فرسودگی تحصیلی
فرسودگی تحصیلی معمولاً باعث افت عملکرد دانش‌آموزان و دانشجویان می‌گردد. این موضوع اغلب زمانی اهمیت خود را نشان می‌دهد که افراد درست هنگام نزدیک شدن امتحانات دچار نوعی فرسودگی روانی می‌شوند. به همین دلیل، ضرورت دارد تا با آگاهی از نشانه‌های فرسودگی تحصیلی و فراگرفتن روش‌هایی برای مقابله با آن، از میزان تأثیرات مخربش بکاهیم. غلبه بر این نوع فرسودگی زمینه موفقیت دانشجو و دانش آموز را بالا می‌برد. بنابراین در ادامه با ما همراه باشید تا بتوانید با ساده ترین روش ها با این مساله مقابله کنید. برای دریافت خدمات مشاوره تحصیلی کلیک کنید.
فرسودگی تحصیلی
می‌توان انتظار داشت همه دانش‌آموزان یا دانشجویان در زمان‌هایی از تحصیل خود دچار احساس بی‌انگیزگی و خستگی نسبت به درس شده باشند. دلیل آن‌هم در میزان زیاد فشار روانی است که گاهی حجم بالای تکالیف یا امتحانات به افراد وارد می‌کند. به‌عبارت‌دیگر، این افراد دچار فرسودگی تحصیلی هستند.
به‌طورکلی، منظور از فرسودگی تحصیلی به وجود آمدن بی‌علاقگی به مطالب درسی و نبود حس مطالعه است. این اتفاق معمولاً در زمان امتحانات یا هنگام اتمام مهلت تحویل تکالیف در دانش‌آموزان دیده می‌شود. در این شرایط، آن‌ها اغلب احساس می‌کنند که باوجود تلاش‌های‌شان، پیشرفتی در کار ندارند و یا با سرعت کمی در حال تحصیل‌اند. لذا آن‌ها دچار اضطراب و نگرانی می‌شوند. این حالات روانی منجر به افت وضعیت تحصیلی می‌شود و باورهای قبلی آن‌ها را تأیید می‌کند. درنتیجه، این دانش‌آموزان گرفتار یک دور باطل از احساس بی‌کفایتی و عدم پیشرفت در کار می‌گردند.
بنابر آنچه بیان شد، درصورتی‌که فرسودگی تحصیلی در افراد به حال خود رها شود و تحت درمان قرار نگیرد، می‌تواند فرد را دچار اختلالات روانی همچون افسردگی یا بی‌معنایی زندگی کند.
نشانه های فرسودگی تحصیلی
معمولاً برحسب ویژگی‌های شخصیتی افراد، علائم فرسودگی تحصیلی می‌تواند کمی متفاوت باشد. بااین‌حال، اغلب می‌توان نشانه‌هایی به شرح زیر را در افراد مبتلابه این مشکل مشاهده کرد:
- نداشتن انگیزه برای ادامه تحصیل
- کاهش توانایی یادگیری دروس حتی باوجود افزایش زمان مطالعه
- پرت شدن سریع حواس
- احساس خستگی ذهنی
- پایدار بود حس خستگی به مدت طولانی
- به تأخیر انداختن مکرر شروع مطالعه
علل رخ دادن فرسودگی تحصیلی
اصلی‌ترین دلیل بروز فرسودگی درزمینهٔ تحصیلی در دانش‌آموزان و دانش جویان، اختصاص زمان بسیار طولانی در روز برای مطالعه و انجام کارهای درسی‌شان است. آن‌ها بدون آنکه زمانی را برای استراحت و سایر امور زندگی خود قرار دهند، بی‌وقفه به تحصیل می‌پردازند.
این کار به‌مرور باعث می‌شود شخص خود را همچون ابزاری در نظر بگیرد که حق داشتن هیچ تفریح، نیاز یا استراحتی را ندارد. درنتیجه، کم‌کم انگیزه افراد برای ادامه تحصیل کم می‌شود و روحیه جنگندگی خود در برابر مشکلات پژوهشی یا علمی را از دست می‌دهند.
این اتفاق در افراد مختلف، بنابر مشخصه‌های شخصیتی، خلق‌وخو و میزان مهارت‌های مقابله‌ای‌شان به شیوه و شدت‌های متفاوتی بروز می‌کند. برای مثال کسی که باانگیزه درونی موفقیت تحصیلی در حال تلاش است نسبت به فردی با مشوق‌های بیرونی، ممکن است زمان بیشتری در برابر این احساس فرسودگی مقاومت کند.
روش‌های جلوگیری از ابتلا به فرسودگی تحصیلی
برای آنکه از ابتلا به فرسودگی تحصیلی جلوگیری کرد یا از شدت و دوره آن کم نمود، می‌توان از یک سری اصول و روش بهره گرفت. در ادامه به ذکر تعدادی از آن‌ها می‌پردازیم.
داشتن روش مطالعه اصولی و نظام‌مند
عده‌ای از افراد بر این عقیده‌اند که در حین مطالعه برای امتحانات مهم مثل کنکور، باید خود را از قید مسائل بیهوده‌ای همچون تفریح یا داشتن سرگرمی رها کرد. درحالی‌که به عقیده متخصصان سلامت روان، این عقیده‌ای بسیار غلط است. داشتن زمانی برای تفریح و استراحت همواره برای حفظ سلامت روحی و جسمی افراد ضروری به شمار می‌رود.
این موضوع را می‌توان به مسابقه دو ماراتن تشبیه کرد که در آن، افراد باید مدت‌زمان زیادی را برای رسیدن به هدف خود یا همان خط پایان طی کنند. به همین دلیل، لازم است تا سرعت و عملکرد خود را در تمام طول مسیر تنظیم کرده و در هر قسمت برحسب موقعیت موجود، عمل کنند.
همین موضوع در مورد دانش‌آموزان و دانش جویان صادق است. به‌عبارت‌دیگر باید به آن‌ها خاطرنشان کرد که دوره تحصیل خود را چیزی جدا از زندگی خود در نظر نگیرند. آن‌ها باید یاد بگیرند که فرایند تحصیل و مطالعه خود را در زندگی خود جای دهند. به این صورت، فرد با جلو بردن روند تحصیل به‌صورت اهداف کوچک و نظام‌دار، فشار روانی کمتری را بر خود وارد می‌کنند. درنتیجه احتمال دچار شدن آن‌ها به فرسودگی تحصیلی نیز کاهش می‌یابد.
تقویت مهارت تمرکز
در این شیوه توصیه می‌شود تا فرد، زمان خود را به دوره‌هایی برای مطالعه و استراحت به‌صورت متواتر تقسیم کند. در این حالت، پس از هر دوره مطالعه، یک‌زمان استراحت قرار خواهد داشت. دانش‌آموز باید این تعهد را در خود ایجاد کند که در طول زمان اختصاص داده‌شده برای درس، تمام تمرکز خود را برای مطالعه بگذارد.
در این حالت، اگر مسئله‌ای به‌صورت ناگهانی برای وی رخ داد، آن را به زمان استراحت خود محول کند. لازمه این روش، صداقت شخص با خود و مسئولیت‌پذیری بالا است.
کنترل عوامل حواس‌پرتی
در این شیوه، شخص باید به مدیریت محیط مطالعه خود دست بزند. به‌عبارت‌دیگر، فرد باید عواملی که می‌تواند منجر به اخلال در درس خواندن وی گردد را تا حد امکان محدود نماید. ازجمله اقداماتی که می‌توان در این زمینه انجام داد عبارت‌اند از:
- اختصاص دادن زمان مطالعه به هنگامی از روز که کمترین سروصدا را دارد
- حذف وسایل و اشیائی که می‌توانند توجه فرد را به خود جلب کنند
- تنظیم نور محیط به صورتی که برای انجام کارهای درسی مناسب باشد
- دور کردن تلفن همراه از خود و قطع کردن اینترنت در طول دوره مطالعه
- هماهنگی با اعضای خانواده برای حفظ آرامش منزل در زمان مطالعه
برای دریافت مشاوره در زمینه تحصیل و دانش آموزان می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تحصیلی تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.
