اختلالات سازگاری
اختلالات سازگاری گروهی از بیماری‌های روانی هستند که به دنبال یک رویداد استرس‌زا مانند جدایی یا از دست دادن شغل ایجاد می‌شوند. همان‌طور که از نامشان پیداست فرد توانایی لازم برای سازگاری با این شرایط را ندارد. اختلالات سازگاری که اختلالات انطباقی نیز نامیده می‌شوند، ظرف مدت 3 ماه از شروع رویداد استرس‌زا ایجادشده و مشکلاتی را در شرایط روحی و توانایی فرد ایجاد خواهند کرد. اگرچه در بسیاری از مواقع نهایتاً 6 ماه پس از پایان یافتن عامل استرس‌زا اختلالات سازگاری نیز از بین خواهند رفت بااین‌حال وجود این اختلال به این معناست که فرد در کنار آمدن با یک موضوع یا توانایی حل‌مسئله ناتوان است؛ همچنین بی‌توجهی به اختلالات سازگاری می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی‌تری مانند افسردگی یا اضطراب برای فرد شود. پس درصورتی‌که شما یا هر یک از اطرافیان‌تان با این مشکل مواجه شده مشاوره استرس دریافت کنید.
اختلالات سازگاری
اختلالات سازگاری که به آن‌ها مشکلات یا اختلالات انطباقی نیز گفته می‌شود پاسخ‌های هیجانی یا رفتاری نامناسب به استرس یا مشکلی هستند که در زندگی فرد رخ داده است. این پاسخ‌ها ظرف مدت سه ماه پس از شروع رویداد استرس‌زا اتفاق افتاده و در بسیاری از مواقع ظرف شش ماه پس از پایان یافتن بحران خاتمه پیدا می‌کنند.
اگرچه همه ما در رویارویی با اضطراب‌ها تا حدودی دچار مشکل خواهیم شد بااین‌حال آنچه در اختلالات سازگاری دیده می‌شود این است که شدت علائم و نشانه‌های فرد با وضعیت موجود سازگاری ندارد و یا گذشت زمان باعث بهتر شدن فرد و تلاش برای حل مسئله نخواهد شد. برای آشنایی با سایر انواع اختلالات اضطرابی کلیک کنید.
نشانه های اختلالات سازگاری
اختلالات سازگاری انواع مختلفی دارند و نشانه‌های این بیماری بسته به نوع اختلالی که فرد تجربه می‌کند متفاوت خواهد بود. ازجمله انواع اختلالات سازگاری و نشانه‌های هریک از آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
اختلالات سازگاری همراه با خلق افسرده
در این شرایط فرد به دنبال وقوع رویداد استرس‌زا دچار احساس غم و افسردگی می‌شود. نشانه‌های این افراد اگرچه به شدت اختلال افسردگی نیست بااین‌حال آن‌ها تقریباً همان علائم را تجربه می‌کنند. احساس غم، یأس و بی‌انگیزگی ازجمله نشانه‌های این گروه از اختلالات سازگاری است.
اختلالات سازگاری همراه با نشانه‌های اضطرابی
در این حالت فرد اضطراب و بی‌قراری را تجربه خواهد کرد. تحریک‌پذیری، احساس دل‌شوره، بروز علائم جسمانی مانند سردرد یا حالت تهوع و همین‌طور منتظر یک پیشامد بد بودن ازجمله نشانه‌هایی است که افراد دارای اختلالات سازگاری همراه با علائم اضطرابی تجربه می‌کنند.
ترکیبی از نشانه‌های افسردگی و اضطراب
بروز بحران و رویدادهای استرس‌زا در برخی افراد باعث می‌شود تا آن‌ها نشانه‌های افسردگی و اضطراب را در کنار یکدیگر تجربه کنند. آن‌ها ممکن است درعین‌حال که احساس یأس و ناامیدی می‌کنند تحریک‌پذیر بوده و در روابط اجتماعی خود دچار مشکل شوند.
اختلالات سازگاری همراه با مشکلات سلوک
در این حالت فرد به دلیل ناتوانی در پذیرش شرایط جدید دچار مشکلات رفتاری می‌شود. انجام رفتارهای غیراخلاقی یا نامتناسب با فرهنگ و جایگاه فرد ازجمله نشانه‌هایی است که در این بیماران دیده می‌شود.
اختلالات سازگاری همراه با مشکلات هیجانی و رفتاری
در این دسته از بیماران اختلالات سازگاری علاوه بر اینکه باعث بروز اضطراب و افسردگی می‌شود نشانه‌های رفتاری را نیز به همراه خواهد داشت. به عبارتی می‌توانیم این گروه از بیماران را دارای شدیدترین وضعیت اختلالات سازگاری بدانیم.
انواع اختلالات سازگاری
روانشناسان اختلالات سازگاری را بسته به اینکه برای چه مدت در شخص باقی بماند به دودسته حاد و مزمن تقسیم می‌کنند.
اختلالات سازگاری حاد
درصورتی‌که فرد پس از گذشت حداکثر 6 ماه از شروع نشانه‌ها بهبود پیدا کند، اختلال سازگاری وی از نوع حاد خواهد بود. عواملی نظیر سیستم حمایتی مناسب در اطراف فرد یا سلامت روان پیش از درگیری با این مشکل ازجمله موضوعاتی هستند که به فرد برای رها شدن از این اختلال کمک می‌کنند.
اختلالات سازگاری مزمن
درصورتی‌که پس از گذشت 6 ماه، نشانه‌ها همچنان در فرد باقی مانده باشد، وی دچار اختلال سازگاری از نوع مزمن است. در این شرایط اگرچه شدت علائم کمتر از حالت قبل است بااین‌حال نشانه‌ها برای طولانی‌مدت در فرد باقی می‌ماند. مشکلات شخصیتی، بحران‌های پیاپی در زندگی، ابتلا به بیماری‌های روحی و همین‌طور نبود سیستم حمایت اجتماعی مناسب ازجمله عوامل خطری هستند که می‌تواند بهبود یافتن اختلالات سازگاری را تحت تأثیر خود قرار دهد.
دلایل ایجاد اختلالات سازگاری
همان‌طور که گفته شد اختلالات سازگاری در پی بروز یک رویداد استرس‌زا در زندگی فرد ایجاد می‌شوند که برای فرد بسیار تنش‌زا بوده و او احساس می‌کند توانایی کنار آمدن یا مقابله با این شرایط را ندارد. به همین خاطر دلایل بروز اختلالات سازگاری می‌تواند به‌اندازه تفاوت شخصیت انسان‌ها متفاوت باشد درعین‌حال برخی اتفاقات با احتمال بیشتر و در افراد بیشتری باعث بروز این بیماری می‌شوند که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد. درصورتی‌که هریک از این مسائل در زندگی شما یا هر یک از نزدیکانتان اتفاق افتاده بهتر است برای پیشگیری از بروز اختلال سازگاری و همین‌طور کنار آمدن بهتر با شرایط پیش‌آمده از یک روانشناس کمک بگیرید.
- فوت عزیزان
- طلاق یا پایان یک رابطه احساسی
- از دست دادن شغل
- شکست در یک آزمون مهم
- بروز بلایای طبیعی یا انسانی
- تجاوز
برای آشنایی بیشتر با اختلالات مربوط به سانحه کلیک کنید.
پیامدهای اختلالات سازگاری
شاید در ذهن بسیاری از افراد این سؤال پیش بیاید که اختلال سازگاری موضوع خاصی نیست و یکی از پیامدهای طبیعی بروز بحران در زندگی هر فرد است. بااین‌حال همان‌طور که گفته شد این اختلال به لحاظ شدت و یا طول مدتی که در فرد باقی می‌ماند با یک واکنش طبیعی متفاوت خواهد بود. به همین خاطر بهتر است توجه کافی را نسبت به درمان این اختلال داشته باشید. بی‌توجهی به درمان اختلالات سازگاری می‌تواند باعث بروز مشکلات زیر شود:
ابتلا به بیماری‌های روحی
فشار روحی شدیدی که بیماران مبتلا به اختلالات سازگاری تجربه می‌کنند، گاهی اوقات باعث می‌شود تا این اختلال به بیماری‌های روحی جدی‌تری نظیر افسردگی یا انواع بیماری‌های اضطرابی تبدیل شود. این احتمال به‌ویژه در نوع مزمن اختلال سازگاری افزایش پیدا می‌کند.
بروز مشکلات جسمی
روانشناسان معتقدند سلامت جسم و روان فرد دو موضوع مرتبط با یکدیگر است و هر یک از آن‌ها از دیگری تأثیر می‌پذیرد. اضطراب با افزایش سطح کورتیزول در خون و همین‌طور کاهش سطح ایمنی بدن می‌تواند فرد را در برابر بسیاری از بیماری‌های جسمی آسیب‌پذیر کند.
ناتوانی در حل مسئله
مشکلات و دشواری‌هایی که در زندگی فرد ایجاد می‌شود نیاز به تفکر کارآمد برای حل مسئله و تصمیم‌گیری راجع به شرایط پیش‌آمده دارد. این درحالیست که ابتلا به اختلالات سازگاری مشکلاتی را برای فرد ایجاد کرده و توانایی تفکر سازگارانه و مناسب را از وی می‌گیرد. احتمالاً شما نیز به تجربه متوجه این موضوع شده‌اید که توانایی ذهنی فرد در شرایط بحرانی کاهش پیدا می‌کند.
اعتیاد
یکی از روش‌های ناسالمی که برای فرار از فشار روانی انتخاب می‌شود اعتیاد است. اختلالات سازگاری می‌توانند زنگ خطری برای ابتلای فرد به اعتیاد باشند. استفاده از مخدرها با هدف کاهش فشار روانی و به دست آوردن آرامش یا برای بالا بردن توانایی تمرکز و فعالیت برای حل مسئله اتفاق می‌افتد.
بروز رفتارهای خطرناک
همان‌طور که گفته شد یکی از انواع اختلالات سازگاری بروز آن‌ها همراه با مشکلات رفتاری یا اختلالات سلوک است. انجام این رفتارها می‌تواند مشکلات بیشتری ازجمله به خطر افتادن سلامت جسم و روان و یا ایجاد درگیری‌های قانونی را برای فرد به همراه داشته باشد.
پیشگیری از بروز اختلالات سازگاری
با توجه به پیامدهایی که اختلالات سازگاری می‌تواند به همراه داشته باشد بهتر است در شرایطی که با مشکل یا استرس مواجه می‌شوید اقداماتی را برای جلوگیری از ابتلا به این مشکلات انجام دهید. ازجمله اقداماتی که می‌تواند برای پیشگیری از ابتلا به این اختلال مفید باشد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
آرامش خود را حفظ کنید
اولین موضوعی که باید به آن توجه داشته باشید این است که سعی کنید در شرایط بحرانی آرامش خود را حفظ کنید. راهکارهایی نظیر تنفس عمیق یا مراقبه و ریلکسیشن می‌تواند به شما در این زمینه کمک کند. به میزانی که خود را از شرایط تنش‌های هیجانی دور نگه دارید خواهید توانست از اختلالات سازگاری پیشگیری کنید.
کمک بگیرید
حمایت‌های اجتماعی و احساس تعلق‌خاطر ازجمله بهترین عوامل محافظتی در برابر شرایط اضطراب‌آلود هستند. سعی کنید هنگامی‌که در شرایط روحی نامناسبی قرار دارید با دوستانتان صحبت کرده و از آن‌ها کمک بخواهید. شنیدن صحبت‌های شما حتی بدون اینکه توانایی هم‌فکری داشته باشند می‌تواند تا حدودی احساس آرامش را در شما ایجاد نماید.
منطقی فکر کنید
سعی کنید در یک موقعیت مناسب به شرایطی که برایتان پیش‌آمده و کارهایی که می‌توانید برای خروج از بحران انجام دهید فکر کنید. سعی کنید به هردوی این سؤالات پاسخ دهید. نخست اینکه چه کاری می‌توانید برای حل مشکل پیش‌آمده انجام دهید و در ثانی چگونه می‌توانید در این شرایط به خودتان کمک کنید؟ سعی کنید به هردوی این سؤالات از زوایای مختلف بیندیشید و سود و زیان هر راهکاری را در نظر بگیرید.
سبک زندگی خود را تغییر دهید
حداقل در زمان‌هایی که دچار اضطراب می‌شوید الگوی منظمی را برای خواب، خوراک و تغذیه رعایت کنید. بدن شما در این شرایط نیاز به انرژی کافی برای مقاومت در برابر مشکلات پیش‌آمده دارد و طبیعتاً داشتن یک سبک زندگی به شما در این مبارزه بیشتر کمک خواهد کرد.
درمان اختلالات سازگاری
اگرچه پیشگیری از بروز اختلالات سازگاری ازجمله مسائلی است که به‌تنهایی از پس آن بر خواهید آمد اما درصورتی‌که دچار اختلال سازگاری شده‌اید بهتر است برای درمان از یک روانشناس کمک بگیرید. شما به‌تنهایی قادر به درمان این اختلال نخواهید بود و با توجه به تأثیری که این شرایط در کاهش توانایی فعالیت شما داشته و همین‌طور پیامدهایی که این اختلال می‌تواند به همراه داشته باشد بهتر است نسبت به درمان این شرایط جدی‌تر باشید. ازجمله روش‌هایی که برای درمان اختلالات سازگاری وجود دارد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد. برای آشنایی بیشتر با روش های درمان استرس کلیک کنید.
درمان‌های هیجانی
کنترل اضطراب و نگرانی‌هایی که فرد در شرایط مواجهه با مشکلات تجربه می‌کند گاهی می‌تواند سخت یا حتی غیرممکن باشد. نگرانی‌های هیجانی علاوه بر مشکلاتی که برای شما ایجاد می‌کنند توانایی فکر کردن و رفتار مناسب در محیط را نیز از شما می‌گیرند. به همین خاطر یکی از اقداماتی که روانشناسان می‌بایست انجام دهند این است که راه‌های کنترل هیجانی و مدیریت احساسات را به فرد آموزش دهند.
درمان‌های شناختی
طرز فکر و باورهای هر فرد عامل بسیار تأثیرگذاری در مدیریت مشکلاتی است که در زندگی وی ایجاد می‌شوند. یکی از خطاهای فکری در بیماران درگیر با اختلالات سازگاری فاجعه‌انگاری آن‌ها از مسائل است. این افراد با ساده‌ترین مشکلات نیز درست مانند یک فاجعه برخورد می‌کنند و به همین خاطر توانایی مبارزه با آن را از دست می‌دهند. در طی جلسات درمانی درمانگر سعی خواهد کرد تا به فرد در شناسایی افکار اشتباه و تغییر آن‌ها کمک کند.
آموزش مهارت‌ها
مدیریت بحران، حل مسئله و تصمیم‌گیری یا حتی نوع مطرح کردن درخواست کمک از دیگران ازجمله مسائلی است که بعضی افراد نیاز دارند آموزش ببینند. اگر درمانگر در طی جلسات مشاوره احساس کند فرد در این زمینه‌ها ضعیف است زمان‌هایی را به آموزش این مسائل اختصاص خواهد داد.
خانواده‌درمانی
گاهی اوقات مشکلات پیش‌آمده تمامی اعضای خانواده را درگیر خواهد کرد. در این شرایط درمانگران می‌توانند با برگزاری جلسات گروهی به‌تمامی اعضای خانواده در بهبود شرایط کمک کنند. اما در برخی مواقع نیز خانواده می‌بایست راهکارهایی را برای ارتباط با فردی که دچار اختلال سازگاری شده آموزش ببینند. معمولاً در بعضی از خانواده‌ها این مشکل پیش می‌آید که آن‌ها در مقابل مشکلات روحی سایر اعضا واکنش‌های منفی نشان می‌دهند. برای مثال او را به دلیل احساساتش مورد تمسخر قرار می‌دهند یا از وی می‌خواهند خود را از این حالات رها کند. در طی جلسات مشاوره درمانگران تلاش خواهند کرد تا از طریق آموزش رفتار مناسب به اعضای خانواده آرامش بیشتری را در فضای خانه ایجاد نمایند.
استفاده از داروها
هیچ داروی قطعی برای درمان یا پیشگیری از بروز اختلالات سازگاری وجود ندارد. بااین‌حال درصورتی‌که درمانگر احساس کند شدت بیماری به میزانی است که توانایی کنترل امور از دست فرد خارج شده می‌تواند در کنار روان‌درمانی از داروهای ضدافسردگی یا اضطراب نیز برای وی استفاده کند. برای آشنایی با داروهای ضد اضطراب کلیک کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه اضطراب و استرس می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.
سؤالات متداول
این اختلالات پاسخ‌های رفتاری یا هیجانی نامناسبی هستند که فرد در هنگام مواجهه با یک بحران از خود نشان می‌دهد.
خیر؛ دارویی برای درمان اختلالات سازگاری وجود ندارد اما اگر درمانگر احساس کند اضطراب یا افسردگی فرد به میزانی است که توانایی کنترل آن را ندارد احتمال دارد در کنار روان‌درمانی از برخی داروها نیز استفاده کند.
