اختلال رفتار خواب رم
اختلال رفتار خواب رم چه نشانه‌هایی دارد؟ خواب یک فرایند ریتمیک محسوب می‌شود که طی آن فعالیت حرکتی و درک فرد از اطراف کاهش یافته و میزان متابولیسم بدن تا ۳۰٪ کاهش می‌یابد. چرخه خواب و بیداری در انسان شامل سه مرحله بیداری، خواب با حرکات سریع چشم‌ها (REM) و خواب با امواج مغزی آهسته و بزرگ (NREM) است. انسان در سنین مختلف به مقادیر متفاوتی از خواب و استراحت نیاز دارد. اختلال رفتار خواب رم اختلالی نادر بوده که در مرحله REM رخ می‌دهد. در شرایط نرمال بدن فرد در مرحله REM خواب نسبتا فلج بوده و به دنبال رویا دیدن، حرکات بدنی ندارد اما در موارد اختلال رفتار خواب رم، بدن افراد متناسب با رویایی که می‌بینند، حرکت و فعالیت دارد. برای آشنایی با انواع اختلالات خواب کلیک کنید.
ارتباط اختلال رفتار خواب رم با خواب REM
در یک خواب شبانه طبیعی، دوره‌های خواب REM به مدت ۵ تا ۳۰ دقیقه و به طور میانگین هر ۹۰ دقیقه ظاهر می‌شود. از ویژگی‌های خواب REM می‌توان به رویا دیدن و حرکات سریع چشمی اشاره کرد. مغز در این مرحله فعال بوده و امواج نوار مغزی طرحی مشابه امواج بیداری دارد. خواب REM در نهایت ۲۵٪ از مدت زمان خواب بالغین جوان را تشکیل می‌دهد.
در مقابل خواب REM، مرحله NREM وجود دارد. در مرحله NREM با گشاد شدن عروق خونی و کاهش ۳۰٪ در متابولیسم بدن و علائم حیاتی روبرو می‌شویم. اگرچه در این مرحله نیز رویا و کابوس‌هایی وجود دارد اما برخلاف مرحله REM، فرد پس از بیدار شدن قادر به یادآوری آن کابوس و رویاها نیست. هم‌چنین امواج مغزی ثبت‌شده در مرحله NREM، امواجی بزرگ و آهسته هستند.
نگاهی به اختلال رفتار خواب رم
اختلال رفتارخواب رم یا RBD نوعی اختلال خواب از دسته پاراسومنیا بوده که فرد در زمان دیدن رویا و کابوس، واکنش فیزیکی نشان می‌دهد و این واکنش ممکن است خشونت‌آمیز باشد. در برخی موارد این اختلال منجر به آسیب‌رسانی به خود فرد یا همبستر وی می‌شود.
ممکن است این اختلال را معادل ترس و هراس شبانه و یا راه رفتن در خواب در نظر بگیرید. توجه داشته باشید در مواردی چون راه رفتن و هراس شبانه، فرد پس از بیدار شدن گیج و منگ بوده و به سرعت هوشیار نمی‌شود. این در حالی است که افراد مبتلا به اختلال رفتار خواب رم را می‌توان به راحتی بیدار کرد و این افراد پس از بیدار شدن قادر به یادآوری کامل رویا خود هستند. برای آشنایی بیشتر با اختلال خواب گردی کلیک کنید.
علائم اختلال رفتار خواب رم
افراد مبتلا در حین خواب صحبت کرده، فریاد زده یا با همبستر خود صحبت‌هایی عجیب و غریب دارند. تشخیص علائم این اختلال در کسانی که شریک خواب دارند، راحت‌تر است.
خستگی، اضطراب، تحریک‌پذیری، اختلالات حافظه، اختلال در تمرکز، اختلالات حرکتی، اختلال در اعمال شناختی، افسردگی شدید، قرار گرفتن در معرض خطر تصادفات رانندگی و درگیری‌های محل کار و اقدام به خودکشی از دیگر علائم اختلال رفتار خواب رم هستند.
عوامل موثر در بروز اختلال رفتار خواب رم
مصرف الکل، استفاده از برخی داروها مانند آرام‌بخش‌ها، خواب‌آورها و ضدافسردگی‌ها در بروز RBD موثر است. البته RBD ناشی از مصرف داروها کوتاه‌مدت بوده و با عدم مصرف داروها برطرف می‌شود.
قرار گرفتن در مراحل اولیه بیماری‌های عصبی مانند پارکینسون و دمانس نیز در بروز اختلال رفتار خواب رم موثر است. توجه داشته باشید برای افراد مبتلا به این اختلال، ابتلا به پارکینسون یک معضل به حساب آمده که باید برطرف شود.
عوامل خطر موثر در بروز اختلال رفتارخواب رم
عواملی چون محرومیت از خواب، سن بالاتر از ۵۰ سال، جنسیت مرد، استفاده از داروها ضدافسردگی یا آرام‌بخش، سابقه مصرف الکل، سابقه خانوادگی مثبت، ابتلا به پارکینسون و MS، تومور مغزی، سکته مغزی در بروز اختلال رفتارخواب رم موثر است.
تشخیص اختلال‌رفتارخواب رم
اولین قدم در تشخیص این اختلال انجام مصاحبه بالینی کامل و معاینه نورولوژیک توسط پزشک متخصص است. در این روش ممکن است پزشک از شما بخواهد اطلاعات مربوط به خواب خود مانند ساعتی که به خواب رفته و بیدار می‌شوید را به مدت چند هفته یادداشت کنید.
یکی دیگر از روش‌های تشخیصی، انجام تست خواب است. این تست بهترین روش ارزیابی وضعیت خواب به شمار می‌رود. تست خواب نوعی پلی‌سومنوگرافی است که طی آن امواج مغزی، تنفس، ضربان قلب و حرکات دست و پا را ثبت می‌کند. با استفاده از تست خواب می‌توان اختلال رفتار خواب رم و سایر اختلالات خواب مانند آپنه را تشخیص داد.
درمان اختلال خواب رم
دارودرمانی یکی از روش‌ها درمان این اختلال به شمار می‌رود. داروها مورد استفاده شامل کلونازپام و ملاتونین است. توجه داشته باشید اثربخشی کلونازپام و ملاتونین تقریبا مشابه بوده با این تفاوت که خطرات و عوارض جانبی ناشی از مصرف ملاتونین کمتر است. لازم به ذکر است هسته اصلی درمان اختلال رفتار خواب رم “دارودرمانی” است.
علاوه بر دارودرمانی می‌توان از روش‌های اصلاح سبک زندگی مانند کاهش مصرف کافئین، عدم مصرف الکل، بهبود خواب و حفظ زمان کافی برای خواب، برطرف کردن سایر اختلالات خواب، استفاده از کف‌پوش نرم برای کف اتاق و حذف وسایل خطرناک از اتاق نیز بهره برد.
برای دریافت مشاوره در زمینه‌های مختلف می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.
