مظلوم نمایی ـ علت و درمان رفتار مظلوم‌نمایی
مظلوم نمایی همانطور که از نامش پیداست به این معناست که فرد خود را قربانی نشان می‌دهد. افراد در این حالت به دلایل شخصی که خودشان آن را منطقی می‌دانند اقدام به مظلوم جلوه دادن خود می‌کنند. این رفتار بسته به شخصیت و روحیه هر کسی از او سر می‌زند. بعضی هم این رفتار را برای جلب توجه دیگران به سمت خود و یا نشان دادن مخالفت با نظرات و دید‌گاه سایرین انجام می‌دهند. فرد مظلوم‌نما همیشه سعی می‌کند مشکلات خود را بزرگتر از مشکلات سایر افراد نشان دهد. روحیه این افراد طوری است که اگر مورد توجه دیگران واقع نشوند، احساس بدی به خود پیدا می‌کنند و امکان ابتلا به بیماری‌های روحی و روانی در آنها جدی است.
مظلوم نمایی چیست و انسان مظلوم‌نما کیست
از نگاه روانشناسی، مظلوم نمایی می‌تواند طیف وسیعی از رفتارهای انسان را شامل شود. همانطور که گفتیم انسان مظلوم‌نما سعی در قربانی جلوه دادن و مظلوم نشان دادن خود در نزد دیگران دارد. این افراد همواره تصور می‌کنند که به خاطر وجود این خصلت در وجوشان، دیگران مدام درحال سوءاستفاده از آنها می‌باشند.
انسان‌های مظلوم‌نما معتقدند که در رخ دادن اتفاقات مختلف زندگیشان هیچ دخالتی ندارند و همیشه بدترین و تلخ‌ترین رخدادها برایشان پیش می‌آید. حتما شما هم با این دسته از افراد برخورد و ارتباط دارید، و متوجه این موضوع هستید که آنها به هر روشی سعی دارند نظر و توجه همه را به خود جلب کنند. حتی اگر این رفتارشان به نگران کردن و ترساندن دیگران منجر شود. دروغ گویی، بازی نقش و… برخی از رفتارهای آنهاست. ولی به نظر شما ریشه این رفتارها در کجاست؟ هرجا که نشانی از مظلوم نمایی باشد، باید به دنبال یافتن ریشه ظلم باشید.
مظلوم نمایی شامل چه رفتارهای است
به طور کلی مظلوم نمایی شامل طیف وسیعی از رفتارهاست. یعنی این افراد معمولا در زندگیشان بر این عقیده‌اند که مستحق رفتارهای بهتری می‌باشند ولی همیشه این دیگران هستند که به آنها بدی می‌کنند و آنها مدام در حال بازی نقش فرد قربانی هستند. همچنین باید بگوییم که این افراد بر این باورند مشکلاتی که برای آنها پیش می‌آید بسیار سخت‌تر و دشوارتر از مشکلات سایرین است. از سوی دیگر این اشخاص معتقدند که هیچ اختیاری در مورد مشکلاتی که در زندگی برایشان می‌افتد ندارند و همه اتفاقات به صورت اجباری رخ می‌دهد. این افراد همیشه توقع دارند دیگران آنها را درک کنند و بفهمند که آنها واقعا در حال تحمل چه درد و رنج بزرگی هستند.
3 علت مهم مظلوم نمایی
در بروز این رفتار در افراد دلایل زیادی می‌تواند دخیل باشد. در بعضی موارد، محیط زندگی افراد طوری است که رفتار و حس مظلوم نماییرا در آنها تقویت می‌نماید. علاوه بر تاثیر محیط اطراف، افرادی که دائما این رفتار تکراری را انجام می‌دهند، مشکلات روحی و روانی را در خود تقویت می‌کنند و به آن دامن می‌زنند. این امر نیز علت بروز مظلوم نمایی به وسیله آدم مظلوم‌نماست. در این قسمت اصلی‌ترین دلایل مظلوم نمایی را توضیح می‌دهیم.
عدم برخورداری از عزت نفس کافی
معمولا افرادی که عزت نفس پایین دارند و از این مشکل رنج می‌برند، در ذهنشان تصویر درست و مثبتی از خود ندارند. انسانی که عزت نفس ندارد همیشه خود را کمتر از مردم دیگر می‌بیند. شخص مظلوم‌نما، همیشه نگران است که دیگران چه واکنشی نسبت به او نشان می‌دهند. به همین علت همیشه به دنبال این هستند که دیگران او را تایید کنند. این افراد برای اینکه عزت نفس پایین خود را جبران کنند، به میزان زیادی رفتارهای مظلوم‌نمایانه از خود نشان می‌دهند تا زمانی که موفق به جلب توجه دیگران شوند. آدم‌های مظلوم‌نما همیشه با توجیه اشتباهاتشان در زندگی، سعی دارند عزت نفس پایین خود را بپوشانند.
حس فشار زیاد از سوی دیگران نسبت به خود
هر جایی که فرد فشار‌های اجتماعی زیادی حس کند، رفتار مظلوم‌نمایانه هم در او تشدید خواهد شد. ساده‌ترین مثال در این زمینه این است که: در برخی از خانواده‌ها، والدین به فرزندان خود بیش از حد سختگیری می‌کنند. وقتی هم متوجه شوند فرزندشان اشتباهی انجام داده است، تلاشی در پذیرش این موضوع ندارند و برای تنبیه آنها روش‌های سختی بکار می‌برند. فرزندان این خانواده‌ها نیز به دنبال این تنبیهات و سختگیری‌ها، به مظلوم نمایی پناه می‌برند.
کنترل سایر افراد | مظلوم نمایی
علت دیگر مظلوم نمایی، کنترل افراد است. شخصیت بعضی از افراد به گونه‌ای است که تمایل زیادی به کنترل اطرافیان به شکل نهادینه دارند. در این بین عده‌ای این کار را به طور پنهانی انجام می‌دهند. ولی به چه طریق؟ آدم مظلوم‌نما طرف مقابلش را با انجام رفتارهای مظلوم‌نمایانه کنترل می‌کند. این افراد با قربانی نشان دادن خود و مقصر دانستن فرد مقابل، طرف را به دام می‌اندازد. به این طریق فرد مقابل هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد و آدم مظلوم‌نما به راحتی اینگونه دیگران را کنترل می‌کند.
درمان مظلوم نمایی
افراد مظلوم‌نما در کل به دو دسته تقسیم می‌گردند. دسته اول کسانی هستند که به نقش مظلوم نمایی خود عادت دارند و نمی‌خواهند از این نقش خارج شوند. این دسته همیشه با مشکلات زیادی برخورد می‌کنند و چون عادت به مظلوم نمایی دارند، نمی‌توانند این رفتار را ترک کنند. در نتیجه همواره اطرافیانشان را مقصر و عامل مشکلاتشان می‌دانند. دسته دوم نیز اشخاصی که قصد دارند تا رفتارهای مظلوم نمایی و قربانی جلوه دادن خود را کنار بگذارند و رفتاری نرمال اختیار کنند. در نتیجه درمان آنها راحتتر است.
روش درمانی تئوری انتخاب
این گروه از افراد حتی در جلسات مشاوره و روان‌درمانی هم سعی دارند با انجام رفتارهای مظلوم نمایی ، مشاور خود را تحت تاثیر قرار دهند. کوشش آنها این است که مشاور قانع شود مشکل آنها واقعیست و هیچ کاری از دست هیچ کسی برای درمان و رفع مشکل آنها بر نمی‌آید. متخصصان در روش‌های درمانی چون تئوری انتخاب یا همان واقعیت درمانی، همیشه بر روی مسئولیت‌پذیری افراد کار می‌کنند. طبق این نظریه، افراد مظلوم‌نما هنگامی می‌توانند از نقش مظلوم نمایی خارج شوند که واقعا بپذیرند رفتار و کاری که دارند انجام می‌دهند یک مشکل است و نباید آن را ادامه دهند. همچنین آنها باید مسئولیت کارهایی که انجام می‌دهند را قبول کنند تا همچون سایر افراد رفتاری نرمال از خود بروز دهند. برای این کار، فرد درمانگر به شخص کمک می‌نماید تا مسئولیت‌پذیری را یاد بگیرد و از انجام رفتارهای مظلوم‌نمایی دست بردارد.
نکته مهم در درمان مظلوم نمایی
یادتان باشد رفتارهایی که نشان می‌دهند فرد همیشه یک شخص قربانی است، باعث می‌شود تا فرد در روابط بین فردی دچار مشکل گردد و در رابطه با دیگران پیوسته به مشکل برمی‌خورد. نکته بسیار مهم در خصوص درمان مظلوم نمایی این است که اگر روانشناس در روند درمان، متوجه شد که شخص مظلوم‌نما اختلالاتی چون علائم افسردگی و کمبود اعتماد به نفس نیز دارد، ابتدا باید روی این مشکلات کار کند تا بتوان رفتارهای مخرب دیگر را هم درمان کرد. زیرا در علم روانشناسی، اختلالات شخصیت و روانی می‌توانند بر روی تمام شخصیت انسان تاثیر بگذارند. از این رو اگر شما گرفتار یک اختلال هستید، شاید علت آن وجود یک مشکل دیگریست که ابتدا باید آن مشکل شناسایی درمان شود تا سایر مشکلات هم به صورت مرحله به مرحله درمان گردند.
نتیجه‌گیری درباره مظلوم نمایی
مظلوم نمایی خصلتیست در وجود بعضی از افراد که متاسفانه در شخصیت آنها نهادینه است و اکثرا قادر به تغییر این حالت نیستند. گفتیم که در این رفتار، فرد خودش را همیشه به عنوان یک فرد قربانی نشان می‌دهد تا بتواند نظر دیگران را به خودش جلب کند. همچنین برای اعلام مخالفت با نظرات دیگران یا کنترل آنها هم دست به این رفتاری می‌زنند. آنها معمولا عزت نفس پایینی دارند و همین امر موجب مظلوم نمایی شان می‌شود. برای درمان مظلوم نمایی، در مرحله اول باید ریشه این رفتار را پیدا کرد و سپس اقدام به درمان نمود. به طور کلی افراد مظلوم‌نما دو دسته‌اند. دسته اول خودشان هم از این شرایط ناراضی‌اند و سعی در تغییر دارند. دسته دوم کسانی که از این شرایط راضی و همیشه سعی دارند این رفتار را در خود قویتر کنند. درمان دسته اول به دلیل همکاری خود آنها راحتتر از دسته دوم است.
برای دریافت مشاوره در زمینه تعدیل در رک گویی می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی روانشناسی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.
