آیا اعتیاد ژنتیکی است ؟ تاثیر ژنتیک بر اعتیاد
اعتیاد ژنتیکی است؟ پژوهش‌های جدید نشان داده که تاثیر ژنتیک بر اعتیاد بسیار زیاد است و جنبه مهمی از گرایش افراد بر اعتیاد را تشکیل می‌دهد. ژن اعتیاد از نسل قبلی به نسل جدید منتقل شده و افراد را مستعد درگیر شدن در دام اعتیاد می‌کند. افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد بیماری اعتیاد هستند حتی با یک بار مصرف ممکن است به یک ماده مخدر معتاد شوند. اما خوشبختانه می‌توان گفت با وجود ارثی بودن اعتیاد، تمام افرادی که دارای این ژن هستند معتاد نمی‌شوند.
عامل ژنتیکی اعتیاد فقط احتمال درگیر شدن به اعتیاد را افزایش می‌دهد. بنابراین با یک سبک زندگی و محیط سالم می‌توان فرزندانی را پرورش داد که ژن اعتیاد تا آخر عمر در آنها نهفته باقی بماند. در ادامه مقاله به بررسی کامل تاثیر ژنتیک بر اعتیاد می‌پردازیم. برای دریافت مشاوره تلفنی کلیک کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه تاثیر ژنتیک بر اعتیاد می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در کلینیک تخصصی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 تماس بگیرید.
ژنتیک چیست؟
ژنتیک کدهای بسیار قدرتمندی است که از والدین به ارث می‌رسد و تمام ویژگی‌های یک موجود زنده را می‌سازد. گوناگونی ژن‌ها در انسان‌ها بسیار زیاد است که هر کدام مسئول ویژگی خاصی در بدن هستند.
ژن‌های شخصیتی: این ژن‌ها باعث بروز ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری خاصی در فرد می‌شوند. مثلا خشم یا آرامش، درونگرایی یا برونگرایی، افسردگی یا شادی
ژن‌های جسمانی: این ژن‌ها ویژگی‌های قابل مشاهده انسان را می‌سازند. برای مثال دلیل تفاوت رنگ پوست و رنگ چشم در افراد به ژن‌های آنان مربوط می‌شود.
ژن‌های بیماری: این گونه ژن‌ها زمینه بروز و آسیب پذیر بودن در مقابل یک بیماری جسمی یا روانی را می‌سازند. مثلا افرادی که مادر یا پدر درگیر دیابت دارند بیشتر از باقی افراد مستعد ابتلا به دیابت هستند.
از تاثیر ژنتیک بر اعتیاد می‌توان به نتایج مهمی در این زمینه رسید. اعتیاد نیز یک از انواع ژن‌های بیماری است که امکان دارد از خانواده نزدیک یا دور به ارث منتقل گردد.
ژنتیک چطور باعث انتقال بیماری ها می شود؟
بررسی‌های علمی نشان می‌دهد که حدود ۹۹.۹ درصد از ساختار DNA در بین انسان‌ها مشترک است. با این حال، همین ۰.۱ درصد تفاوت ژنتیکی که به نظر ناچیز می‌رسد، مسئول ایجاد بیش از سه میلیون تفاوت منحصر به فرد در میان تقریباً سه میلیارد جفت است. این تنوع ژنتیکی نه تنها موجب تمایز ظاهری افراد می‌شود، بلکه در ویژگی‌های منحصر به فرد هر فرد مانند استعدادهای ذاتی، مقاومت در برابر بیماری‌ها و حتی پاسخ به درمان‌های پزشکی نیز نقش تعیین کننده‌ای دارد.
بررسی تاثیر ژنتیک بر اعتیاد به دلیل پیچیدگی این بیماری کار آسانی نیست. برخی تفاوت هایی که در ژنتیک وجود دارند، بر احتمال ابتلا و یا مقاومت در برابر آن اثر می گذارند. همچنان محققان در حال مطالعه برای درک بیشتر این روابط هستند.
دلایل محیطی ابتلا به اعتیاد
همانطور که گفته شد برای بروز یک بیماری خاص و یا حتی اعتیاد نباید نقش عوامل محیطی را دست کم گرفت. ژن ها تنها عوامل زمینه ساز بروز یک مشکل هستند. تاثیر ژنتیک بر اعتیاد باید همراه با عوامل دیگری مانند اعضای خانواده مبتلا به اعتیاد، تاثیر همسالان، وضعیت فرهنگی اقتصادی و حتی اجتماعی و… همگی در این مورد موثر هستند. در جدول زیر طبق آمار منتشر شده توسط سازمان بهداشت جهانی و ستاد مبارزه با موادمخدر ایران میزان تاثیر عوامل محیطی در اعتیاد را آورده ایم.
| عامل محیطی | میزان تاثیر (درصد) | گروه های پرخطر | توضیحات |
| فقر اقتصادی | 45%-60% | نوجوانان 15-25 سال | ارتباط مستقیم با دسترسی آسان به مواد ارزان قیمت |
| دوستان معتاد | 70%-85% | جوانان 18-30 سال | مهم ترین عامل شروع مصرف در اولین تجربه ها |
| خشونت خانگی | 50%-65% | زنان و کودکان | افزایش ریسک اعتیاد به عنوان مکانیسم فرار از استرس |
| در دسترس بودن مواد | 60%-75% | همه گروه های سنی | آمار بالاتر در مناطق با فروشندگان فعال مواد |
| بی خانمانی | 75%-90% | بزرگسالان 30-50 سال | ارتباط قوی با اعتیاد به مواد مخدر و الکل |
| سابقه اعتیاد در خانواده | 40%-55% | نوجوانان و جوانان | تاثیر یادگیری اجتماعی و عوامل ژنتیکی روانی |
| استرس مزمن | 30%-50% | دانشجویان و کارمندان | گرایش به محرک ها (شیشه ، ریتالین) برای افزایش تمرکز |
| تبعیض و طرد اجتماعی | 55%-70% | اقلیت های قومی | افزایش مصرف مواد به عنوان راه حل فرار از فشار روانی |
آیا اعتیاد ژنتیکی است؟
تاثیر ژنتیک بر اعتیاد صد در صد نیست. در واقع نمی‌توان به طور قطعی گفت که ژن ها سرنوشت افراد را تغییر می‌دهند. بسیاری از افراد دارای ژن اعتیاد هستند اما هرگز به سراغ این موضوع نمی‌روند. این مورد تنها نیمی از ماجراست و نیمی دیگر توسط عوامل محیطی و دیگر مسائل اتفاق می‌افتد.
تاثیر ژنتیک بر اعتیاد چقدر است؟
اعتیاد تحت تاثیر یک ژن مشخص نیست و ژن‌های زیادی با فرایندهایی نسبتا پیچیده سبب اعتیاد می‌شوند. امروزه در برخی کشورها با استفاده از آزمایش ژنتیک، می‌توان وجود داشتن ژن اعتیاد را از همان روز اول تولد تشخیص داد. متاسفانه این ژن درمان خاصی ندارد و تنها می‌توان با کنترل عوامل محیطی مثل خانواده، مدرسه، جمع دوستان و… جلوی بروز و ظهور آن را گرفت.
ژن اعتیاد بیشتر در دوره بزرگسالی خودش را نشان می‌دهد . اغلب افرادی که بعد از سنین نوجوانی درگیر اعتیاد می‌شوند، تحت تاثیر ژنتیک معتاد شده‌اند. به طور کلی در دوره نوجوانی اعتیاد بیشتر تحت تاثیر محیط و فشارهای روحی است و در بزرگسالی اعتیاد بیشتر تحت تاثیر وراثت قرار می‌گیرد. آمارها نشان می‌دهند سهم ژنتیک در بروز اعتیاد فرد، 50 تا 60 درصد است و با نزدیک‌تر شدن به فامیل درجه یک میزان بروز مجدد اعتیاد در افراد خانواده افزایش می‌یابد.
ژن تحمل به مواد
یکی از انواع تاثیر ژنتیک بر اعتیاد بر تحمل به مواد مشخص می‌شود. در واقع به دلیل حضور این ژن در بدن افراد نسبت به مواد مخدر تحمل داده و باید هربار مقدار بیشتری مواد مصرف کنند.
سهولت در احساس خوشایندی
برخی از ژن ها در بدن که با میزان لذت مرتبط هستند؛ باعث می‌شوند افراد در اثر مصرف مواد در مقایسه با دیگران بیشتر احساس خوشایندی داشته باشند. این موضوع اعتیاد را برای آنان طولانی تر و شدید تر می‌کند.
ژن آسیب پذیری
تاثیر ژنتیک بر اعتیاد نیز به صورت آسیب پذیری نیز بروز می‌کند. در این حالت افراد در اثر اعتیاد بیشتر دچار مشکلات روانی و جسمانی می‌گردند. برای مثال فردی تنها با یک سال مصرف ماده مخدر دچار مشکلات زیادی شده و فرد دیگری سالها اعتیاد داشته و در وضعیت بهتری قرار دارد.
چه موادی بیشتر افراد دارای ژن اعتیاد را درگیر می‌کند؟
برخی مواد مخدر هستند که تاثیر ژنتیک بر اعتیاد بیشتر هستند. این مواد بیشتر شامل مواد افیونی می‌باشند؛ مواد افیونی موادی هستند که از گیاه خشخاش به دست آمده و ماده اصلی در همه آنها مورفین است. از جمله مواد افیونی می‌توان به تریاک اشاره کرد.
الکل نیزماده‌ایست که خاصیت وراثت پذیری بالایی دارد. پدر و مادرهایی که دچار الکلیسم هستند، خطر اعتیاد به الکل را در فرزندانشان افزایش می‌دهند. علاوه بر تریاک و الکل، کوکائین و نیکوتین نیز در زمره مواد مخدری قرار می‌گیرند که بیشتر افراد دارای ژن اعتیاد را درگیر می‌کنند. در این میان ماری جوانا و مواد توهم زا نیز خاصیت وراثت پذیری دارند اما به نسبت مواد ذکر شده این خاصیت در آنها کمتر است. برای کسب اطلاعات در زمینه مشاوره ترک اعتیاد کلیک کنید.
استرس چه تاثیری بر تغییرات ژنتیکی دارد؟
فراموش نکنید که استرس نیز می‌تواند تاثیر ژنتیک بر اعتیاد را افزایش دهد و آن را تشدید کند. در واقع این ژن در افرادی که دچار استرس و اضطراب مزمن هستند؛ بیشتر احتمال دارد که بروز کند. به همین دلیل کنترل فشار روانی در پیشگیری‌از اعتیاد بسیار موثر است. جتما درباره راه های پیشگیری از اعتیاد بخوانید.
تاثیر ژنتیک بر اعتیاد | چطور می‌توان اعتیاد ژنتیکی را درمان کرد؟
همان طور که گفته شد ژن اعتیاد درمان ندارد اما می‌توان از بروز آن در فرد جلوگیری کرد. داشتن ژن اعتیاد به هیچ وجه بیان کننده این موضوع نیست که این فرد حتما در آینده معتاد می‌شود، بلکه نشان دهنده این مطلب است که این افراد بیشتر از سایرین به مصرف مواد مخدر گرایش دارند و با قرار گرفتن در شرایط محیطی نامناسب، به احتمال بیشتری درگیر اعتیاد می‌شوند.
افراد دارای ژن اعتیاد حتما باید از شرایط محیطی نامناسب دور نگه داشته شوند. این شرایط می‌تواند شامل در دسترس بودن مواد، جمع‌های دوستی یا خانوادگی مصرف کننده مواد، محله‌های درگیر اعتیاد و… باشد.
همچنین آمارها نشان داده یکی از عوامل اصلی روی آورن به مواد، مشکلات روحی است. به همین دلیل این افراد نباید فشارهای روحی و روانی زیادی را در خانواده یا محل کار تجربه کنند. علاوه بر این اگر درگیر بیماری‌های روحی روانی مثل افسردگی، اضطراب، اختلال شخصیت مرزی، دوقطبی و… هستند باید بیشتر تحت نظر روانشناس قرار بگیرند. برای کسب اطلاع در زمینه بهترین روش های ترک اعتیاد کلیک کنید.
سخن پایانی
برای دریافت مشاوره در زمینه تاثیر ژنتیک بر اعتیاد می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در کلینیک تخصصی مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 تماس بگیرید.
سوالات متداول
با وجود اینکه ویژگی های اجدادی مان از طریق ژن ها به ما انتقال یافته اند، اما باز هم برای تظاهر آن ها عوامل محیطی نیز دخیل هستند. بنابراین تلفیقی از عوامل محیطی و ژنتیکی موجب بروز اعتیاد می شوند.
