزیه‌ای انجام شده است. شیوع 12 ماهه این اختلال در یک مطالعه کوچک در جامعه ایالات متحده آمریکا 8/1 درصد بوده است. یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهند که از نظر جنسیتی تفاوت کمی بین زنان و مردان در زمینه ابتلا به این بیماری وجود دارد (1درصد شیوع در بین مردان و 2.6درصد برای زنان).
روش های درمان اختلال فراموشی تجزیه ای
برای درمان فراموشی تجزیه ای گزینه‌های مختلفی پیش روی درمانگران قرار دارد. در ادامه به چند مورد از مهم‌ترین آن‌ها اشاره کرده‌ایم. برای آشنایی با انواع روش های درمان اضطراب شدید کلیک کنید.
1- روان درمانی اختلال تجزیه ای فراموشی
روان درمانی، درمانی مبتنی بر گفتگو است که امروزه به عنوان روش اصلی برای بهبود اختلال فراموشی تجزیه ای در نظر گرفته می‌شود. درمانگران برای روان درمانی می‌توانند از رویکردهای مختلفی استفاده کنند که از جمله موثرترین آن‌ها می توان به رویکرد شناختی- رفتاری اشاره کرد. در این رویکرد روانشناس تلاش می کند تا افکار زیربنایی و تحریف شده مراجع را شناسایی کند و عقاید، احساسات و رفتارهای ناسازگار را به کمک خود او اصلاح نماید.
2- درمان های مبتنی بر خلاقیت
درمان‌های مبتنی بر خلاقیت نظیر هنردرمانی و موسیقی درمانی از جمله روش‌هایی هستند که برای متصل کردن فرد به تجربیات گذشته و از بین بردن علائم فراموشی تجزیه ای مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این درمان‌ها این فرصت در اختیار بیمار قرار می‌گیرد تا افکار و احساسات خود را کشف کرده، با زبان هنر آن‌ها را ابراز نماید و در یک محیط سالم و امن آن‌ها را مجددا تجربه نماید.
3- هیپنوتیزم درمانی
هیپنوتیزم نوعی روش متمرکز بر ریلکسیشن، افزایش توجه و تمرکز است که در آن درمانگر به مراجع کمک می‌کند تا به سطوح عمیق‌تری از هشیاری دست پیدا کند. به این ترتیب این فرصت در اختیار بیمار قرار می‌گیرد تا افکار، احساسات و خاطراتی که از چشم خودآگاه پنهان مانده‌اند را کشف کرده و با گذشته خویش پیوند برقرار کند.
4- خانواده درمانی
واکنش‌های خانواده و سطح اطلاعات آن‌ها در مورد مشکل بیمار نقش بسزایی در روند و بهبودی فراموشی تجزیه ای دارد. از همین رو روانشناسان در طی خانواده درمانی جلساتی را با اعضای خانواده نظیر مادر، پدر یا همسر ترتیب می‌دهند و در مورد علائم این اختلال و نشانه‌های عود آن اطلاعاتی برای آن‌ها فراهم می‌کنند.
5- دارو درمانی
تاکنون درمان دارویی خاصی برای بهبود علائم فراموشی تجزیه ای شناخته نشده است. با این حال برای برخی از بیماران که همزمان از افسردگی یا اختلالات اضطرابی رنج می‌برند استفاده از داروهای ضد افسردگی یا ضد اضطرابی می تواند کمک کننده باشد. البته توجه به این نکته حائز اهمیت است که به دلیل عوارض جانبی بالقوه این داروها حتما باید قبل از مصرف با متخصص در این زمینه مشورت نمایید.
برای دریافت مشاوره در زمینه اضطراب و افسردگی می‌توانید در ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
سوالات متداول
فراموشی عادی اغلب با مشکلات حافظه در ارتباط است و می تواند به هر موضوعی مربوط باشد. اما فراموشی تجزیه ای از یادبردن موضوعات شخصی و مهمی را شامل می‌شود که ماهیتی آسیب زا و استرس زا دارند و در عین حال به شیوه مطلوبی در حافظه ذخیره شده اند.
