علت زودرنجی و حساساسیت بیش از حد چیست؟
علت زودرنجی در هر کس را می‌توان با بررسی شخصیت و محیط زندگی او پیدا کرد. افراد زودرنج در برابر اطرافیان خود و اتفاقاتی که برای آن‌ها رخ می‌دهد، واکنش‌های افراطی از خود نشان میدهند و احساسات منفی شامل غم، خشم، استرس و اضطراب و … بر آن‌ها غلبه می‌کند. معمولا کسانی که زود رنج هستند، در روابط بین فردی خود با مشکلات بسیاری مواجه می‌شوند؛ چراکه به دلیل اعتماد به نفس پایین و داشتن نگرش منفی نسبت به اطرافیان‌شان، نمی‌توانند ارتباط سالمی با آن‌ها شکل دهند. ترجیح این دسته از افراد این است که به دور از جمع و در تنهایی باشند تا گفتار و رفتار دیگران آن‌ها را آزار ندهد. در ادامه به نشانه‌های زودرنجی و راهکارهایی برای حل این مشکل می‌پردازیم. برای ریشه یابی و حل کامل این موضوع برای مشاوره فردی اقدام نمایید.
تعریف زودرنجی و حساسیت
زودرنجی و یا حساسیت در روانشناسی با عنوان تحریک‌پذیری شناخته می‌شود. کسی که دچار مشکل زودرنجی است در اثر رویدادها و اتفاقات مختلف در زندگی، نمی‌تواند بر هیجانات منفی خود کنترل داشته باشد. زودرنجی ممکن است در اثر حساسیت نسبت به خود، حساسیت نسبت به دیگران و یا حساسیت نسبت به محیط ایجاد گردد.
زودرنج بودن سبب می‌شود که فرد نسبت به دیگر افراد تحریک‌پذیرتر باشد و حساسیت بیش از حد، او را به فردی بدخلق و تند مزاج تبدیل کند. معمولا کسانی که زودرنج هستند، آستانه تحمل پایین‌تری دارند و نسبت به کوچک‌تربن رفتارهای سایرین نیز واکنش‌های تند، ناگهانی، ناخوشایند و تهاجمی از خود بروز میدهند.
افراد زودرنج معمولا برای هر موردی دیگران را مقصر می‌دانند و سعی می‌کنند در پاسخ با رفتارشان آن‌ها را ناراحت کنند. کسی که دچار حساسیت و تحریک پذیری بالا است، زودرنجی را غیرقابل درمان می‌داند؛ چراکه ترشح هورمون‌های استرس‌زا در بدن او، باعث می‌شود که بر خلاف میلش و به صورت ناخودآگاه اقدام به واکنش‌های تهاجمی کند.
علت زودرنجی و حساسیت شدید
زودرنجی و حساسیت شدید معمولا در کسیانی که دچار اختلال شخصیت، بیماری‌های روحی، وسواس فکری و رفتاری و … هستند، رایج می‌باشد. اما این موضوع به این معنا نیست که دیگر افراد سالم دچار زودرنجی و حساسیت شدید نمی‌شوند. از جمله علت‌های زودرنجی و حساسیت شدید در افراد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شیوه تربیتی پدر و مادر
- ترتیب و تعداد فرزندان
- توجه بیش از حد خانواده به کودک
- کم توجهی و نادیده گرفتن کودک
- محیط اجتماعی و محل رشد کودک
- و …
بنابراین شیوه تربیتی پدر و مادر تا حد زیادی می‌تواند در کاهش زودرنجی و حساسیت فرزندان نقش داشته باشد. والدین باید تلاش کنند فرزندان خود را به شیوه‌ای بزرگ کنند که آن‌ها واقع‌نگر بوده و آمادگی مواجهه با رویدادهای زندگی خود را داشته باشند.
پیدا کردن علت با بررسی نشانه‌های زود رنجی
در ادامه می‌خواهیم نشانه‌های زودرنجی و حساسیت را ارائه کنیم. البته در نظر داشته باشید که هر فردی ممکن است در طول زندگی خود برخی از این نشانه‌ها را تجربه کند ولی افراد زودرنج و حساس، بیشتر از دیگران و با شدت بیشتری این احساسات را تجربه می کنند.
نشانه‌های زودرنجی نسبت به خود
- داشتن افکار و احساسات منفی
- استرس و بی‌قراری با بر هم خوردن روال عادی زندگی
- داشتن اضطراب و تنش دائمی
- احساس پوچی در زمان رسیدن به خواسته‌ها
- ترس از طردشدن از سوی اطرافیان
- احساس نارضایتی از زندگی به دلیل مقایسه خود با دیگران
نشانه‌های زود رنجی نسبت به دیگران
- توجه و اهمیت به نظر اطرافیان در مورد خود
- ترک دیگران با رنجش از آن‌ها
- راحت نبودن در روابط بین فردی و جمع‌های دوستانه
- عدم پذیرش انتقادات
- فکر به مورد قضاوت قرار گرفتن از سوی دیگران
- جبهه گرفتن در مورد تغییرات
- داشتن احساس ناامنی در فعالیت‌های گروهی
- ترس از ترک شدن در رابطه عاطفی
نشانه های زودرنجی نسبت به محیط اطراف خود
- احساس ناراحتی در در محیط‌های شلوغ و پر سر و صدا
- ناراحتی در برابر صدای بلند، روشنایی زیاد، رایحه‌های قوی و …
- دارای احساسات منفی بیشتر از سایرین در زمان گوش دادن به اخبار
چنانچه نشانه‌های زودرنجی و حساسیت شدید را در خود و یا اطرافیانتان مشاهده کردید، بهتر است برای جلوگیری از ابتلا به دیگر بیماری‌ها شامل افسردگی و درمان به موقع به پزشک مراجعه کنید.
راه های رفع علت و درمان حساسیت و زودرنجی
هر چه فرد بتواند مهارت تنظیم هیجانی و کنترل احساسات را به خوبی یاد بگیرد، به همان اندازه نیز می‌تواند حساسیت و زودرنجی خود را درمان کند. بهترین راهکارهای پیش روی افراد زودرنج و احساسی این است که برای یادگیری این مهارت‌ها به یک روانشناس مراجعه کنند تا علت این مشکل را دقیق ریشه‌یابی و حل کنند.
با این حال در ادامه به برخی راهکارها اشاره کرده‌ایم که در درمان و رفع علت حساسیت و زودرنجی بسیار کار آمد است.
1. پی بردن به علت زودرنجی و منبع ناراحتی
در اولین قدم برای درمان و رفع علت زود رنجی ، فرد باید تلاش کند تا منبع ناراحتی و رنجش خود را پیدا کند. در واقع زمانی که دلیل ناراحتی مشخص شود، راحت‌تر می‌توان آن را از بین برد.
افراد زودرنج در ابتدا فکر می‌کنند که مشکلات پیچیده‌ای سبب ناراحتی آن‌ها شده است، اما با فکر کردن به دلیل ایجاد ناراحتی متوجه می‌شوند که مساله ساده بوده و به راحتی قادر به رفع آن هستند.
بنابراین به جای اینکه از دلایل ناراحتی خود فاصله بگیرید، سعی کنید به آن‌ها فکر کنید. با یک دید منطقی خواهید دریافت مسائل بی اهمیتی باعث ناراحتی شما گردیده است.
2. افزایش اعتماد به نفس
با یک نگاه کلی، دلیل اصلی زودرنجی و حساسیت شدید، اعتماد به نفس پایین می‌باشد. در واقع افراد زودرنج احساس می‌کنند خودشان و شرایط زندگی‌شان از دیگران پایین‌تر است و به همین دلیل هر حرف و یا رفتار دیگران را به خود می‌گیرند و ناراحت می‌شوند. بنابراین کسانی که زود رنج هستند باید برای درمان این مشکل بر روی اعتماد به نفس خود کار کنند و با رسیدن به خودآگاهی، نقاط قوت خود را تقویت کنند.
3. رفع علت زودرنجی با مهربان و صادق بودن با خود
شما در صورتی قادر به کنترل و آرام کردن احساسات و هیجان‌های شدید خود می‌باشید که ضمن مهربان و صادق بودن با خودتان، مشکل زودرنجی را در خود بپزیرید.
پس از اینکه کمی از ناراحتی خود فاصله گرفتید، سعی کنید حالا صادقانه و در کمال مهربانی با خودتان، مجدد همه چیز را مرور کنید. آیا موضوعی که به آن فکر می‌کنید، ارزش ناراحتی شما را دارد؟
4.وسعت دادن به دید خود
اگر شما جزو افراد زودرنج هستید و از دوستان و یا افراد خانواده خود رنجیده‌اید، بهتر است حتی اگر موضوع آزار دهنده باعث ناراحتی شما شده است، به این موضوع فکر کنید که عزیزان‌تان دوست ندارند شما از آن‌ها ناراحت باشید.
پس اگر رنجیده‌اید، کمی فکر کنید و چیزهایی را به یاد آورید که دیگران را به افراد مهمی در زندگی‌تان تبدیل کرده است و به خاطر آن‌ها از خداوند سپاسگزار هستید. به عنوان مثال اگر از مادر و یا خواهر خود رنجیده‌اید، بهتر است با دید وسیع‌تری به موضوع نگاه کنید؛ چراکه وجود آن‌ها از هر چیزی باارزش‌تر می‌باشد.
5. رفع هلت زودرنجی با رهایی از انرژی‌های منفی
زودرنجی با معنی دیگری تحت عنوان تحریک‌پذیری بالا نیز عنوان می‌شود. افراد زودرنج بدون دلیل از هر چیزی ناراضی هستند و به همین دلیل واکنش‌های تهاجمی نسبت به دیگران دارند.
افراد زودرنج باید تلاش کنند در زمانی که احساسات منفی به آن‌ها حمله می‌کند، از آن فضا، شرایط و آدم‌هایی که باعث ناراحتی او شده‌اند، فاصله بگیرند و به کمک پیاده‌روی، دویدن، دوش گرفتن، فریاد زدن و … انرژی‌های منفی خود را تخلیه کنند.
6.رفع علت زودرنجی با فرار نکردن از جمع
آدم‌های احساساتی و زودرنج به دلیل اینکه تمامی حرف‌ها و رفتارهای دیگران را به خود می‌گیرند و ناراحت می‌شوند، ترجیح میدهند در تنهایی باشند تا از دست کسی ناراحت و رنجیده خاطر نگردند.
اما واقعیت این است که افراد زودرنج با منزوی شدن، تفکرات منفی خود را تقویت می‌کنند و هرگز قادر نخواهند بود مشکل‌شان را حل کنند. بنابراین بهتر است این افراد با بودن در جمع‌های دوستانه و خانوادگی با این چالش مواجه شوند و سعی کنند آن را برطرف کنند.
برای دریافت مشاوره در زمینه علت زودرنجی می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.
سوالا متداول
خیر، دور شدن از جمع و فرار از دیگران تنها تحریک‌پذیری فرد زودرنج را بیشتر می‌کند. واقعیت این است که این دسته از افراد باید در جمع‌ها حضور داشته باشند و سعی کنند با این چالش مواجه شده و با برخورداری از احساسات مثبت به حرف‌های دیگران نظر دهند.
