کارل یونگ
یکی ازنظریه‌پردازان مشهور روانشناسی کارل یونگ است که با معرفی روانشناسی تحلیلی خود، توانست موضوعات جدیدی را به این شاخه علمی وارد کند. مفهوم کهن‌الگوها و یا ناهشیار جمعی، ازجمله مباحثی است که توسط دیدگاه یونگ مطرح شد. براساس نظریه کارل یونگ، امروزه حوزه‌های مختلف تحلیل برای پژوهشگران مطرح است. لذا آشنایی با مفاهیم اصلی این نظریه می‌تواند درهای جدیدی از علم روانشناسی را بر خواننده آشکار کند.
زندگینامه کارل یونگ
کارل یونگ، یکی از پیشگامان روانشناسی شخصیت بود. وی عقاید خود را با عنوان روانشناسی تحلیلی به حوزه‌های علمی معرفی کرد. او در ابتدا یکی از همکاران نزدیک زیگموند فروید به شمار می‌آمد؛ اما به‌تدریج، به ایده‌هایی متفاوت با او رسید و به این شیوه، مسیر علمی خود را از او جدا کرد.
کارل یونگ در دوران کودکی
یونگ در سال 1875 در خانواده‌ای بسیار مذهبی در سوئیس به دنیا آمد. دوران کودکی او به دلیل فرار از مشکلات خانوادگی و دعواهای والدین، اغلب در تنهایی سپری می‌شد. این موضوع تا حدی بود که نزدیک‌ترین دوست دوران کودکی وی، یک عروسک چوبی به شمار می‌رفت. تأثیر انزوای دوران کودکی یونگ را می‌توان در نظریه او و تأکیدش به رشد درون فردی مشاهده کرد. همچنین تجارب مختلف آن دوران باعث شد تا یونگ از همان ابتدا به دنیای ناهشیار درونی مجذوب شود. از همین رو، مسائلی همچون رؤیا، خاطره‌ها، تعمق‌ها و پندارها در دیدگاه وی جایگاه بسیار ویژه‌ای دارد.
دوران مدرسه برای کارل یونگ جوان که فردی درون‌گرا و منزوی به شمار می‌آمد، بسیار آزاردهنده بود. بااین‌حال، به‌واسطه چندین دوره غش‌وضعف، برای مدت شش ماه از مدرسه فاصله گرفت. یونگ بعد از این دوره بیماری، به‌صورت جدی شروع به مطالعه و تحصیل کرد؛ تا جایی که توانست در رشته پزشکی در دانشگاه بیسل پذیرفته شود.
دوران تحصیل کارل یونگ
باوجود مخالفت‌های استادان یونگ، وی تخصص خود را در روان‌پزشکی گرفت. وی عقیده داشت با این کار می‌تواند علاقه خود را در مورد پرداختن به خیال‌پردازی‌ها، رؤیاها و مسائل فرا طبیعی دنبال کند.
در همان ابتدا، او کار خود را در یک بیمارستان روانی و زیر نظر بلولر شروع کرد. به این طریق وی توانست درزمینهٔ اسکیزوفرنی به اطلاعاتی غنی دست پیدا کند. در سال 1907، کارل یونگ توانست با فروید آشنا شود. در آن زمان، این دو متخصص یکدیگر را دارای روحیه‌ای هماهنگ باهم دریافتند. همین امر سبب شکل‌گیری همکاری‌های گسترده‌ای میان آن‌ها، به مدت 13 سال گشت.
ازدواج کارل یونگ
آشنایی یونگ با دختر یکی از افراد ثروتمند سوئیس زمینه‌ساز ازدواج آن‌ها شد. همسر یونگ باوجود تحصیلات پایین‌تری که نسبت به او داشت، به کارهای پژوهشی وی علاقه پیدا کرد و به‌عنوان دستیار به شوهر خود کمک می‌کرد. همین امر سبب شد تا وی کم‌کم به روانشناسی علاقه‌مند شده و اقدام به ادامه تحصیل در این حوزه کند.
بروز بحران روان رنجوری در زندگی یونگ
در سن 38 سالگی، یونگ دچار یک دوره بحرانی از روان رنجوری شد؛ به‌طوری‌که احساس می‌کرد ممکن است ارتباطش را با واقعیت از دست بدهد. در این زمان، وی توانست با پرداختن به ناهشیار خویش و بررسی تصورات و رؤیاهایش، بر بیماری خود فائق بیاید. می‌توان نظریه شخصیتی کارل یونگ را حاصل همین تجربه‌ها، خاطرات و رؤیاها دانست که در ابتدا به‌صورت شهودی در ذهن او شکل گرفتند.
مفاهیم نظری کارل یونگ
لیبیدو از دیدگاه یونگ
از دیدگاه کارل یونگ ، انرژی روانی یا لیبیدو برخلاف دیدگاه فروید، صرفاً مبنای جنسی ندارد، بلکه می‌توان آن را دارای دو معنا دانست:
- نیرویی گسترده و کلی در زندگی
- انرژی روانی محدودتری که منجر به شکل‌گیری فعالیت‌های روانی همچون ادراک، تفکر، احساس و… می‌شود.
بنابراین تعریف، هنگامی‌که انرژی روانی بر روی یک عقیده خاص متمرکز می‌شود، آن باور تأثیر زیادی بر اشخاص می‌گذارد. در نظریه یونگ، این متمرکزشدگی انرژی را با عنوان ارزشمندی مطرح می‌کند. به‌عبارت‌دیگر، هر چه دیدگاهی، انرژی بیشتری را به خود اختصاص داده باشد، ارزش آن برای فرد نیز بیشتر است.
یونگ برای تبیین کارکرد انرژی روانی موردنظر خود، سه اصل اساسی را مطرح کرد: اصل تضاد، اصل هم ارزی، اصل افت.
برای آشنایی بیشتر با نظریه سایه یونگ کلیک کنید.
نظام‌های شخصیتی یونگ
به باور یونگ، تمام شخصیتی روانی افراد را می‌توان به نظام‌هایی جدا از هم تقسیم کرد. این نظام‌ها در عین مستقل بودن، می‌توانند بر یکدیگر تأثیر نیز بگذارند و عبارت‌اند از: خود، ناهشیار شخصی، ناهشیار جمعی.
خود و نگرش‌های درون‌گرایی و برون‌گرایی
به بیان یونگ، منظور از خود، ذهنیت هشیار افراد است. بخش زیادی از این ادراک هشیار را واکنش‌های هر شخص نسبت به جهان پیرامون شکل می‌دهد. از دیدگاه یونگ، این واکنش‌ها به‌وسیله نگرش‌های برون‌گرایی یا درون‌گرایی در افراد تعیین می‌شود.
درون‌گرایی، اشاره به دیدگاه افرادی دارد که تا حدودی گوشه‌گیر، خجالتی و متمرکز به خود هستند. از سوی دیگر، برون‌گرایی بیان‌کننده دیدگاه عده‌ای است که ازلحاظ اجتماعی، پذیراتر و مردم‌آمیزتر هستند.
ناهشیار شخصی و مفهوم عقده
ازنظر یونگ، ناهشیار انسان را می‌توان به دو قسمت سطحی و عمیق تقسیم کرد. ناهشیار شخصی در این دیدگاه اشاره به مطالبی دارد که زمانی هشیار بوده‌اند ولی به دلیل بی‌فایده بودن و یا ناراحت‌کنندگی، به حیطه ناهشیار راه پیداکرده‌اند.
بنابراین تعریف، افراد در طول زندگی خود تجارب بیشتری را در ناهشیار شخصی خود ذخیره می‌کنند. این تجربه‌ها به‌تدریج، تبدیل به طبقه‌هایی با عنوان «عقده» می‌شوند. منظور از عقده، الگوهایی از هیجانات، خاطرات و ادراک‌ها هستند که حول یک موضوع مشترک گردآمده‌اند.
بعد از شکل‌گیری یک عقده، کنترل آن از بخش هشیار شخصیت گرفته می‌شود. در این حالت ممکن است رفتارهایی از فرد بروز یابد که خود متوجه آن‌ها نیست، اما ازنظر گاه اطرافیان، همگی بر یک موضوع تمرکز دارند.
ناهشیار جمعی و مفهوم کهن‌الگوها
عمیق‌ترین سطح روان به بیان یونگ، ناهشیار جمعی هر شخص است. ازنظر او، در ناهشیار جمعی، نوع انسان به‌عنوان یک کل، تجارب گونه انسانی و حتی ماقبل انسانی در خود نگه‌داری می‌کند. همچنین این تجارب به‌عنوان میراثی ناهشیار، از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود. این تجربه‌های اجدادی، معمولاً در رؤیاها و به‌صورت نمادهای تصویری برای انسان‌ها آشکار می‌شود. یونگ، این تصاویر و صورت‌های ازلی را «کهن‌الگو» می‌نامید.
در حقیقت کهن‌الگوها، خاطره‌هایی واقعی و کاملاً تحول‌یافته نیستند؛ بااین‌حال در دوره‌های خاصی از زندگی می‌توانند تأثیرگذار باشند. ازجمله کهن‌الگوهای موردعلاقه یونگ عبارت‌اند از:
- جادو
- قهرمان
- نقاب
- سایه
- خدا
- مادر
- خویشتن
- مرگ
- پیر خردمند
- قدرت
- آنیما
- آنیموس
برای آشنایی بیشتر با کهن الگوهای یونگ کلیک کنید.
روش‌های ارزیابی در نظریه یونگ
کارل یونگ در طول پژوهش‌های علمی خود، موفق به طراحی دو فن جدید برای ارزیابی کارکرد روانی در افراد گردید. این فنون به شرح زیر قرار دارند:
آزمون تداعی کلمه
در این آزمون، شرکت‌کننده موظف است در مقابل هر کلمه‌ای که درمانگر بیان می‌کند، بلافاصله اولین کلمه‌ای که به ذهنش می‌رسد را به زبان آورد. لازم است در استفاده از این تکنیک، علاوه بر محتوای بیان‌شده، به زمانی که هر پاسخ برای افراد طول کشیده است نیز توجه شود. علاوه بر این، یونگ واکنش‌های فیزیولوژیک شرکت‌کننده‌ها نسبت به هر کلمه را نیز اندازه می‌گرفت. او معتقد بود که از این روش می‌توان برای شناسایی عقده‌ها استفاده کرد.
تحلیل نشانه
این فن بر نشانه‌هایی متمرکز است که فرد تجربه می‌کند و باید توسط و تداعی و تفسیر شوند. ازنظر یونگ، با این روش می‌توان از شدت نشانه‌ها کم کرد.
برای دریافت مشاوره در زمینه رویکردهای روانشناسی می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
